جمشید دولو کدام باغ را به فرح پهلوی هدیه داد؟
شهر هزار و یک باغ برازنده تهران بوده و هست، چه این شهر در گذشته قریه‌ای بوده خوش آب وهوا با درختان سرسبز و بلند که آن را به شهر چنارها شهره می‌کرد. هر چه زمان گذشت و آمار جمعیتش بالا رفت از قد و اندازه باغ‌ها زده شد و مساحت ساختمان‌ها و برج‌هایش سر به فلک کشید.
همشهری‌آنلاین-نصیبه سجادی: این میان، اما دولت‌ها اگر می‌توانستند و وسع‌شان می‌رسید با تبدیل برخی از این باغ‌های خصوصی به فضاهای سبز شهری سعی کردند ریه‌های تنفسی پایتخت‌نشینان را حفظ و سلامتی را به آنان هدیه کنند. پارک جمشیدیه در منطقه یک از جمله این پارک‌هاست؛ زیبای طبیعی و جذاب که در باغ‌های فراوان شمال شهر ساخته شد و نه فقط تهرانی ها و بالاشهرنشینان، که بسیاری از ایرانیان با آن خاطره دارند.
جمشیدیه، هدیه قاجار به پهلوی
در دوره پهلوی دوم با توجه به رواج شهرنشینی و منابع مالی مناسب پارک‌های متعددی در تهران ساخته شد و به دلیل ظرفیت‌های تفریحی و وجود باغات فراوان این پارک‌ها بیشتر در شمال پایتخت ساخته می‌شدند. در این دوران املاک و باغات بسیاری به نام خاندان قاجار سند خورده بود که یکی از آنها املاک معروف به پارک جمشیدیه است که زمین آن متعلق به مهندس جمشید دولو بود که آن را به فرح پهلوی هدیه داد. جمشید دولو برادر امیرهوشنگ دولو به دودمان قاجار بستگی داشت.
این پارک بعد از ساخته شدن به پاس قدردانی از صاحب ملک به جمشیدیه معروف شد و با ساخت آن به سبک باغ‌های ایرانی فرصتی برای همه مردم ایجاد شد تا در شلوغی و همهمه‌ای که روزبه‌روز دامن شهر را می‌گرفت، به فضای مفرحی در دامنه کوه‌های البرز پناه ببرند و اوقاتی را فارغ از روزمرگی‌ها و آلودگی‌ها به پیاده‌روی، کوهپیمایی و …بپردازند و دمی بیاسایند و آماده شوند برای رودررویی دیگر، این بار اما جسورانه‌تر با زندگی در شهر.
طراحی، امکانات و باقی قضایای یک پارک
در آن زمان به دلیل نوپا بودن پارک‌سازی، به میزانی تاثیر باغ‌سازی در طراحی پارک‌های آن دوران دیده می شود، مانند پارک شفق که به سبک فرانسوی و در تلفیق با باغ ایرانی ساخته شده است، همچنین طراحی متناسب با زمینه و بستر در پارک جمشیدیه نیز از همین سبک و سیاق است.
«مهدی حمزه‌نژاد» استادیار دانشگاه علم و صنعت تهران می گوید که این پارک یادآور باغ‌های انگلیسی با استفاده از حداکثر توانایی های طبیعی زمین مثل شیب، سنگ، درخت و آب است.آمیزش دو عنصر سنگ و گیاه در این پارک کوهستانی، زیبایی خاصی به آن بخشیده است. امکانات دیگر ساخت دست بشر از رستوران، کافی‌شاپ، آمفی‌تئاتر گرفته تا دریاچه، مجسمه‌های سنگی که با مهارت تمام تراشیده شده‌اند و ارتفاعات طبیعی و مهیج برای کوهنوردی و پیاده‌روی آن را به یکی از جذابیت‌های گردشگری برای همه اقشار از کودک، جوان، پیر، کوهنوردان، همچنین افرادی تبدیل کرده که می خواهند دورهمی‌های خانوادگی‌شان را در فضای سبز و خوش آب و هوا برگزار کنند و یک روز خاطره‌انگیز را برای همه رقم بزنند.
تاثیرات خوب یک همجواری محله‌ای
همه انسان ها با محیط اطراف خود در ارتباط هستند و به شکلی از آن تاثیر می‌پذیرند یا بر آن اثر می گذارند. از جمله محیط‌های اثرگذار بر رفتار و روان انسان پارک‌های شهری و فضاهای سبز هستند که محل گذراندن اوقات فراغت را برای شهرنشینان فراهم و به عنوان ریه‌های تنفسی شهر عمل می‌کنند.
به گفته استاد دانشکده هنر دانشگاه علم و صنعت به همین دلیل نبود یا کمبود این فضاهای سبز می تواند تهدیدکننده سلامت انسان‌ها باشد. او با بیان اینکه اگر پارک‌ها نبودند چه بسا روح زندگی در تن شهر جاری نمی شد، ادامه می‌دهد: «تحقیقات نشان می دهد که در آب و هوای گرم‌تر که دسترسی به درخت و جنگل کمتر است کیفیت زندگی و متوسط عمر آنها تحت تاثیر چنین مسئله‌ای می تواند پایین یا بالا برود.»
به باور این کارشناس درختان پارک ها و فضاهای سبز با افزایش رطوبت و کاهش دما در بافت مسکونی یک اکوسیستم مطلوب را برای آسایش و رفاه شهروندان فراهم می‌آورند و هر جا که دسترسی به این فضاها بیشتر است روح و روان ساکنانش سالم‌تر است و آسیب‌های جسمی و فیزیکی به حداقل می‌رسد.
در کنار همه اینها از زاویه دیگری نیز می توان به آثار این همجواری میمون پرداخت. آنجا که به واسطه وجود پارک ها به گردشگران یک محله یا منطقه در روزهای پایانی هفته و هر مناسبتی افزوده می شود و ارمغان آن افزایش سرمایه، توان مالی افراد و خانواده، همچنین تبادلات اجتماعی و فرهنگی است و همه اینها یعنی زندگی در هر ساعتی از روز و شب درچنین محله‌هایی جاری است و این تاثیرات آنقدر زیاد و مشهود است که می‌توان چشم ها را بر مشکلات گاه کوچک آن برای اهالی بست.
جمشیدیه به‌روایت آمار
پارک جمشیدیه در میان دیواره های سنگی کوه کلک‌چال، باغ دولو، خیابان جمشیدیه و جاده کلک‌چال قرار دارد و فاصله آن از خیابان نیاوران ۱۸۰۰ متر است. مساحت پارک در حدود ۶۹ هزار مترمربع و تاکنون ۲ بار بازسازی شده است. آخرین بازسازی سال ۱۳۷۴ صورت گرفت و طی آن پارک فردوسی با مساحت ۱۶ هکتار به آن اضافه شد. پارک جمشیدیه دارای ۴ در ورودی است که ارتفاع ورودی اول از سطح دریا ۱۸۲۰ متر و بالاتر از آن ۲۱۰۰ متر است.