تپه اژدهاگولی در ۳۱ کیلومتری جنوب شرق کوه آتشفشان سبلان، ۳۰ کیلومتری جنوب غربی شهر اردبیل و ۲ کیلومتری جنوب شرقی شهر نیر در حوالی روستای سقزچی واقع شده است. این اثر بقایای چشمه آبگرمی است که در آنجا واقع بوده و سپس از مجرای دیگر خارج شده و این دهانه که بین اهالی با نام اژدهاگولی معروف است به صورت یک گودال خشک شده تراورتی باقی ماند.

در فاصله ۳۰ متری این گودال خشک مجرای جدید چشمه آبگرم واقع شده که توسط اهالی با یک بنای کوچک پوشانده شده است، این گودال در یک ناحیه بکر و دست نخورده واقع شده و مصون از هر دستکاری است.

این گودال تقریبا در ارتفاع ۱۶۵۹ متری از سطح دریا قرار داشته و طول آن ۹ متر و عرض آن ۸ متر بوده و از عمقی در حدود ۳/۵ متر برخوردار است، در منطقه اژدهاگولی به دلیل وجود سنگ‌های آهکی و انحلال آن‌ها در آب و ظاهر شدن به صورت چشمه‌های آهکی ناهمواری‌های کارستی در مقیاس‌های مختلفی به وجود آمده است.

آبگرم‌های موجود در اطراف این تپه از جمله سقزچی و دیپ‌سیز گول دارای کاتیون‌های سدیم و کلسیم و آنیون‌های کلر و بی‌کربنات در ردیف آب‌های کلروبیکربنات سدیم هستند، در یک نمونه حفاری که در این منطقه انجام شده است پس از رسیدن به عمق ۷۱ متری به مخزن بخار و آب داغ فشرده برخورد شد که این بخار و آب داغ بیش از ۱۵ متر از زمین فوران کرد که دمای مخزن آن حدود ۱۱۰ درجه سانتیگراد گزارش شده است.

مطالعات ژئوفیزیکی و زمین‌شناسی نشان داده که مخزن آهکی این محدوده بیش از ۱۰۰ کیلومتر مربع در زیر زمین گسترش داشته و ریشه تمام آبگرم‌های منطقه در این مخزن آهکی است.

جنس تپه اژدهاگولی از سنگ تراورتن بوده و شکل و جنس آن می‌رساند که قبلا آنجا چشمه آب گرم بزرگی بوده که بعدها خشک شده است. تراس‌هایی که در دیواره حوض وجود دارد بیانگر این است که چشمه چند بار خشک شده و دوباره جوشیده است؛ هم اکنون نیز که چشمه خشک شده اطراف آن در اثر انباشته شدن رسوبات کارستی به صورت تپه کوچکی با سطحی صاف درآمده است.

تپه اژدهاگولی در دامنه جنوبی کوه آتشفشان سبلان واقع شده و از این منطقه می‌توان این کوه آتشفشانی را به وضوح مشاهده کرد که دسترسی به آن از طریق جاده خاکی امکان‌پذیر است.

در درون این گودال که روزگاری چشمه آب گرم از آن خارج می‌شده الان هیچ چشمه و جریان آبی را نمی‌توان مشاهده کرد و کلا خشک است و ظاهرا چشمه مسیر خود را عوض کرده و از مجرایی جدید جاری شده است.

در مورد چشمه آب گرم اژدهاگولی عقیده بر این بوده که اژدهایی خفته در زیر زمین با آتش خود آب این چشمه را گرم کرده است، گرچه این گودال فاقد آب بوده ولی در جوار آن چشمه آبگرمی قرار داشته و تصور می‌شده که این گودال آشیانه این اژدهاست.

منطقه اژدهاگولی که در جوار آن چشمه آبگرم سقزچی واقع شده است با وجود منطقه زیبای بولاخلار در مجاورت شهر نیر، آب و هوای خنک و طبیعت سبز و دلچسب فصول بهار و تابستان در صورت معرفی مطلوب و بهینه می‌تواند یکی از اهداف گردشگری در استان و کشور باشد.

با توجه به ظرفیت بالای این منطقه و قابلیت‌های آن با تشکیل پرونده و جمع‌آوری اطلاعات لازم زمینه برای ثبت ملی این اثر فراهم و امسال در ردیف آثار ملی جای گرفت تا این امر در کنار حفاظت از این اثر زمینه برای معرفی آن را نیز فراهم کند.

منبع:میراث آریا