گردشگری حیاتوحش
گردشگری تماشای حیات وحش عمدتاً در مناطق حفاظت شده رخ میدهد. هزینه جمعآوری شده از طریق گردشگری حیاتوحش برای نگهداری از پارکهای ملی و پناهگاهها استفاده میشود. علاوه بر کمک مالی، گردشگری حیاتوحش باعث افزایش آگاهی در مورد گونههای جانوری و گیاهی نیز میشود. این تورها مردم را به طبیعت نزدیکتر میکند و آنها به اهمیت اکولوژیک حیات وحش پی میبرند. حیاتوحش نشاندهنده تنوع زیستی است که برای سلامتی ما و رفاه کل سیاره زمین ضروری است.
ما در یک سیستم اکولوژیک به هم پیوسته زندگی میکنیم که در آن هر میکروارگانیسم اعم از حیوان، گیاه یا ماهی بر دیگری تأثیر میگذارد. تغییر زیستگاه طبیعی هر موجودی باعث ایجاد اثر بر دیگری میشود، بنابراین نبود تعادل در سیستم اکولوژیک بهطور کلی چرخه زندگی بسیاری از گونهها را بهخطر میاندازد. حدود ۴۰هزار گونه حیوانی، قارچی و گیاهی برای انسان مفید است. بیش از یک سوم داروهای ما از گیاهان وحشی سرچشمه میگیرند.
دوزیستان در آمریکای لاتین و دریای کارائیب با بیشترین سرعت در حال کاهش هستند که بخشی از آن به دلیل بیماری قارچی کیترید است. بیشترین خطر انقراض برای پرندگان و پستانداران در آسیای جنوب شرقی مشاهده میشود که عمدتاً به دلیل تبدیل جنگلهای پست است. ۷۰۰۰ گونه جانوری و گیاهی در تجارت غیرقانونی شناسایی شدهاند و فهرست گونههای تحت حمایت بینالمللی همچنان در حال افزایش است.
بر اساس گزارش UNWTO «ارزش اقتصادی گردشگری تماشای حیات وحش در آفریقا»، ۷درصد از گردشگری جهان مربوط به گردشگری حیات وحش است، بخشی که سالانه حدود ۳درصد رشد میکند. همین سند نشان میدهد که در مجموع ۱۴ کشور در آفریقا حدود ۱۴۲ میلیون دلار آمریکا هزینه ورودی برای مناطق حفاظت شده ایجاد میکنند. گزارش WWF نشان میدهد که ۹۳ درصد از کل سایتهای میراث طبیعی از تفریح و گردشگری حمایت میکنند و ۹۱ درصد از آنها شغل ایجاد میکنند.
به عنوان مثال، در بلیز، گفته میشود که بیش از ۵۰درصد از جمعیت از طریق درآمد حاصل از گردشگری و ماهیگیری مرتبط با زندگی مرفهای را سپری میکنند. کشورهایی مانند اوگاندا، زامبیا، زیمبابوه، بوتسوانا و نامیبیا بیشتر پذیرای گردشگران بینالمللی علاقمند به حیات وحش هستند. ۸۰ درصد از گردشگران حیات وحش در این کشورها بینالمللی هستند. بیشتر این گردشگران بینالمللی از اروپا هستند.
گزارش WWF نشان میدهد که ۹۳درصد از کل سایتهای میراث طبیعی از تفریح و گردشگری حمایت میکنند و ۹۱درصد آنها شغلهای مناسبی برای مردم آن منطقه ایجاد شده است. توریسم حیات وحش در دستور کار ۲۰۳۰ ذکر شده است در SDGs، حیات وحش و تنوع زیستی در هسته اصلی اکثر بحثهای دستور کار ۲۰۳۰ قرار گرفتهاند. کنفرانس اخیر تنوع زیستی سازمان ملل (دسامبر ۲۰۱۶) توسط دو گروه کاری ادغام شد. گروه کاری (WG I) به همکاری با سایر کنوانسیونها و سازمانها پرداخت. یک مکانیسم جهانی تقسیم منافع چندجانبه تحت پروتکل ناگویا در مورد دسترسی به منابع ژنتیکی و اشتراک عادلانه و منافع ناشی از استفاده از آنها؛ و ملاحظات اجتماعی-اقتصادی، مسئولیت و جبران خسارت، ارزیابی ریسک و مدیریت ریسک، و حرکت فرامرزی غیرعمدی موجودات زنده اصلاح شده (LMOs) تحت پروتکل ایمنی زیستی کارتاخنا هستند.
با این حال، از آنجایی که گردشگری حیاتوحش به مقاصد بزرگ نیاز دارد، انتظار میرود این بازار خاص سریعتر از سایرین بهبود یابد. بریتانیا، آلمان و فرانسه بزرگترین کشورهای اروپایی برای گردشگری حیاتوحش هستند. با آگاهی بیشتر اروپاییها از بحران آب و هوایی کنونی، تقاضا برای پایداری در حال افزایش است. پس از کووید-۱۹، بازار اروپا برای گردشگری حیاتوحش فرصتهای زیادی را ارائه میکند، با توریستهای بیشتری که مایل به ارتباط با طبیعت هستند و تقاضای بیشتری برای پایداری دارند. سافاری، تماشای حیات دریایی و تماشای حیات وحش اشکالی از گردشگری غیرمصرفی هستند که شامل انواع فعالیتهای مشاهده حیات وحش است. گردشگری غیرمصرفی فقط مربوط به مشاهده و عکاسی از حیواناتی است که آزادانه در زیستگاه طبیعی خود زندگی میکنند.
گردشگری مصرفی حیات وحش با تأثیرگذاری بر عملکرد طبیعی حیات وحش از طریق درگیر شدن در فعالیتهایی مانند ماهیگیری، شکار و حیوانات سواری مرتبط است. گردشگری حیات وحش احتمالاً به حیوانات وحشی و زیستگاه طبیعی آنها آسیب میرسانند اما با رعایت و آگاهی دادن به مردم میتواند باعث پیشرفت جوامع در هر موقعیتی شود و با توجه به اینکه اطلاعرسانی در رابطه با آسیبهای زیست محیطی وعدم توجه به حفظ و مراقبت محیط اطراف در کشورهای در حال توسعه و نبود دیدگاه نسبت به اینکه این سهلانگاریها باعث خسارات جبران ناپذیری میشود، تورهای گردشگری کنترل شده میتوانند بسیاری از مشکلات در این زمینهها را با اطلاعرسانی مناسب کاهش دهند و از لحاظ اقتصادی باعث ایجاد شغل و کسب درآمد شوند.