حالوروز سنگنگارههای «بَرم دِلک»
/0 دیدگاه /در اخبار گردشگری /توسط Shahrzad Dehghaniدر دهههای گذشته، یادگارهای ساسانیان هدف تیراَندازی برخی از بومیان منطقه و روستاهای پیرامون آن قرار گرفته بوده که هنوز هم نشانههای این نابخردیها پابرجا است و میتوان از نزدیک آنها را دید. خراش با اشیا نوکتیز و یادگارینویسیها با رنگ و خطخطی بر روی سنگنگارهها در چندین سال گذشته، از دیگر دشواریهای سنگنگارههای ساسانی «برم دلک» است. همچنین دو سال پیش سودجویان اَموال تاریخی و فرهنگی و فرومایگان نابخرد به بهانههای گوناگون و پوچِ یافتن گنج خیالی، بخشی از بالا سر نگارکندها (:نقشبرجستهها) و در سمت چپ و کنار چهره بهرام دوم را شکسته و آسیبی جدی به یادگارهای ساسانیان وارد کرده و داغی بر دل دوستداران میراثفرهنگی و تاریخ ایرانی نشاندند. هرچند که، نگارنده همان زمان با رفتن به سازمان میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وقت، این رُخداد ناگوار را گزارش کرده و خواستار توجه بیشتر مدیران و سرپرستان میراث فرهنگی شده بود.
اما داستان پُرغصه یادگارهای ساسانیان در همینجا به پایان نمیرسد. پدیداری کانی (:معدن) شِن و ماسه در بالای کوه و در واقع، در حریم کوهی و چشماَنداز (:منظر) محوطهی تاریخی و طبیعی «بَرم دلک) و اِنفجارهای هر روزه در معدن، لرزه بر اَندام بیدفاع پادشاهان ساسانی میاَندازد و آنها شبها خواب آشفتهی مرگ را میبینند.
همین بهار امسال بود که نگارنده در بازدید میدانی از سنگنگارههای ساسانی و بررسی نگارههای قدیمیتر، متوجه شکستگی بخشی از زیر دست چهره شهبانوی ساسانی بر اثر لرزشهای پیدرپِی که حاصل اِنفجارها بوده است، شده و آن را نیز گزارش کرده و به آگاهی مدیران و سرپرستان ادارهی کل میراث فرهنگی رسانید. با این همه، تنها راه پیشگیری از این دشواری و تکرار داستان، تعطیلی هرچه زودتر کانی شن و ماسه است. یادمان باشد که کوتاهی و بیتفاوتی در این زمینه، سبب رُخدادی ناگوار و فاجعهآمیز خواهد شد و آسیبهای برگشتناپذیر بدتری را برجا خواهد گذاشت. پس بهتر است از بروز فاجعه، پیش از رُخ دادن آن پیشگیری کرد.
حفاری غیرمجاز در سمت چپ سنگ نگاره های برم دلک در دامان کوه که به تازگی انجام شده است
حفاری غیرمجازی که به تازگی انجام شده است و در پایین دست کوه سنگ نگاره ها قرار دارند
حفاریهای غیرمجاز پیرامون سنگنگارههای «بَرم دِلک»
آنچه مایه شگفتی و دردآورتر بوده، این است که، درست در پشت کوهی که سنگنگارههای ساسانی تراشیده شده است و در بخش پایینی کوه یک گودال تازه و در واقع، کندوکاو غیرمجاز از سوی افراد نابخرد و فرومایه انجام گرفته که زنگ خطری برای یادگارهای ساسانیان به شمار میآید. از همینروی، نیاز است تا یگان حفاظت میراث فرهنگی، سرکشیهای روزانهای را دستکم به مدت یک ماه در این منطقه انجام دهد که بیگمان تاثیرگذار بوده و سرنخهای تازهای به دست خواهد آورد.
شکستگی جدید که بهار امسال ایجاد شده و به گمان فراوان از اثرات مخرب انفجارها در کوه است
محل قرارگیری حفاری غیرمجاز جدید
آسیبهای جدی سنگنگارههای «برم دلک» و نیاز فوری به مرمت و حفاظت
همچنین اگر به نگارههای پنجاه سال پیش «لویی واندِن بِرگ» و پیش از آن « اِرنِست هِرتسفِلد» نگاهی بیندازیم و با وضعیت امروز سنگنگارهها بسنجیم، بیگمان به عمق فاجعه و آسیبهای جدی و بیشمار یادگارهای ساسانیان در این مدت کوتاه، پِی خواهیم برد.
وضعیت بخش از کمر به پایین چهره شهبانوی ساسانی که بسیار آسیب دیده است
وضعیت بسیار نامناسب چهره پادشاه، بهرام دوم که رو به بدتر شدن است
نردهکشی گرداگرد سنگ نگارههای «برم دلک» از سوی میراث فرهنگی
دشواریهای سنگنگارههای «برم دلک» بیشمار است و در اینجا نمیگنجد و نگارنده تنها گوشهای از آنها را آورده است.
نگارنده در سه گزارش کامل به موضوع، زیستبوم و خشکیدن چشمهی «برم دلک»، آسیبهای پدیدار شده از کانی شن و ماسه و وضعیت سنگنگارههای ساسانی پرداخته است و امید آن میرود که سرپرستان و مدیران میراثفرهنگی و دیگر نهادهای مسوول، به آن توجه داشته و پیگیر موارد مطرح شده، باشند. یادمان باشد که در برابر آیندگان همگی مسوول هستیم و روزی تاریخ ما را داوری خواهد کرد. پس نیاید روزی که خدا ناکرده، شرمندهی تاریخ و فرزندانمان باشیم.
اَمرداد نوشت، محوطه تاریخی، فرهنگی و طبیعی «بَرم دِلک» در 7 کیلومتری جنوب خاوری (:شرقی) شیراز جای گرفته و در برگیرندهی سه سنگنگاره از پادشاهان ساسانی است و با شمارهی 71 در تاریخ 15 دیماه 1310 خورشیدی، به ثبت ملی رسیده است.