تَلّ زَینبیّه

تَلّ زَینبیّه مکانی مُشرف به قتل‌گاه امام حسین (ع) است. در واقعه کربلا، زینب (س) از بالای آن، حال برادرش (حسین بن علی) را به هنگام جنگ نظاره می‌کرد. امروزه در محل تل زینبیه مسجدی ساخته شده است که در غرب حرم امام حسین قرار دارد، زیارتگاه شیعیان شده و شیعیان برای عبادت و نماز خواندن به آنجا می روند.

از لحاظ لغوی، تل به معنی پشته برآمده از زمین و تپه‌ای از خاک و ریگ است. کلمه «زینبیه» نیز در این عبارت منسوب به زینب کبری، خواهر حسین بن علی (و سومین فرزند علی بن ابی طالب و فاطمه الزهراء) است.

سرزمین کربلا، ناهموار و دارای تل و تپه بوده است. در حادثه کربلا تپه‌ای مشرف بر محل شهادت شهدای کربلا وجود داشته که حضرت زینب (س) بالای آن می‌آمد تا وضعیت برادرش حضرت امام حسین (ع) را در میدان نبرد بررسی کند.

بر همگان واضح و مبرا است که واقعه ی کربلا چه اندازه عظیم و دردآلود بوده، به نحوی که در چندین کتب دینی نقل شده است که حضرت زینب زمانی که بریده شدن سر برادرش را شاهد بود ناله ای سر داد و دعا کرد که ای کاش آسمان به زمین فرود آید و زمین از هم پاشیده شود.

بر اساس «تاریخ طبری» و «ارشاد مفید»، اینگونه نقل شده‌است که زینب کبری زمانیکه دیگر نبرد برادر خود را نمی‌بیند، با مشاهده تجمع حلقه وار دشمن در گوشه ای از میدان مبارزه، به سرعت خود را به بلندای تپه مشرف بر قتلگاه می‌رساند و در هنگام آمدن به تل (زینبیه) این کلام از او شنیده می‌شود: «ای کاش آسمان بر زمین فرود می‌آمد.»

این تپه که به تل زینبیه مشهور شده است باید به محل ایستادن عمربن سعد نزدیک بوده باشد زیرا حضرت زینب علیها السلام هنگامی که بر تل می آید و منظره دلخراش شهادت برادر را می بیند بی درنگ به عمربن سعد می گوید: ابا عبدالله را می کشند و تو تنها نگاه می کنی؟

حضرت زینب سلام الله علیها پس از اینکه دید عمربن سعد به گفته ی او توجه نکرده، رو به لشکر کوفه کرده و فریاد می زند: وای بر شما! آیا در میان شما مسلمانی نیست. ولی کسی پاسخش را نمیدهد.

این مکان در اصل مابین قتلگاه و خیمه گاه کاروان امام حسین (ع) قرار دارد، قتلگاه امام حسین همان جایی است که ایشان به مقام شهادت نائل شدند و هنوز بر هیچکس آشکارنشده که چرا میان مکان سربریده شدن امام و محل دفن ایشان فاصله وجود دارد، زیرا محل دفن امام حسین (ع) بر مبنای مستندات تاریخی همان جایی واقع شده که ایشان به شهادت رسیده اند.

بنای قدیمی تل زینبیه

بنایی به نام تل زینبیه در سمت جنوب غربی حرم امام حسین (ع) واقع شده است که به‌طور تقریبی پنج متر از کف صحن حرم بالاتر است و حدود ۳۵ متر تا مقتل و قتل‌گاه فاصله دارد. این مکان را به‌صورت اتاقی ساخته‌اند که با چند پله به آن راه است و گنبدی از کاشی آبی بر آن استوار است.

بازسازی تل زینبیه

روند توسعه بنای تل زینبیه از سال ۹۴ آغاز شده و تجدید آن در سال ۱۳۹۸ق انجام شد. فاز نخست طرح توسعه حرم سیدالشهدا(ع) مزین به‌نام “صحن عقیله بنی‌هاشم حضرت زینب(س)” بخشی از طرح جامع توسعه با زیربنای ۱۶۰ هزار متر‌مربع با حمایت‌های خیرین و کمک‌های مردمی و همت ستاد بازسازی عتبات عالیات اجرا شد.

این صحن که در 4 طبقه احداث و در ضلع جنوب غربی حرم و در سمت باب الراس، باب القبله، خیمه‌گاه و تل زینبیه واقع شده است. نیم ضریح داخلی آن هنر دست هنرمندان استان آذربایجان شرقی در محل دانشگاه هنر تبریز است. این پروژه در چارچوب توسعه حرم امام حسین (ع) است که آستان قدس حسینی به‌منظور استقبال از شمار روزافزون زائران اجرا می‌کند.

حفظ هویت

طراحی جدید، میراث مذهبی و سنتی این مقام را شبیه‌سازی می‌کند به‌طوریکه هویت تل زینبیه را در حافظه مردم کربلا و زائران ماندگار خواهد کرد. همچنین با اجرای این صحن تل زینبیه به شکل تپه، احیا خواهد شد.

فضاهای خدمات‌رسانی گسترده

طراحی این بنا شامل فضاهای خدمات‌رسانی گسترده به مردان و زنان می‌باشد. این صحن مجموعه‌ای از شبستان‌های زیارتی، فضای رو باز، کتابخانه، موزه و دارالضیافه خواهد بود.

منبع:بیتوته