دیدار با مردی از تبار فرهنگ
باغ فردوس شمیران به تنهایی با داشتن عمارت چشمنواز معیرالممالک که به نام موزه سینما می‌شناسیم، پاتوق گردشگران است.
از چند روز پیش هم با افتتاح موزه دکتر محسن حبیبی قرار است میزبان گردشگران بیشتر و علاقه‌مندان به موزه باشد. موزه دکتر حبیبی یا همان بنیاد فرهنگی امیرکبیر قبل از جانمایی در باغ فردوس شمیران، از سال ۱۳۷۶ در خیابان اجاره‌دار در منطقه ۷ فعالیت می‌کرد. در این مجموعه آثار ارزشمندی از کتاب‌ها و نسخ خطی و هدایایی است که زنده‌یاد دکتر حسن حبیبی در دوران تصدی معاونت اول رئیس‌جمهور از دولتمردان دیگر کشورها دریافت کرد. در این گزارش به موزه دکتر حبیبی در باغ فردوس شمیران سری می‌زنیم و با بخش‌های مختلف موزه آشنا می‌شویم.
موزه دکتر حبیبی همسایه باغ‌موزه سینما و سرای محله باغ فردوس است. در بوستان قلمستان باغ فردوس شمیران، واقع و عملیات تعمیرات ساختمان آن قبل از روزگار کرونا آغاز شده است. شیوع کرونا باعث شد تا بازسازی ساختمان موزه به تعویق بیفتد و افتتاح موزه دکتر حبیبی تا همین چند روز پیش طول بکشد. «سید حمید موسوی» شهردار منطقه یک در مراسم افتتاح موزه دکتر حبیبی گفت: «با جانمایی و افتتاح موزه دکتر حبیبی در باغ فردوس شمیران، قطب گردشگری فرهنگی منطقه یک توسعه می‌یابد.»
- مرور تاریخ و فرهنگ کشورها در موزه دکتر حبیبی
افتتاح یک مرکز فرهنگی یعنی افزایش سرانه فرهنگی، هنری در منطقه و چه اتفاقی بهتر از این. برنامه‌های فرهنگی شمیران هم بر این اساس است که قطب گردشگری شمیران تقویت شود. این موضوع را با «سلیمه رودکی» مدیر اداره فرهنگی شهرداری منطقه یک در میان می‌گذاریم. او با بیان اینکه شمیران مقصد گردشگری است می‌گوید: «هم پایتخت‌نشینان و هم افرادی که برای مسافرت به تهران می‌آیند، شمیران را به‌عنوان مقصد گردشگری انتخاب می‌کنند.
به همین دلیل هرچه اماکن گردشگری شمیران بیشتر و جذاب‌تر باشد، به این هدف نزدیک‌تر شده‌ایم.» گردشگری از هر شکلی که باشد مخاطب خاص خود را دارد. شمیران هم با جاذبه‌های متنوع گردشگری از طبیعی تا مذهبی میزبان مخاطبان بسیاری است. رودکی صحبت‌هایش را ادامه می‌دهد: «موزه دکتر حبیبی برای بازدیدکنندگان جذابیت خاصی دارد. در نگاه اول به نظر می‌رسد دکتر حسن حبیبی یک شخصیت سیاسی صرف است. اما طی بازدید از موزه، مخاطب با تاریخ و فرهنگ کشورهای دیگر آشنا می‌شود. در این موزه هدیه‌هایی که زنده‌یاد دکتر حبیبی در طول ۳ دوره معاون اول رئیس‌جمهوری دریافت کردند به نمایش گذاشته شده‌است. علاوه بر این، علاقه ایشان به موضوعات دیگر از جمله فرش ایرانی، پارچه‌های قدیمی و قیمتی، کتب، اسناد و نسخ خطی نیز این مجموعه را برای بازدیدکننده غنی‌تر کرده‌است.»
- میز مطالعه کتاب‌های نفیس
بازدید از موزه دکتر حبیبی سفر به دل تاریخ و فرهنگ کشورها و بخشی از آداب و رسوم آنهاست. اما این مجموعه در همین‌جا خلاصه نمی‌شود. مدیر اداره فرهنگی از اماکن دیگر موزه برای بازدیدکننده هم می‌گوید: «از آنجا که در موزه دکتر حبیبی کتاب‌های ارزشمندی هست، امکان مطالعه برای بازدیدکننده هم فراهم شده‌است. میز مطالعه برای افراد علاقه‌مند به مطالعه و تورق کتاب‌ها در موزه هست.»
- تکراری نمی‌شود
موزه ۲ طبقه است. با وجود این برای نمایش تمام آثار نفیس و گرانبهایی که از سوی زنده‌یاد دکتر حبیبی طی سال‌ها گردآوری شده‌است کافی نیست. مدیر اداره فرهنگی شهرداری منطقه یک از راهکاری برای جبران کمبود فضا می‌گوید: «موزه بخش‌های مختلفی از جمله نمایش تابلوها، فرش‌ها، قرآن‌ها و کتب خطی، لباس‌ها و پارچه‌ها و… دارد. از آنجایی که تعداد آثار بسیار بیشتر از فضای در نظرگرفته شده‌است، آثار به‌صورت دوره‌ای به نمایش در می‌آید. به این صورت که هر چند ماه یکبار آثار ارزشمند موزه، جایگزین و آثار جدید نمایش داده می‌شود. به همین دلیل موزه دکتر حبیبی بارها و بارها قابلیت بازدید دارد و برای مخاطب با یکبار بازدید تکراری نمی‌شود.» خیابان ولی‌عصر(عج) با امکانات حمل‌ونقل عمومی که دارد، دسترسی به موزه را برای بازدیدکنندگان آسان می‌کند.
- توسعه مراکز فرهنگی در شمیران
«انواع‌گونه‌های گردشگری از شمالی‌ترین تا جنوبی‌ترین نقطه شمیران در دسترس شهروندان است.» «محمود منیعی» بنیانگذار انجمن دوستداران تهران و دبیر نشست‌های تخصصی تهران این را می‌گوید و ادامه می‌دهد: «شمیران است و گردشگری. با یک نگاه اجمالی می‌بینیم که در شمیران امکانات طبیعت‌گردی، کاخ‌گردی، موزه و گالری‌گردی، گردشگری مذهبی، بازار و پاساژگردی و در مجموع هر آنچه از گردشگری انتظار داریم، در دسترس است. این‌طور بگویم که هر امکان گردشگری که برای یک شهر لازم است در شمیران دیده می‌شود. پس بیراه نیست که شمیران قطب گردشگری باشد.»
منیعی افتتاح موزه دکتر حبیبی در باغ فردوس شمیران را رویدادی خوب ارزیابی می‌کند و ادامه می‌دهد: «پیش از این موزه دکتر حبیبی در باغ دقت در منطقه ۷ بود و علاقه‌مندان برای بازدید به آنجا می‌رفتند. با جابه‌جایی موزه به باغ فردوس شمیران آمده که به توسعه سرانه‌های فرهنگی و اجتماعی منجر می‌شود. این موزه صرفاً مشاهده یکسری آثار نفیس نیست. بلکه مرور سرگذشت یکی از بزرگمردان معاصر است. هرچه در دوران فعالیت سیاسی خود از کشورهای دیگر هدیه گرفته را با مردم در یک موزه به اشتراک گذاشت تا مخاطبان را با فرهنگ و تاریخ و هنر کشورهای دیگر آشنا کند.» منیعی در پایان صحبت‌های خود از اهمیت کارکرد یک مرکز فرهنگی نیز می‌گوید: «توسعه مراکزی از این دست به توسعه فرهنگی و اجتماعی شهر کمک می‌کند. با برنامه‌ریزی اصولی برای مدیریت و بهره‌وری از مراکز فرهنگی به دستاورد خوبی خواهیم رسید.»