تبلور فرهنگ و تمدن جرجان در بافت تاریخی گرگان
پستوهای گذر تاریخی گرگان امروز محفلی برای اهالی فرهنگ، هنر و تاریخ دوستان جرجان تبدیل شده به طوری که کمتر گردشگری که در ایام نوروز بی‌خیال این مروارید ارزشمند در گنجینه شهر گرگان شود.
خشت های آجری روی هم چیده با سقف های سفالی، پنجره‌هایی محراب گونه و در برخی مواقع شیشه‌های رنگارنگ بیانگر آن است که شما در بافت تاریخی گرگان قرار دارید.
بافت قدیم گرگان از چندین محل تشکیل شده که مجموعه بی نظیر از آثار تاریخی و دیدنی را تشکیل می دهند.
محلات قدیمی گرگان شامل سرچشمه، نعلبندان، دربنو، میخچه‌گران، سرپیر و محله میدان هستند که محله هایی مانند میرکریم، پاسرو، دوشنبه ای، شیرکش، دباغان، شاهزاده قاسم و غیره جزو محلات فرعی بافت تاریخی محسوب می شوند.
اگر به بافت تاریخی گرگان و خانه های قدیمی آن اعم از خانه تقوی، خانه باقری، خانه رضاقلی نژاد، خانه شفیعی و خانه امیرلطیفی گذری داشته باشید حال و هوای خانه های قدیمی و کوچه و پس کوچه های آن به راحتی راوی گذشتگان است و قدم زدن در این فضای تاریخی و دل انگیز حال و هوای خانه های قدیمی را در شما زنده می کند.
با مرمت و تعمیر بخشی از خانه های قدیمی، خانه شفیعی و خانه رضاقلی نژاد اکنون به عنوان بوتیک هتل و رستوران و در غالب «مجموعه تاریخی فرهنگی سرای خان» به گردشگران و مسافران خدمات ارائه می کند و می توان، گفت این مجموعه ها از مقاصد اصلی گردشگران در قلب بافت قدیم گرگان هستند.
شهرداری گرگان در سال های اخیر تلاش کرده با سنگ فرش های سنگی حال و هوای بافت تاریخی گرگان را به دوره های گذشته برگرداند و از آن صیانت کند.
مسافران نیز از این فضا استقبال می کنند و گردشگران زیادی از استان های مختلف و حتی خارج از کشور برای دیدن منظره بافت تاریخی به گرگان سفر می کنند.
در سال های اخیر سرمایه گذاران برای احیاء و بازسازی خانه های تاریخی و فرسوده بافت تاریخی گرگان اقدام کردند، البته به نظر می رسد نیاز است سرعت بهسازی و مرمت بافت تاریخی گرگان بیشتر شود.
در دل بافت تاریخی گنجینه ارزشمند مذهبی نیز نهفته است که می توان به امامزاده اسحاق بن جعفر معروف به امامزاده نور اشاره کرد، به دلیل آنکه گرگان در مسیر زائران رضوی قرار دارد این امامزاده واجب التعظیم به عنوان قدمگاهی برای تشرف به حرم امام مهربانی‌ها مورد استقبال قرار می گیرد.
مساجد و تکیه ها بخش مهم دیگری از بافت تاریخی گرگان هستند که زیبایی آن دوچندان کرده اند و گویای تاریخ، فرهنگ و هویت اصیل مردم دارالمومنین گرگان است، از جمله آن می توان به مسجد جامع گرگان اشاره کرد که متعلق به دوره سلجوقی با حیاطی چهار ایوانی و چهار شبستان با معماری زیبا و خاص است که نگاه هر بیننده ای را به خود جلب می کند.
مدارس قدیمی بافت تاریخی گرگان را می توان از عالی‌ترین نمونه های معماری شهر گرگان دانست، مدرسه عمادیه، واقع در محله دربنو متعلق به اواخر دوره تیموری و اوایل دوره صفوی است، همچنین مدرسه تقوی، یکی دیگر از مدارس تاریخی شهر گرگان است که می توان از آن به عنوان نمونه‌ای نفیس از معماری شهر گرگان یاد کرد، این مدرسه مربوط به دوره قاجار و بخشی از مجموعه تقوی است. عمارت تقوی متعلق به یکی از تجار بزرگ استرآباد به نام تقی اف بوده است.
نیاز است بافت تاریخی گرگان با توجه بیشتر مسئولان به قطب گردشگری تبدیل شود.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان در این باره در گفتگو با خبرنگار ایسنا اظهار کرد: بافت تاریخی گرگان به عنوان اولین بافت ثبتی کشور محسوب می شود که در سال ۱۳۱۰ به ثبت رسید، مساحت بافت تاریخی گرگان ۱۵۶ هکتار است که به عنوان اولین بافت ثبتی به ثبت آثار ملی رسید.
یاسر قندهاری با بیان اینکه بافت تاریخی گرگان شرایط خاص و منحصر به فردی دارد، افزود: بافت تاریخی گرگان جزو معدود بافت هایی است که زندگی در آن جریان دارد و فعال و پویا است، همچنین طی سال های اخیر اتفاقات خوبی در این بافت افتاده و اقداماتی اعم از معرفی، جذب گردشگر و اقامت و ماندگاری مسافر و گردشگر در آن انجام شده است.
وی به اقدامات انجام شده در بافت تاریخی گرگان اشاره و تصریح کرد: جداره سازی، مرمت و بازسازی برخی از محورها و بناهای تاریخی زیبایی بافت تاریخی گرگان را دوچندان کرده است، در کنار این اتفاق خوب که توسط بخش های دولتی اعم از اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان و شهرداری گرگان انجام شد شاهد حضور برخی از سرمایه گذاران خارجی در این بخش نیز بودیم که به دنبال آن مجموعه های پذیرایی و اقامتی در آن فعال شدند.
معاون گردشگری اداره‌کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان افزود: در خانه رضاقلی نژاد، خانه شفیعی و یا سرای باقری به عنوان بزرگترین خانه تاریخی شمال کشور شرایطی ایجاد شده که به عنوان مجموعه های پذیرایی و اقامتی به مسافران و گردشگران خدمات ارائه می کنند، همچنین گردشگران و مسافران نوروزی می توانند از بناهای تاریخی دیگر اعم از خانه شیرنگی، تقوی، مدرسه تقوی بازدید کنند.
قندهاری به وجود کارگاه های صنایع دستی در بافت تاریخی گرگان اشاره کرد و یادآور شد: وجود این کارگاه ها موجب شده تا گردشگران ضمن بهره مندی از جاذبه های بافت تاریخی گرگان با بخشی از صنایع دستی استان گلستان آشنا شوند و به عنوان سوغات و رهاورد سفر از صنایع دستی آنها خریداری کنند تا در بخش های مختلف معرف استان گلستان باشد.
وی از گردشگران خواست گلستان را به عنوان مقصد گردشگری ببینند و گفت: گلستان دارای جاذبه های بی نظیر طبیعی، تاریخی، مذهبی، گردشگری، صنایع رستی، وجود اقوام مختلف است و این ظرفیت ها گلستان را استانی منحصر به فرد قرار داده که در ایام نوروز می تواند انتخاب خوبی برای گردشگران و مسافران نوروزی باشد.