تپه طلا، گوهر شب چراغ روستا | یخچال قاجاریه در ترشنبه
شاید کسانی که از روستای گلدسته وارد ترشنبه میشوند ندانند تپه مخروطی وارفته مجاور کشتزارهای گلدسته بقایای قلعه بلند قامت ترشنبه است که روزگاری هنگام غروب آفتاب، ده ها فانوس و روشنایی از در و دیوارش میآویختند و مثل گوهر شب چراغ روستا می درخشید.
همشهری آنلاین – رابعه تیموری:این تپه از هیبت گذشته خود نشانی ندارد و بارندگی و فرسایش خاک هر روز «تپه طلا» را کوچک‌تر و کوچک‌تر می کند. آن چه برنده تر و بی‌رحم تر از باد و خاک، تپه طلا را می‌تراشد چشم طمع کسانی است که بدون حق و حقوقی قانونی به محدوده ٤٠٠ مترمربعی تپه طلا می‌خزند وقسمتی از آن را به باغ و باغچه خود می‌افزایند. گیاهان «نسی «و «کلبیت» زردرنگی که در زمین‌های بکراطراف تپه طلا روییده این محدوده را به دشت و بیابان شبیه کرده اند.
در همسایگی تپه طلا آرامستانی قدیمی قرار دارد که از سال‌ها پیش رفتگان روستا در آن دفن نمی شوند. تقریبا همه سنگ‌های قبر این آرامستان با دست و بدون دستگاه برش خورده و تراشیده شده اند. نوشته‌های روی قبور در زیر لایه‌های خاک و علف‌های خودرو پنهان شده و بر روی بعضی از آنها به زحمت نام افرادی مانند مرحوم «حسین جعفری» دیده می شود. در میان ساکنان ترشنبه از نوادگان این خاندان کسی پیدا نمی شود و به نظر می رسد نسل‌های بعد آنها سال‌ها پیش‌روستا را ترک کرده اند.
یخچال ترشنبه تنها اثر باستانی روستا است که از دوره قاجاریه به یادگار مانده و تخریب نشده است. یخچال در فاصله بافت مسکونی و کارگاه‌های تولیدی خیابان شهید قائم مقامی قرار گرفته است. سنگفرش اطراف یخچال را حصار کشیده اند و ٢ در کوتاه در دوسوی آن قرار گرفته است. مخروط آجری یخچال رنگ ورویی روشن و پاکیزه دارد و گذر زمان خشت و آجرهای خام رویه آن را چرکتاب نکرده، ولی دوده و سیاهی که روی دیواره‌های داخلی مخروط نشسته، آن را به تخته سیاهی برای یادگارنویسی رهگذران تبدیل کرده است.
گود وسط یخچال که در گذشته حوضچه ذخیره آب بوده چندان عمیق نیست. آب یخچال ترشنبه از قنات تامین می شد، بر اثر کاهش بارندگی آب قنات خشک شده و از ٧۵ سال قبل یخی از این یخچال بیرون نیامده است.
یخچال ترشنبه درمالکیت فردی به نام «منوچهر حاج محمدی» بود که سال ١٣٨٢ آن را به روستا اهدا کرد و با پیگیری معتمدان به عنوان اثر باستانی ثبت و مرمت شد. یخچال ترشنبه ظرفیت گردشگری مناسبی دارد، ولی سازمان میراث فرهنگی با پیشنهاد اهالی برای جذب گردشگر و عرضه صنایع دستی در این محل موافقت نکرده وبزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین یخچال طبیعی استان تهران تنها و غریب روزگار می‌گذراند.
منبع:همشهری