ضرورت تدوین اطلس‌های علمی با تاکید بر اطلس غذایی استان اصفهان
در دنیای امروز که «عصر انفجار فناوری اطلاعات» نام گرفته است، اتخاذ و بکارگیری سیاست‌های مناسب در زمینه‌های اطلاعاتی و ارتباطی به‌منظور حرکت به سمت توسعه پایدار ضروری و قابل اهمیت است، لذا رکن اساسی دسترسی به این مهم، جمع‌آوری و ساماندهی دقیق و مناسب اطلاعات است، چرا که گزینش صحیح داده‌ها، گردآوری، سازماندهی و پردازش آنها از عوامل بسیار مهم در دسترسی مفید و سریع کاربران به اطلاعات مورد نیاز خود است. در این میان منابع اطلاعاتی از جمله اطلس‌ها، اسناد و نقشه‌ها از جایگاه خاصی در پژوهش علمی برخوردار هستند.
اطلس‌ها پژوهش‌هایی هستند که در موضوعات و مباحث مختلف تاریخی، جغرافیایی، فرهنگی و یا اقتصادی تدوین می‌شوند. در تدوین اطلس‌ها علاوه بر به کارگیری نقشه، عکس، نمودار، جداول، و تصویر پدیده‌های موضوع مورد مطالعه، می‌توان از نوشته و متن نیز استفاده کرد. به‌طور کلی اطلس، مجموعه پژوهشی است که دربردارنده نقشه‌ها، جداول، طرح‌های گرافیکی و تصویری، در موضوعی خاص است. با لحاظ کردن “مکان” به‌عنوان یک عامل مهم عینی‌سازی و موقعیت‌یابی و نیز “زمان” به‌عنوان یک جزء دیگر برای نمایش تغییرات و تحولات ناشی از استقرار عوارض جغرافیایی در یک موقعیت مشخص در سطح زمین، یک مجموعه با ارزش با عنوان اطلس تهیه می‌شود.
وجود اطلاعات کمی، مکانی، و توصیفی دقیق به‌صورت اطلس از مهم‌ترین ابزارهای برنامه‌ریزی و مدیریت بهینه یک منطقه و از ملزومات اساسی در بررسی ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه مورد پژوهش است. استفاده از نقشه و اطلس در برنامه‌ها و سیاست‌های راهبردی و عملیاتی سازمان‌ها و نهادها بسیار اثر بخش است. بنابراین هنگامی که اطلاعات شاخص‌ها و آمارهای کشور در حوزه‌های مختلف به‌صورت اطلس ارائه شود، اطلاعات بسیار زیاد و قابل مقایسه را به‌صورت همزمان در اختیار سیاست‌گذاران برای هرگونه تحلیل تصمیم سازی قرار می‌دهد.
با توجه به این‌که موضوعات حوزه وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی مربوط به عوامل فرهنگی است، برای چنین مواردی استفاده از مفهوم‌سازی و نمادسازی به وسیله نقشه، تصویر، عکس و نشانه‌های ارتباطی بسیار موثر واقع می‌شود و در عین حال راه‌کار مناسبی برای درک بهتر مقوله فرهنگ است.
یکی از ظرفیت‌های اطلس‌های پژوهشی، ارائه اطلاعات و داده‌ها در قالب این‌گونه مفاهیم و نمادها است. اطلس موضوعی در کارکرد مربوط به حوزه‌های میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نمایش دهنده اطلاعات و داده‌های مربوط به عناصر فرهنگی، تاریخی، هنری، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است که می‌تواند درک بهتری از این عناصر در مکان‌ها برای برنامه‌ریزان، سیاست‌گذاران و مدیران ایجاد کند. بنابراین لازمه ساماندهی و مدیریت یکپارچه عناصر و عوامل مربوط به حوزه با مسائل دیگر در هم تنیده است.
یکی از چالش‌های اساسی کشور ایران در صنعت گردشگری، بحث اطلاع رسانی است، بسیاری از گردشگران که وارد کشور می‌شوند، اطلاعات کاملی از جاذبه‌های گردشگری ایران ندارند و بعد از سفر به ایران نگاه متفاوتی نسبت به آن خواهند داشت، بنابراین این موضوع نشان می‌دهد که ایران از توان بالقوه پاسخگویی به گردشگران بین‌المللی برخوردار است، اما عدم شناخت و اطلاع‌رسانی درست، موجب نگاه غیر واقعی گردشگران به کشور شده است.
نگاهی گذرا به ضرورت تدوین اطلس غذایی استان اصفهان
اصفهان به‌عنوان یکی از قطب‌های مهم صنایع‌دستی و گردشگری کشور دارای قابلیت‌های فراوانی در عرصه‌های مختلف هنرهای سنتی و صنایع‌دستی است که با شناخت صحیح از توانایی‌ها و استعدادهای منابع انسانی، اقتصادی و محیطی و نیز اولویت‌بندی، نیازسنجی و ضرورت‌شناسی طرح‌های اجرایی در حوزه صنایع‌دستی و گردشگری می‌توان به شکوفایی و رشد علمی و عملی نزدیک در این دست یافت.
در طول دهه گذشته، رقابت روزافزون بین مقاصد گردشگری منجر به توسعه جاذبه‌های بیشتر برای جلب توجه گردشگران در کل جهان شده است. بسیاری از مقاصد گردشگری، از غذا به‌عنوان منبعی پر جاذبه برای تقویت بازاریابی گردشگری خود استفاده كرده‌اند. امروزه بسیاری از كشورها به‌طور فعال به ترویج گردشگری مواد غذایی به منظور افزایش رقابت مقصد گردشگری خود می‌پردازند. مواد غذایی به طور فزاینده‌ای به‌عنوان بخش مهمی از بازار گردشگری فرهنگی به رسمیت شناخته شده است، زیرا نمایانگر سبك زندگ و فرهنگ مردم مناطق مختلف است. گردشگری غذایی می‌تواند به منافع اقتصادی فراوانی منجر شود و بسیاری آن را ابزاری برای توسعه روستایی قلمداد كرده‌اند كه می‌تواند به تحرک اقتصاد یاری رسانده و ضمن حفاظت از مشاغل موجود، به احیا و کارآفرینی هم منجر شود.
طی سالیان گذشته برخی از كشورها نظیر كانادا، آمریكا، كشورهای آمریكای لاتین، ایتالیا، فرانسه، تركیه، سنگاپور، و تایلند در زمینه گردشگری غذا سرمایه‌گذاری عمده‌ای انجام داده‌اند و به تجربه‌های موفقی در این زمینه دست یافتند. به‌رغم توجه جدی به گردشگری غذا در كشورهای دنیا، در كشور ما تاكنون توجه جدی به این مقوله نشده است و تحقیقات انجام شده در كشور به‌ویژه از سوی پژوهشگران داخلی بسیار اندک است. حال آنكه كشور ما در این زمینه قابلیت‌های منحصربه‌فرد فراوانی دارد و می‌تواند با بسیاری از كشورهای مطرح در این صنعت رقابت کرده و در خصوص برخی از مواد غذایی در سطح جهان صاحب برند شود. با این وصف پژوهش در راستای تدوین اطلس غذایی استان اصفهان با هدف تحلیل و بررسی وضعیت غذا در تاسیسات گردشگری، افزودن تنوع غذاهای سنتی در منو غذایی شهروندان و گردشگران، ارائه راهکارهای جدید برای توسعه گردشگری غذا، ایجاد یک خاطره خوب در سفر و ترویج گونه‌های مختلف غذایی و همچنین معرفی ترکیبات و خاصیت‌های غذای ایرانی انجام می‌شود.
داشتن یک بانک اطلاعاتی الکترونیکی و قابل دسترس برای تحلیل نقش غذا در سفر می‌تواند گام مهمی در برنامه‌ریزی علمی به‌منظور تقویت اقتصاد گردشگری غذا و صنایع غذایی در کنار ابعاد فرهنگی آن باشد. به‌عبارت دیگر موضوع Food Tourism باید در کنار Food heritage قرار گیرد و این دو هم‌پای هم پیش روند.