به گزارش ایسنا، علیرضا بهرامی، پژوهشگر و نویسنده کتاب «دنیای شیشه ای» و علی حدیدی‌فرد، کارشناس فرهنگی و گردشگری با حضور در برنامه «بی چارچوب» درباره تاریخچه برگزاری «اکسپو»ها طی سال‌های مختلف و هدف برگزاری آن به گفت‌وگو نشستند.

علی حدیدی‌فرد درباره دلیل برگزاری «اکپسو ۲۰۲۰» دبی که در سال ۲۰۲۱ برگزار شد، گفت: به دلیل کرونا برگزاری این رویداد یک سال به تاخیر افتاد، چون هر پنج سال یک بار این رویداد برگزار می‌شود و چون شرایط بسیار ویژه‌ای پیش آمده بود و یک سال به تاخیر افتاد، همه توقع داشتند که نام آن «اکسپو ۲۰۲۱» باشد اما به دلیل همان که هر پنج سال این نامگذاری با عدد سال همراه است و برای نامگذاری های بعدی به مشکل بر می‌خوردند، همان اسم را نگه داشتند ولی با یک سال تاخیر در دبی آن را برگزار می کردند.

وی همچنین درباره حضور ایران در این رویداد توضیح داد: ایران از اولین روز برگزاری این «اکسپو» در این رویداد حضور خوبی داشته و امیدواریم تا انتها هم اتفاق خوبی برای کشورمان بیفتد.

مفهوم اکسپو و نحوه برگزاری آن

علیرضا بهرامی نیز درباره مفهوم «اکسپو» و نحوه برگزاری آن اظهار کرد: نمایشگاه‌های صنعتی جهان، بعد از انقلاب صنعتی از ۱۷۹۱ شکل گرفتند. آن زمان کشوری مثل آمریکا که در معادلات سیاسی جهان نوظهور بود، سعی می‌کرد قدرت خود را به نمایش بگذارد و فاصله ارتباط با آمریکا را هم بشکند. در آن زمان موضوعات صنعتی مثل شیلات، کشاورزی، فولاد و توربین‌های صنعتی موضوع نمایشگاه‌هایی بود که بیشتر در آمریکا برگزار می‌شد. از ۱۸۵۱ یعنی ۶۰ سال بعد، کشور انگلستان که با آمریکا احساس رقابت هم داشت و حس می‌کرد در حال واگذاری عرصه به کشوری نوظهور است، مدل فرهنگی این نمایشگاه را زیر عنوان «اکسپو» و با افزودن وجهه فرهنگی طراحی کرد که به نوعی المپیک هم فرض می‌شود.

وی ادامه داد: در آن جا کشورهایی مثل ایران هم محلی از اعراب پیدا می‌کردند، چون قرار بود کشورها گذشته فرهنگی‌شان را هم به نمایش بگذارند، یعنی گذشته، حال و آینده را در آن جا به نمایش بگذارند. ایران از سال ۱۸۵۱، سابقه حضور متناوب در «اکسپو» را دارد که در دوره قاجار چهار نوبت، در دوران پهلوی تنها یک نوبت و بعد از پیروزی انقلاب و جنگ تحمیلی هم تاکنون هشت نوبت در «اکسپو»های جهانی حضور پیدا کرده‌ایم.

بهرامی درباره نگارش و تحقیق کتاب «دنیای شیشه‌ای» که از «اکسپو» سال ۱۸۵۱ آغاز می‌شود، نیز توضیح داد: در زمینه «اکسپو» تا زمانی که من جلد اول کتاب «دنیای شیشه ای» را به نگارش درآوردم، کتابی منتشر نشده بود. در این دو جلد کتاب «دنیای شیشه ای» که یکی از آن ها ۷ـ۶ سال پیش و دومی امسال منتشر شده، نگاهی به تاریخچه «اکسپو»ها از سال ۱۸۵۱، انواع «اکسپو»ها، سابقه حضور ایران و مستندنگاری چند «اکسپو» اخیر داشته‌ایم و همین‌طور این کتاب بخش ویژه‌ای هم دارد که سابقه حضور ایران در اکسپوهای جهانی به روایت کارت پستال های خارجی است.

نویسنده کتاب «دنیای شیشه‌ای» درباره مدت زمان نگارش این کتاب نیز توضیح داد: من از ۱۱ سال پیش به اکسپوها سفر و مستندنگاری کردم و در نهایت حدود هفت سال پیش جلد اول کتاب منتشر شد و پس از آن با بخشی از اطلاعات ۱۱ سال گذشته، در سال ۱۴۰۰ جلد دوم «دنیای شیشه‌ای» منتشر شد.

امارات و به رخ کشیدنش در اکسپو

در ادامه، حدیدی فرد درباره دلیل برگزاری اکسپوها بیان کرد: این اکسپویی که در حال حاضر در حال برگزاری است، به مدت ۶ ماه در پنجاهمین سالگرد تاسیس کشور امارات برگزار می شود و تا فروردین ماه هم ادامه دارد. کشور امارات برای اینکه در پنجاهمین سالگردش بتواند این اکسپو را برگزار کند، خیلی تلاش کرد و توانست این میزبانی را از آن خودش کند. پیش‌بینی‌ای که شده این است که در این مدت ۶ ماه برگزاری، حدود ۲۵ میلیون نفر از این «اکسپو» بازدید کنند.

او سپس درباره محل برگزاری «اکسپو» نیز گفت: چیزی حدود ۴۸۰ هکتار مساحت محل برگزاری این اکسپوهاست و پس از اتمام این رویداد، از آن استفاده‌های مختلف فرهنگی و مسکونی هم می‌شود. با اتفاقاتی که برای ساخت اکسپو افتاده است، کشور امارات توانایی خودش را در پنجاهمین سال تاسیسش به رخ می‌کشد و سعی کرده با تم‌های قبلی و تم حال حاضر «اکسپو» همگون باشد؛ به عنوان مثال برای تامین نیروی برق داخل «اکسپو»، خودش انرژی را از انرژی خورشیدی تامین می‌کند. در بحث محیط زیستی آسفالتی که آنجاست، ۸۰ تا ۸۵ درصد قابل بازیافت است. کسی که «اکسپو» را برگزار می کند، علاوه بر دستاوردهای مالی، توانایی خودش را در تاریخ ثبت می‌کند که در این برهه از تاریخ چه توانایی‌هایی را داشتم و چه کارهایی را توانستم انجام بدهم.

این کارشناس گردشگری در ادامه این بحث خاطرنشان کرد: یکی از کارهایی که در «اکسپو»ها انجام می‌شود، استفاده از هوش مصنوعی، تکنولوژی‌های بسیار پیشرفته چه در بحث مدیا و چه در سایر مباحث است و از لحاظ اقتصادی و گردشگری، فرهنگی و تکنولوژی دبی خودش را وارد فصل جدیدی کرده است. می‌توان به این نتیجه رسید که با برگزاری «اکسپو»، جهان وادار شده است که به امارات احترام بگذارد.

نهاد مربوط به اکسپو در کشورمان نداریم

علیرضا بهرامی هم در پاسخ به این پرسش که با توجه به زیرساخت‌ها، ایران هم روزی می‌تواند «اکسپو» برگزار کند؟ اظهار کرد: اولین باری است که «اکسپو» به خاورمیانه آمده و دومین باری است که در یک کشور اسلامی «اکسپو» میزبان می‌شود و این امتیاز خوبی است. به نظرم هیچ چیزی نشدنی نیست اما ابزاری نیاز است و باید هدفی هم طبق برنامه‌ای مشخص شود. اگر ما بعد از این همه سال در «اکسپو» به صورت معیوبی حضور پیدا می‌کنیم، دلیلش این است که مانند کشورهای دیگر نهاد مربوط به «اکسپو» در کشورمان نداریم.

او ادامه داد: ما وقتی دفتری برای تحقیق و مطالعه، طراحی و برنامه‌ریزی و همچنین مستندنگاری نداشته باشیم، نمی توانیم چنین توقعی داشته باشیم. اگر این گام نخست را برداریم، گام‌های بعدی هم تعریف می‌شود. ما از برخی کشورهای دیگر چیزی برای برگزاری این رویداد کمتر نداریم اما کشورهای دیگر با طی کردن مسیرهای منطقی به هدف خودشان رسیده اند.

وی همچنین درباره اینکه ۵ سال آینده «اکسپو» در کدام کشور برگزاری می‌ شود؟ گفت: «اکسپو ۲۰۲۵» در ژاپن برگزار می‌شود ولی میزبان ۲۰۳۰ مشخص نیست.

بهرامی در پایان در پاسخ به اینکه چه نهادی مشخص می‌کند که «اکسپو» در کدام کشور برگزاری می‌شود؟ توضیح داد: در سال ۱۹۲۸ بیانیه جهانی در یکی از «اکسپو»ها امضا و چندین بار اصلاح شد و از سال ۱۹۷۲ نهادی به نام ( BIE) که مقر آن در پاریس است، تشکیل شد که در آن جا تعیین می شود که چه کشوری میزبان «اکپسو» خواهد بود و بر عملکرد کشور میزبان نظارت می‌شود.

منبع:ایسنا