نوشته‌ها

ربع قرن یاد «حافظ»

امسال بیست و پنجمین سالی است که روز بیستم مهرماه، به نام «خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی» ملقب به «لسان‌الغیب» از شاعران شهیر ایرانی می‌گذرد؛ شاعری که نه تنها در ایران بلکه در اقصی‌نقاط جهان شناخته شده است و اشعارش بسیاری از بزرگان دیروز و امروز جهان نظیر نیچه، گوته، امرسون و … را به شگفتی واداشته و وادار به تحسین او کرده است. بیست مهر ۱۴۰۰ شمسی، در واقع ربع قرن از برپایی مراسم بزرگداشت حافظ در شیراز، ایران و شماری از کشورهای جهان می‌گذرد؛ شاعری که از تابناک‌ترین ستارگان آسمان علم و ادب ایران زمین است که تا نام ایران زنده و پابرجاست نام وی نیز جاودان خواهد بود. پیشنهاد نام‌گذاری این روز سال ۱۳۷۵ از سوی کوروش کمالی سروستانی عضو هیئت مؤسس و هیئت مدیره بنیاد فارس‌شناسی، مطرح شد و پس از تصویب و درج این روز در تقویم ملی، بیستم مهرماه سال ۱۳۷۶، اولین مراسم بزرگداشت لسان‌الغیب با حضور مسئولان وقت در حافظیه شیراز و در جوار خواجه اهل راز، برگزار شد.

علاوه بر شخصیت ممتاز حافظ شیرازی، مجموعه حافظیه و مقبره این شاعر بنام، به لحاظ پیشینه و ساختار معماری دارای ویژگی‌های منحصربه‌فرد است.  ۶۵ سال پس از وفات حضرت حافظ و در زمان حکمرانی میرزا ابوالقاسم گورکانی، اولین مقبره بر فراز قبر حافظ به شکل یک عمارت گنبدی بنا و مقابل آن هم حوضی بزرگ احداث شد که آب آن را رکن‌آباد تامین می‌کرد. این بنا در اوایل قرن یازدهم هجری و زمان سلطنت شاه عباس و پس از آن در دوران نادر شاه افشار مرمت و تعمیر شد؛  اما کریم‌خان زند اولین کسی بود که دستور داد بر روی قبر حافظ، سنگی مرمرین قرار دهند. روی این سنگ، دو بیت از غزل‌های حافظ توسط حاجی‌آقاسی بیک‌افشار، نستعلیق‌نویس آذربایجانی به این مضمون « بر سر تربت ما چون گذری همت خواه که زیارتگه رندان جهان خواهد بود» حکاکی شده است. آن‌چه که امروز به عنوان آرامگاه حافظ در شیراز وجود دارد، بنای ساخته شده در سال ۱۳۱۴ شمسی است. در آن سال علی‌اصغر حکمت، وزیر فرهنگ وقت با همکاری علی ریاضی، رییس فرهنگ استان فارس و با نظارت علی سامی، محقق، باستان‌شناس و استاد دانشگاه، طرحی را که آندره گدار، ایران‌شناس و معمار فرانسوی پیشنهاد کرده بود، روی آرامگاه حافظ پیاده کردند. در ساخت این آرامگاه از معماری دوره‌ی زندیه الهام گرفته شده است.

منبع:ایسنا

نگاه بین المللی به برگزاری یاد روز حافظ در شیراز

مدیر کل میراث فرهنگی استان فارس گفت: اجرای برنامه‌های فرهنگی یاد روز حافظ با محوریت دبیرخانه دائمی رویدادهای گردشگری با ۹ خواهر خوانده بین‌المللی شهر شیراز صورت گیرد.

به گزارش خبرگزاری مهر، هادی شه دوست شیرازی در نشستی که به‌منظور هم‌افزایی و برنامه‌ریزی برنامه‌های بزرگداشت حافظ برگزار شد، اظهار کرد: استفاده از ظرفیت شبکه‌های برون مرزی و اطلاع‌رسانی در سطح بین‌المللی برای برگزاری روز بزرگداشت خواجه حافظ شیرازی نقش مؤثری را در معرفی بیشتر لسان‌الغیب دارد.

وی افزود: دستگاه‌های متولی فرهنگی استان باید با انسجام‌بخشی و همکاری متقابل به برنامه‌های گرامیداشت ناظم الاولیاء حافظ شیرازی هم‌افزایی بیشتری بخشند.

شه‌دوست شیرازی افزود: پیش‌بینی می‌شود اجرای برنامه‌های فرهنگی با محوریت دبیرخانه دائمی رویدادهای گردشگری با ۹ خواهر خوانده بین‌المللی شهر شیراز صورت گیرد.

او اظهار کرد: شایسته است در راستای معرفی هر چه بیشتر خواجه شمس الدین حافظ شیرازی به عموم مردم شهر راز، نگارخانه بزرگ شهری با استفاده از ظرفیت تبلیغات شهری اجرایی شود و تقویم جامع برگزاری برنامه‌های گرامیداشت این فخر زبان فارسی به مردم ارائه شود.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس با بیان اینکه امسال پیشنهادهای مرکز حافظ‌شناسی در برگزاری برنامه‌های بزرگداشت حافظ با محوریت حافظ و هنر است، گفت: برنامه‌های ویژه‌ای با نگاه فرهنگی و هنری برای یک هفته در شهرستان‌های استان برگزار خواهد شد.

صابرسهرابی افزود: همه تلاش ما بر این پایه است که بتوانیم برنامه‌های هفته بزرگداشت حافظ را امسال، شادی‌آفرین و امیدافزا و نگاهی شهروندمدار برگزار کنیم.

مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی فارس ادامه داد: برنامه‌های بزرگداشت یاد روز حافظ، پس از نهایی شدن توسط دستگاه‌های متولی، در نشست خبری به آگاهی همه مردم خواهد رسید.

منبع:خبرگزاری مهر

آشنایی با آرامگاه خواجه شمس الدین محمد حافظ – فارس

آرامگاه خواجه شمس الدین محمد حافظ در خیابان حافظیه شهر شیراز قرار دارد

نخستین بنای آرامگاه حافظ شیرازی، به دستور میرزا ابوالقاسم گورکانی؛ حکمران فارس در سال 865 قمری ساخته شد.

در آن زمان شمس‌الدین محمد یغمایی وزیر ابوالقاسم گورکانی، بر فراز قبر حافظ عمارت و گنبدی ساخت که جلوی آن نیز حوض آب قرار داشت.

در زمان شاه عباس، این آرامگاه مورد مرمت قرار گرفت. کریم خان زند نیز به علت خرابی‌های این بنا، ساختمان زیبایی به سبک بناهای آن دوره بر مدفن خواجه شیراز ساخت. همچنین در جلو آن تالاری با 4 ستون سنگی یکپارچه و بلند برای آرامگاه حافظ طراحی و اجرا شد.

ستون‌های سنگی بلند با نقش شاخ و برگ و گل رنگی ساخته شد و بخ دستور کریم خان زند سنگ مرمر نفیس برای قبر خواجه تهیه و غزل معروف حافظ با این مطلع با خط خوش نستعلیق بر آن نقر شد:

  • مژده وصل تو کو کز سر جان برخیزم            طایر قدسم و از هر دو جهان برخیزم

پس از کریم‌ خان زند، در سال 1295 معتمد الدوله فرهاد میرزا؛ والی فارس نرده آهنی اطراف قبر خواجه شیراز کشید و این آرامگاه را مرمت کرد.

در سال 1317 قمری ملا شاه جهان زردشتی، تصمیم به تخریب و بازسازی بنای جدیدی برای آرامگاه حافظ می‌گیرد، اما با مخالفت یکی از سادات شیراز مبنی بر این که یک زرتشتی می‌خواهد چنین کاری بکند، آرامگاه حافظ تخریب می‌شود و شکستگی در سنگ قبر خواجه به وجود می‌آید.

بعد از این واقعه، آرامگاه حافظ به شکل نیمه ویران می‌ماند تا سال 1319 قمری. در آن سال منصور میرزا فرمانفرمای فارس به دستور مظفرالدین شاه تعمیراتی در این ارامگاه صورت می‌دهد.

در سال 1311 شمسی فرج الله بهرامی نیز تعمیراتی اساسی در باغ، آرامگاه و دیوارهای اطراف آن انجام می‌دهد.

این اثر تاریخی که قدمت آن به دوره مظفریان برمی‌گردد، در سال 1316 شمسی به دستور رضا پهلوی و با طرح آندره گدار؛ معمار مشهور فرانسوی، با حفظ 4 ستون به شکل امروزی تجدید بنا شد. همچنین در جنوب آن، باغ و نارنجستان زیبایی با 2 حوض مستطیل ساخته شد.

آندره گدار فرانسوی که در آن زمان مدیرکل باستانشناسی بود، دستور داد 4 ستون دوره زندیه در جای خود حفظ شود و 16 ستون در اطراف آن اضافه و ایوان فعلی ساخته شود.

جمع کل بنای حافظیه در آن سال 2200 مترمربع بود و با یک ایوان 20 ستونی به 2 قسمت تقسیم می‌شد. قبر حافظ شیرازی نیز در وسط محوطه شمالی و یک متر بلندتر از اطراف که به وسیله 5 ردیف پله در دسترس است، قرار دارد.

در دوره جمهوری اسلامی و در سال ۱۳۸۶ اولین مرمت جدی و بازسازی، تمیز کردن سطح مسی روی گنبد، مرمت بخش‌های خراب ساختمان‌های اطراف و همچنین متصل کردن مقبره‌ها و باغ‌های اطراف به مجموعه صورت گرفت.

حافظ شیرازی از جمله مشاهیر ایران و استان فارس است و آرامگاه وی نیز یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهر شیراز به حساب می‌آید. به طوری که سالانه گردشگران داخلی و خارجی فراوانی برای دیدن این آرامگاه به شیراز سفر می‌کنند.

آرامگاه خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی، در سال 1354 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1009 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری