آفرودسواری در دل الوند
سال‌های اخیر بارها و بارها شاهد حضور فزاینده آفرود موتور و اتومبیل‌سواران در مناطق حساس طبیعت و به ویژه پیکر الوند بوده‌ایم و به نوعی کوهستان الوند به یک قطب آفرودسواری در کشور تبدیل شده است.
هر چند وقت یک بار موتورسواران همدانی، کرمانشاهی، قزوینی و برخی شهرهای دیگر، کوهستان الوند را شخم می‌زنند. فتح و تخریب محوطه تاریخی خورزنه که در انتظار ثبت ملی است، تپه شاه طهماسب، کوچه‌باغ‌های دره مرادبیک و قلل مختلف کوه الوند از مواردی است که به شدت خاطر کوهنوردان و علاقه‌مندان به محیط‌زیست در همدان را مکدر کرده. برخی معتقدند اگر پیست مناسبی تعبیه شود، آفرودسواران در آن به ورزش خواهند پرداخت و طبیعت هم نجات پیدا می‌کند در حالی‌که این افراد حاضر به استفاده از پیست فعلی نیستند و کمر به نابودی طبیعت همدان بسته‌اند.
لطمه‌های جبران‌ناپذیر
یکی از فعالان محیط‌زیست همدان معتقد است در تمام فصول سال و تا آن‌جا که شرایط آب و هوایی اجازه دهد، موتورهای کراس و خودروهای آفرود در کوهستان همدان جولان می‌دهند. صدمه‌ها و لطماتی که موتورسواران و رانندگان آفرود به طبیعت و محیط‌زیست منطقه می‌زنند، جبران‌ناپذیر است. حضور موتور کراس و خودروی آفرود در کوهستان موجب از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه می‌شود. علاوه بر آلودگی صوتی، دودی که از اگزوز این وسایل موتوری خارج می‌شود هوای سالم کوهستان را ناپاک می‌کند و سرریز روغن یا سوخت خودروها و موتورها نیز در مسیرهای سخت با مرگ گونه‌های گیاهی، جانوری و آلودگی آب‌های جاری همراه است.
مهرداد نهاوندچی با بیان اینکه حضور موتورهای کراس و اتومبیل‌های آفرود در دل طبیعت و کوهستان علاوه بر محیط‌زیست برای کوه پیمایان و گردشگران نیز ایجاد خطر می‌کند، می‌افزاید: افرادی که در مسیر تردد این وسایل نقلیه قرار می‌گیرند از برخورد با آنها یا خطر پرتاب سنگ از زیر لاستیک این وسایل نقلیه در امان نیستند.
وی ادامه می‌دهد: عموما با آغاز فصل تابستان، آب شدن برف و خشک شدن مسیرهای کوهستانی و جاده‌های عشایری، کوهستان و دشت‌های همدان به پیست موتور کراس و خودروهای آفرود تبدیل می‌شود. این در حالی است که کوهستان و دشت‌های همدان یک محیط‌زیست زنده و پایدار به شمار می‌آیند، زیرا در زیر تمام قلوه‌سنگ‌ها مامن و زیستگاه ده‌ها جانوار و گیاهانی است که با عبور از آن، تعادل و توازن اکوسیستم ما به هم می‌خورد، اما با وجود این هر سال این اتفاق بدون آن‌که برخورد یا مجازاتی از سوی مراجع قانونی در پی داشته باشد، تکرار می‌شود. ارگان‌ها و اداراتی مانند محیط زیست، منابع طبیعی و نیروی انتظامی باید با ابزارهای قانونی خود از ورود موتور و اتومبیل به حریم کوهستان جلوگیری کنند.
این فعال محیط زیست با بیان اینکه اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی نیز در این رابطه بسیار مهم است، تأکید می‌کند: هیات اتومبیل‌رانی و موتورسواری باید با تشکیل یک کمیته متشکل از نماینده هیات و ارگان‌های ذی‌ربط مانند اداره ورزش و جوانان و اداره منابع طبیعی برای ساماندهی موتورسواران کراس و اتومبیل‌رانان آفرود اقدام کند. مناطقی که توان اکولوژیکی خود را به خاطر دخالت‌های انسانی یا به دلیل عوامل طبیعی از دست داده‌اند با ارزیابی توان اکولوژیکی و مسیریابی مناسب شناسایی شوند و به ایجاد پیست‌های آفرود اختصاص یابند.
تخریب تاریخ همدان
یک کوهنورد، فعال گردشگری و محیط زیست نیز می‌گوید: متاسفانه از سال‌ها پیش تخریب‌هایی در سطح کوهستان الوند همدان انجام شده است. یکی از دلایل این تخریب‌ها، آفرودسواری در طبیعت است که زخم‌های جبران‌ناپذیری را در جای جای این کوهستان به جای گذاشته شده که نمونه آن دیوین و دره مرادبیک است.
پوریا بوجاریان می‌افزاید: اخیرا در سفری که ریاست قوه قضائیه به همدان داشت، گروه صیانت از کوهستان الوند، مواردی را مطرح کردند و امیدواریم شاهد برخورد شدید با این افراد باشیم.
بوجاریان می‌گوید: منطقه کوه خورزنه منطقه‌ای تاریخی محسوب می‌شود و در واقع یکی از فضاهای بزرگ و شاخص سنگنوردی کشور به حساب می‌آید. اما در ارتفاع 3400 متری تا زیر قله جاده‌کشی شده و موتورسوارها و آفرودسواران از آن تردد می‌کنند که موجب تخریب این منطقه تاریخی می‌شود.
قول‌های مسئولانه
چندی پیش مدیرکل ورزش و جوانان همدان در پی اعتراض گسترده دوستداران محیط زیست به تخریب طبیعت الوند قول داد که کدورتی که برای کوهنوردان و علاقه‌مندان به محیط‌زیست پیش آمده رفع خواهد شد. حمید سیفی در این باره به همشهری می‌گوید: باید به تیم‌های آفرود برنامه بدهیم و مربی افراد را هدایت کنیم تا از مسیر مشخص بروند و هیچ کس حق نداشته باشد جز مسیرهای مشخص شده براند. او با بیان اینکه اداره ورزش و جوانان به هیات اتومبیل و موتورسواری برنامه خواهد داد، می‌افزاید: باید کار فرهنگی و مدیریت کنیم تا از این ناهنجاری و تهدید، فرصتی ایجاد و ظرفیت موجود را در جهت درست استفاده کنیم. همین آفرودسواران برای امداد زلزله‌زده‌ها و سیل‌زده‌ها پیشتاز بوده‌اند و می‌توانیم در رژه‌هایی از این ظرفیت به صورت هماهنگ و متحدالشکل در جهت تبلیغ ورزش نیز گام برداریم.
آفرودسواران پیست مناسب می‌خواهند
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی همدان هم درباره معضل آفرودسواران توضیح می‌دهد: آفرود برای پیست است و آفرودسواران باید فقط داخل پیست تردد کنند و در مسافتی که بین محل پارک کردن و پیست رانندگی می‌کنند هم باید به نحوی تردد کنند که برای دیگران مزاحمت ایجاد نشود.
سرهنگ علی فکری می‌افزاید: بر اساس قانون، هر نوع تغییر وضعیت ظاهری و فنی وسیله نقلیه که باعث کاهش ایمنی وسیله نقلیه شود، آلودگی‌های صوتی و آلاینده‌های محیط زیستی ایجاد کند، نقص فنی شناخته می‌شود. در برابر نقص فنی پلیس چه وظیفه‌ای دارد؟ پلاک را اخذ کند، به جایش پلاک تعمیری بدهد و آنها را برای برگرداندن به وضعیت قبلی به تعمیرگاه اعزام کند. ما در دوره قبل و دوره کنونی، اقداماتی هم انجام دادیم.وی با بیان اینکه باید داخل پیست شهید مفتح یا محل‌های مناسب دیگر شرایطی فراهم شود که آفرودسواران بدون آسیب به طبیعت به تفریح بپردازند، ادامه می‌دهد: نیاز است شهرداری، اداره‌کل ورزش و جوانان و سایر دستگاه‌های ذی ربط محل‌هایی برای این‌ها اختصاص دهند و پیست‌های متعددی درست کنند که آنها وارد منابع طبیعی نشوند.
اصولی که زیر پا گذاشته می‌شود
بر اساس اصول محیط‌زیستی وقتی در مکان ارزشمند قدم می‌گذاریم نباید رد پایی از خود به جا بگذاریم. طبق دستورالعمل‌هایی که در این باره وجود دارد حتی برای پوشیدن کفش‌های مناسب با طبیعت‌گردی دستوراتی وجود دارد تا گل و لای به آن نچسبد و خاکی که زاینده است از آن منطقه خارج نشود و جابه‌جا نشود. با وجود این، باید حساب کرد خودرویی با چند تن وزن و عاج‌هایی به مراتب بزرگ‌تر از عاج‌های کف کفش چه مقدار گل و لای و خاک را جابه‌جا می‌کند و چه اثر مخربی روی محیط‌زیست دارد. درباره خودروهای آفرودی نیز متاسفانه قانون مدونی وجود ندارد تا بتوان آن را اجرا کرد و در نتیجه برخورد و مقابله‌ای با آن نیز صورت نمی‌گیرد. هرچه سریع‌تر باید در این راستا قوانینی تصویب و اجرا شود تا از تخریب هرچه بیشتر محیط زیست جلوگیری کند. اگر از این‌گونه فعالیت‌ها جلوگیری نشود به خواست خودمان خاکی که زاینده است را به سمت نابودی می‌کشانیم و به فرسایش هرچه بیشتر آن کمک مضاعف کرده‌ایم.
