نوشته‌ها

باغ ارم شیراز با رُزها و سرونازهای جهانی

«باغ ارم» نمونه‌ای از باغ‌های بی‌نظیر تاریخی ایران، نگین باغ‌های شیراز است و سرونازهای آن با شهرتی جهانی گونه‌ای سر به آسمان کشیده‌اند که گویی پنجه‌های پیکره‌تراشی ماهر آنها را بدین استواری و توازن از دل زمین تا عمق آسمان تراشیده است.

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، شیراز را نه‌تنها به ادبیان و شاعرانی جهانی همچون سعدی و حافظ می شناسند، بلکه آوزاه و شهرت شیراز از گذشته های دور به شهر باغ های سرسبز، شهر و گل و بلبل در جهان پیچیده و گردشگران زیادی را از اقصی نقاط جهان به این شهر می کشاند. باغ ارم نگین باغ های شیراز است، باغی که سرونازهای آن شهرتی جهانی دارد و به گونه ای سر به آسمان کشیده اند که گویی پنجه های پیکره تراشی ماهر آنها را بدین استواری و توازن از دل زمین تا عمق آسمان تراشیده است.

علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با انتشار تصاویری از باغ ارم شیراز در حساب کاربری خود در اینستاگرام نوشت: باغ های ایرانی به عنوان یکی از مقاصد گردشگری کشورمان، از دیرباز بر پایه معماری و عناصر تشکیل دهنده آن از جمله مصالح بومی، کوشک ها، ساختار هندسی، آب و گیاهان و درختان در فلات ایران و مناطق پیرامونی متأثر از فرهنگ آن احداث شده اند.

وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افزود: باغ ارم به عنوان یکی از زیباترین باغ های ایران در شمال غربی شیراز در خیابان ارم واقع شده است، مورخان ساخت این باغ را به دوران حکومت اتابک سلجوقی نسبت می دهند.

باغ ارم در سال ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی و در سال۱۳۹۰ (۲۰۱۱) در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. این باغ مشهور اکنون با عنوان باغ گیاه شناسی، با برخورداری از انواع مختلف درختان و درختچه ها، گل ها و گیاهان متنوع، به یکی از مقاصد گردشگری استان فارس و کشورمان تبدیل شده است.

آوازه جهانی گلستان رز و سرونازهای باغ ارم

باغ ارم یکی از مشهورترین باغ های شیراز است که پیشینه آن به دوران سلجوقی و آل اینجو بازمی گردد و در دوران زندیه، کریم خان زند در سازندگی و بهسازی این باغ اقداماتی انجام داد. بنای ساختمان موجود در باغ ارم شیراز حدود ۲۰۰ سال قبل در دوران قاجار ساخته شده و شاخص ترین ویژگی این بنا، ایوان مرکزی دو طبقه آن است که درقسمت بالایی این بنا هلالی وجود دارد که روی آن نقوش کاشی کاری شده شامل شخصیت های تاریخی، ادبی و اسطوره ای است.

در زمان قاجار باغ ارم ۷۵ سال در دست سران ایل قشقایی بود که در آن عمارتی ساختند و در زمان ناصر الدین شاه قاجار عمارت دیگری که هنوز پابرجاست در آن ساخته شد.عمارت اصلی باغ به سبک معماری قاجاریه و به تقلید از سبک معماری زندیه ساخته شده ، این عمارت از نظر معماری، نقاشی، کاشی کاری و گچ بری از شاهکارهای معماری ایرانی به حساب می آید.

این عمارت سه طبقه با کاشی کاری های رنگین و گچ بری های شکیل تزیین شده، اتاق‌های طبقه زیرین که زیرزمین به حساب می آیند ، برای استراحت در روزهای گرم تابستان کاربرد داشته اند، در دو طبقه بالایی ستون‌هایی است که برگرفته از بنای تخت جمشید است.

باغ ارم یکی از زیباترین باغ های فارس و حتی کشور است که هر ساله گردشگران داخلی و خارجی بسیاری را از جای جای ایران و دنیا روانه شیراز می کند. این باغ از گذشته تا به امروز محل پرورش گونه های گیاهی مختلفی بوده و تنوع گیاهان در آن به اندازه ای است که در حال حاضر به عنوان یک باغ گیاه شناسی در اختیار دانشگاه شیراز قرار گرفته است.

تاریخ ساخت این باغ به دوران سلجوقیان بر می گردد و به دست اتابک قراجه که در دوران سلطنت سنجرشاه سلجوقی (تولد به سال ۴۷۹ هجری قمری، مرگ ۵۵۲ هجری قمری) به حکمرانی فارس گمارده شده بود ساخته شده است.

ثبت جهانی ۹ باغ ایرانی در یونسکو در سال ۱۳۹۰

به گزارش گروه فرهنگی ایرنا، باغ های ایرانی با طراحی و معماری و آبنماها و پوشش گیاهان خاص در جهان زبانزد است و در طول تاریخ همواره الگوی معماری کاخ های پادشاهان و بزرگان در سراسر جهان بوده است؛ تا کنون بیش از یکهزار باغ ایرانی شناسایی شده که بیش از ۵۰ مورد آن ظرفیت ثبت جهانی دارد.

مجموعه باغ‌های ایرانی شامل ۹ باغِ پاسارگاد در مرودشت فارس، باغ ارم شیراز، چهل‌ستون اصفهان، باغ فین کاشان، عباس‌آباد بهشهر، شاهزاده کرمان، اکبریه بیرجند، باغ دولت آباد یزد، پهلوان‌پور مهریز یزد در سال ۱۳۹۰ در یونسکو ثبت شد.

باغ ارم شیراز در سال ۱۳۵۳ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و همزمان با مجموعه هشت باغ دیگر ایرانی در سال ۱۳۹۰ نیز ثبت جهانی شد. گلستان گل رز گوناگون باغ ارم شیراز که در دنیا کم نظیر است جلوه ای بیکران از رنگ و نقش را درهم تنیده و این ویژگی‌های طبیعی در کنار معماری منحصر به فرد و نقاشی هایی با استفاده از رنگ های پخته و فیروزه ای در پیشانی سه هلال این بنا ،همه و همه تصویری خارق العاده را ترسیم و چشم هر بیننده ای را مبهوت خود می کند.

تلفیق هنر و معماری در کنار بهره بردن از هزاران درخت ،گل و گیاه باغ ارم را به زیبای چهار فصل شیراز تبدیل کرده به طوری که بیننده در هر فصلی از سال می تواند جلوه ای متمایز، زیبا و خارق العاده از این باغ را ببیند.

به گزارش ایرنا، با توجه به شیوع و تدوام بیماری کرونا و توصیه ستاد ملی مقابله به کرونا به در خانه ماندن و تاکید بر تعویق سفر به دوران پس از مهار بیماری کووید ۱۹، اکنون بهترین فرصت برای مطالعه و شناخت بیشتر جاذبه های فرهنگی، گردشگری و طبیعی ایران ایجاد شده است می توان با بررسی دقیق، مقصدهای جذاب و جدید گردشگری را برای مسافرت های فردی و گروهی در دوران پسا کرونا برنامه‌ریزی کرد.

منبع:ایرنا

آشنایی با باغ ارم – فارس

باغ ارم در جبهه شمال غربی، خارج از شهر شیراز در استان فارس و در دامنه کوه آسیاب سه‌تایی قرار داشته و در حدود 3-2 کیلومتر تا کوه معروف بابا کوهی، در شهر شیراز فاصله دارد.

اطراف آن بیابان و رودخانه و سنگلاخ بوده، با گسترش شهرنشینی در جبهه غربی، به تدریج این باغ در داخل بافت شهری قرار گرفته. در حال حاضر در انتهای خیابان ارم و در تقاطع بلوار شرقی ـ غربی و بلوار شمالی ـ جنوبی جام جم و آسیاب سه تایی، باغ ارم قرار گرفته است. این باغ به مناسبت عمارت و باغ بزرگی که در گذشته توسط شداد بن عاد پادشاه عربستان جنوبی به رقابت با بهشت ساخته شده، به باغ ارم مشهور گردیده است.

تاریخ ساخت این باغ را به دوره سلجوقیان نسبت داده‎اند چرا که در آن زمان، باغ تخت و چند باغ دیگر توسط اتابک قراجه حکمران فارس ـ که از سوی سنجر شاه سلجوقی به حکومت فارس منصوب شده بود، احداث شد و احتمال می‎رود ایجاد این باغ به درخواست وی و در آن زمان بوده است. [استان فارس]

در اواخر سلسلة زندیه، بیش از 75 سال این باغ در تصاحب سران ایل قشقایی بود، بنای اولیة عمارت باغ ارم توسط جانی خان قشقایی اولین ایلخان قشقایی و پسرش محمدقلی خان و در زمان فتحعلیشاه قاجار احداث شده است. معماری بنا نیز توسط شخصی به نام حاج محمد حسن که از معماران معروف بود، صورت گرفته است.

در زمان ناصرالدین شاه قاجار، میرزا حسن علی خان نصیرالملک، آن باغ را خریداری و عمارت فعلی موجود در باغ را به جای عمارت ایلخانی بنا نمود، اما تزئینات ناتمام باغ پس از فوت حسنعلی خان در سال 1311 توسط ابوالقاسم خان نصیرالملک پایان یافت.

باغ ارم پس از فوت ابوالقاسم خان نصیرالملک به پسرش عبدالله قوامی رسید و بعد از مدتی دوباره یکی از خوانین ایل قشقایی به نام محمد ناصر خان آن را خرید. سپس به مالکیت دولت درآمده و به دانشگاه شیراز واگذار شد. در سال‎های 50-1345 هـ . ش این باغ زیر نظر مسؤولین دانشگاه شیراز تعمیر شده و زمین وسیعی نیز در حاشیه بلوار ارم و بلوار آسیاب سه‌تایی به آن افزوده شد و در سال 1353 به شماره 1013 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در سال 1358 به وسیله سازمان میراث فرهنگی مرمت گردید.

هم اکنون این باغ به عنوان باغ گیاهشناسی مورد استفاده قرار گرفته و در اختیار دانشگاه شیراز می‌باشد. در سه دهه پیش قسمتهایی در سمت غربی باغ ازجمله اراضی دهی موسوم به «کوشک» به مساحت باغ افزوده شده است. در این زمان مساحت کل باغ ارم نزدیک 110380 متر مربع است.

زمین باغ بشکل مربع مستطیل بسیار وسیعی است که جهت شیب آن از غرب به سوی شرق است و مجموعه عمارت اصلی و اندرون در قسمت مغرب و در بلندی چشم‌گیری قراردارد. به سبب شیب زیاد زمین در قسمتهایی از خیابانهای اصلی و دیگر خیابانهای باغ پله‌هایی ایجاد نموده‌اند و این پستی و بلندی زمین بر زیبایی فضای باغ بسی افزوده است.

امروزه، کوشک اصلی، هستة مرکزی باغ و متشکل از سه طبقه است که در پیشانی عمارت، هلالی هایی وجود دارد که معروف به سنتوری است و دارای سه مجلس بزرگ و دو مجلس کوچک کاشیکاری با کاشی های لعابدار رنگی است. به روی این هلالیها تصاویری از ناصرالدین شاه قاجار، داستانهایی از فردوسی و نظامی و ادبیات کهن فارسی و قصه‌های مذهبی کاشیکاری شده است. طبقة زیرین دارای حوض خانه‎ای برای استراحت در روزهای گرم تابستان است. نهر آب مستقیماً از این تالار می‌گذرد و در سر راه خود قبل از اینکه به حوض بزرگی فرو ریزد استخر را پر می‌کند.

در جلوی عمارت اصلی که مشرف بر باغ است، استخر بزرگی است که تصویر عمارت در آن نمایان می‌شود. مساحت این استخر سیصد و سی و پنج متر مربع است و محیط آن را هجده قطعه سنگ بزرگ و یکپارچه تشکیل می‌دهد.

آب روان و زلالی که از نهر اعظم است پس از گردش در حوضچة حوضخانه وارد جویهای اطراف استخر می‌شود و سپس در جوی عریض خیابان اصلی و جویبارهای دیگر در خیابانهای باغ و اطراف باغچه‌ها روان می‌گردد. قسمت عمدة آبی که این باغ را مشروب می‌سازد مانند بیشتر باغهای شیراز از نهر اعظم است. این نهر به جدول‌های متعدد تقسیم می‌گردد، از آن جمله جدول میری می‌باشد که یک پنجم از نهر اعظم است. باغ ارم از جدول میری مشروب می‌گردد.

علاوه براین، دو حلقه چاه عمیق در باغ حفر گردیده که آب مورد نیاز بوسیلة پمپ تأمین شده و با استفاده از لوله کشی به مصرف آبیاری گلهای باغ می‌رسد. از آب لوله‎کشی شهر نیز برای آشامیدن و مصارف عمارات استفاده می‌گردد.

پوشش گیاهی باغ را می‌توان به 2 دسته درختان غیر مثمر و درختان مثمر تقسیم کرد:

1. درختان غیر مثمر باغ عبارتند از: سرو ناز (بلندترین سروناز این باغ که قریب 35 متر بلندی آن است، بلندترین سروناز شیراز است)، کاج، افرا، ارغوان، بید مجنون، سیاه بید، زبان گنجشک، بید مشک، سپیدار، و اکالیپتوس.

2. درختان مثمر باغ عبارتند از: انار، ازگیل، نارنج، خرمالو، گردو، زردآلو، بادام، سیب، به و گلابی. محصول اصلی درختان میوه‌دار باغ در درجة اول انار است و در درجة دوم می‌توان مرکبات را به حساب آورد. درختان مرکبات باغ ارم در ردیف سایر نارنجستانها و باغهای مرکبات شیراز است.

منبع:همشهری