نوشته‌ها

حرم رضوی در تاسوعا و عاشورا تعطیل می‌شود؟

معاون هماهنگی و مدیریت امور زائران استانداری خراسان رضوی گفت: اگر ستاد کرونا به این نتیجه برسد که باز بودن حرم رضوی در شیوع کرونا نقش دارد قطعا درباره تعطیلی حرم رضوی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

محمدصادق براتی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص عدم ممنوعیت کامل سفرهای هوایی، ریلی و اتوبوسی به مشهد اظهار کرد: این موضوعات بحث کارشناسی دارد و در ستاد استانی و ملی کرونا با حضور رئیس جمهور مورد بحث قرار گرفته است. اگر سفرهای هوایی، ریلی و اتوبوسی را تعطیل کنیم برای مسافرانی که در مشهد حضور دارند چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ هفته‌های گذشته از ستاد ملی کرونا درخواست کردیم تا حمل‌ونقل عمومی به مشهد کاهش پیدا کند که با موافقت ستاد ملی تمامی سفرها به یک سوم کاهش یافت.

کاهش میزان اشغال واحدهای اقامتی به ۲۵ درصد

وی افزود: ممنوعیت ورود خودروهای شخصی غیربومی نیز به مشهد اعمال شده و همچنین از روز گذشته آمار مسافرین و زائرین در مشهد به حداقل رسیده است. میزان اشغال هتل‌ها نیز به کمتر از ۲۵ درصد کاهش یافته و از امروز این آمار کاهش چشمگیری خواهد داشت.

معاون هماهنگی و مدیریت اموز زائران استانداری خراسان رضوی اضافه کرد: وزیر بهداشت در جریان سفرش به مشهد در خصوص رعایت پروتکل‌های بهداشتی در این شهر، حرم رضوی و مراکز اقامتی نظر مثبتی داشت و نظر ایشان متفاوت از آن چیزی بود که خبرگزاری‌ها انعکاس داده بودند.

روزانه حدود ۳۰ رام قطار و ۴۰ پرواز وارد مشهد می‌شود

براتی در خصوص میزان ورود سفرهای هوایی و ریلی به مشهد گفت: تعداد ورود رام‌های قطار به ۳۰ عدد در روز رسیده که این آمار کاهشی است. در روز شنبه ۳۳ و روز گذشته ۳۰ رام قطار وارد مشهد شد که این میزان در روزهای آتی به مرور کاهش خواهد یافت. سفرهای هوایی نیز به حداقل ممکن رسیده است. در روز حدود ۴۰ پرواز به مشهد انجام می‌شود که این میزان باز هم کاهش خواهد یافت.

وی در پاسخ به این سوال که آیا با وجود انبوه مسافران از شهرهای اطراف مشهد در ظرفیت اتوبوس‌ها تغییری ایجاد خواهد شد یا خیر، عنوان کرد: اتوبوس‌ها با همان ظرفیتی که در گذشته برای آنان مصوب شده بود فعالیت خواهند کرد. اگر رانندگان اتوبوس مسافر بین‌راهی سوار کنند توقیف خواهند شد.

مشهد ظرف چند روز آینده از حضور زائران تخلیه می‌شود

معاون هماهنگی و مدیریت اموز زائران استانداری خراسان رضوی ادامه داد: مجموع اقدامات انجام شده در بهبود وضعیت مشهد تاثیرگذار بوده است. با تداوم روند فعلی نگران حضور زائران نیستیم؛ چرا که احتمالا تا دو روز آتی مشهد از حضور زائران تخلیه و میزان اشغال واحدهای اقامتی به کمتر از ۲۰ درصد خواهد رسید.

اگر شیوع کرونا در حرم رضوی برای ستاد کرونا محرز شود اقدام به تعطیلی آن خواهند کرد

براتی در خصوص تعطیلی حرم مطهری رضوی عنوان کرد: تعطیلی حرم باید در ستاد ملی و استانی کرونا مورد بررسی قرار گیرد. در حال حاضر حرم رضوی روزهای خلوتی را سپری می‌کند و حضور زائران در حرم مطهر و برگزاری نمازهای جماعت به پایین‌ترین حد ممکن رسیده است. اگر ستاد کرونا به این نتیجه برسد که باز بودن حرم رضوی در شیوع کرونا نقش دارد قطعا درباره تعطیلی حرم رضوی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

وی در خصوص وضعیت برنامه‌های عزاداری حرم رضوی افزود: برنامه‌های عزاداری در رواق‌های حرم رضوی به هیچ عنوان برگزار نمی‌شود. مراسم در فضای باز، به صورت حداقلی و مطابق با مصوبه ستاد ملی کرونا برگزار می‌شود. همچنین دسته‌روی عزاداری‌ها در شهر ممنوع است و بنابراین نباید مشکل به خصوصی داشته باشیم. برای باز بودن حرم رضوی در روزهای تاسوعا و عاشورا ستاد کرونا به زودی تصمیم‌گیری خواهد کرد.

منبع:ایسنا

نگاهی به گنجینه تاریخ حرم رضوی

شهر مشهد یکی از مقاصد مهم گردشگری میان مسلمانان است و هر ساله تعداد زیادی از زائران و گردشگران به این شهر سفر می‌کنند. حرم مطهر امام رضا(ع) مهمترین مکان گردشگری و زیارتی مشهد به شمار می‌رود. همچنین بازدید از موزه‌های شهرهای مختلف از جمله اقداماتی است که در برنامه گردشگران قرار می‌گیرد.

موزه آستان قدس از جمله پربازدیدترین موزه‌های شهر مشهد به شمار می‌رود که احترام و ارادت عاشقان امام رضا(ع)، سبب شده است اشیاء منحصر به‌فرد و جذابی به این موزه اهداء شده و به نمایش گذاشته ‌شود. بازدید از این موزه تجربه فضایی معنوی تاریخی را فراهم می‌سازد. اشیاء گوناگون و دیدنی در بخش‌های مختلف موزه به نمایش گذاشته می‌شود که می‌تواند برای بازدیدکنندگان با جذابیت همراه باشد.

بخش تاریخ حرم رضوی قدیمی‏ترین گنجینه آثار تاریخی حرم مطهر به شمار می‏‌رود و بسیاری از اشیاء تاریخی مربوط به حرم مطهر در آن نمایش داده می‌شود. اغلب این اشیاء وقفی بوده و دارای کتیبه‌ وقف هستند و به منظور استفاده در حرم مطهر امام رضا(ع) تهیه شده‌اند.

از جمله این اشیاء می‌توان به سنگاب خوارزمشاهی (مجموعه‌‏ای از درهای چوبی مانند در دارالسیاده متعلق به دوره ایلخانی)، ضریح دوم و چهارم و پنجره‏‌های حرم مطهر، پنجره فولاد (دوره تیموری)، کتیبه مشبک طلا با مضمون سوره انسان متعلق به اولین ضریح امام رضا(ع) که به دستور شاه طهماسب ساخته و بر روی مضجع مبارک نصب شده است، اشاره کرد.

همچنین کتیبه‏‌های طلا به خط علیرضا عباسی، خوشنویس مشهور دوره شاه عباس صفوی با مضمون شعری در مدح امام رضا(ع)، آیةالکرسی و صلوات خاصه، وسایل شست‌وشو شامل گلاب‌دان‌‏ها و ابریق‌‏ها که در کشیک‌‏خانه و توسط خدام استفاده می‌‏شده‌‏اند، وسایل روشنایی شامل قندیل‌‏ها و پیه‌سوزها و مجموعه قفل‌‏ها از دیگر اشیاء این موزه به شمار می‌رود که این آثار مربوط به سده ششم هجری تا دوره معاصر است.

سنگ مقام امام رضا(ع) از دیگر اشیایی است که در این موزه به نمایش درآمده و جنس آن از سنگ مرمر به ضخامت ۶، طول ۴۰ تا ۴۴ و عرض ۳۰ تا ۳۲ سانتی‌متر ساخته شده است. این کتیبه سنگی دارای دو حاشیه و یک نقش محرابی است و در میانه آن کتیبه‏‌هایی به خط کوفی نقش بسته است.

گفتنی است که این کتیبه‌ها شامل صلوات خاصه، آیه ۵۵ سوره مائده و آیه تکبیر هستند. کتیبه‌‏های تاریخی روی این سنگ شامل کتیبه اطراف محراب‌ مانند میانی است که عبارت «امر بعماره المشهد الرضوی علی بن موسی الرضا علیه السلام المذنب الفقیر الی رحمه الله ابوالقسم احمد بن علی بن احمد العلوی الحسینی تقبل الله منه» بر آن نقش بسته است.

همچنین کتیبه میانی محرابی ‌شکل با نقش «هذا مقام الرضا علیه السلام اقبل علی صلواتک و لا تکن من الغافلین شعبان سنه سته عشر و خمس‌ مائه» و کتیبه افقی حاشیه پایین با نقش «عمل عبیدالله بن احمد مره» بر روی این سنگ قرار دارند. این سنگ مقام توسط «عبیدالله‌بن اجمد مره» در سال ۵۱۶ هجری قمری ساخته شده است.

سنگاب نیز از اشیاء موجود در موزه آستان قدس است که از یک قطعه سنگ یکپارچه و سیاه‌رنگ کلریت (هرکاره) ساخته شده. بدنه آن کروی است و ضخامت بدنه در ناحیه لبه ۵/۱۴ سانتی‌متر است که روی آن ۱۶ نیم‌دایره برای قراردادن ظرف‏‌های آبخوری تراشیده شده است. قطر دهانه خارجی آن ۱۳۷ و قطر دهانه داخلی این سنگاب ۱۰۶.۵ سانتی‌متر است.

روی بدنه و کف آن سوراخ‌هایی برای خروج آب وجود دارد و سطح بدنه این سنگاب با کتیبه‌‏ها و نقوش گیاهی و هندسی حجاری تزئین شده است. مضمون کتیبه‏‌ها جمله‌های دعایی، آیات و احادیث، نام سفارش‌دهنده، بانی و سازندگان به خط ثلث تزئینی، نسخ آمیخته به رقاع و رقاع در سه ردیف حجاری شده و با نقوش اسلیمی و ختایی که گاه با خط درهم‌آمیخته، تزئین شده است. کتیبه تاریخ سنگاب نیز در قابی به طول ۹۸ و عرض ۹ سانتی‌متر حجاری شده است که متـن «بتاریخ اوایل شعبان سنة سبع و تسعین و خمس‌مائه» در آن نوشته شده است.

روی بدنه‌ سنگاب به چهار قاب مستطیل شکل تقسیم شده که هر قاب با یک بند تزئینی از سایر قاب‌ها مجزا شده است. در هر قاب سه شمسه با قطر تقریبی ۲۴ سانتی‌متر وجود دارد که داخل برخی از آن‌ها با نقش گره‏‌های تزئینی و برخی دیگر با کتیبه‌‏هایی به خط رقاع شامل نام سازندگان و نقاش مزین شده است که مضمون آن‌ها دعایی بوده و حد فاصل آن‌ها با نقوش اسلیمی تزئین شده است.

این سنگاب توسط محمدواحمد، محمدبن احمد و فرزندانش ساخته شده که بین سال‌های ۵۹۷ تا ۶۱۰ کار ساخت آن به طول انجامیده است.

منبع:ایسنا

مرور هنر چوب و منبت در حرم رضوی

یک پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی گفت: سازه‌های چوبی حرم مطهر، بسیار متنوع و عمدتا درها، پنجره‌ها، ارسی‌ها، صندوقچه‌ها، رحل‌ها، ضریح‌ها و منبرها را شامل شده و در حال حاضر در اماکن حرم مطهر، موزه‌ها و یا در خزانه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

رجبعلی لباف خانیکی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: مسلما منبرها از جمله سازه‌های چوبی پر کاربرد در مجموعه حرم مطهر بوده و تعداد آن نیز احتمالا زیاد و متناسب با فضاهای مختلف و متنوع  بوده اما با توجه به نوع کاربری، ساختار نسبتا یکسان داشته‌اند و در میان آن موارد استثنائی هم بوده که ویژگی خاص داشته و بیش از دیگران معروف و مشهور شده‌اند. از اینگونه منبرها دو عدد بیش از دیگران نام آور شده است.

«منبر صاحب الزمان» و «منبر خاتم‌کاری»

وی تصریح کرد: منبر صاحب‌الزمان سازه‌ای زیبا و شکوهمند است که فعلا در انتهای ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد در محفظه‌ای شیشه‌ای قرار دارد. این منبر که از چوب گردو و گلابی ساخته شده، دارای ۱۴ پله به نام ۱۴ معصوم است و ارتفاع آن تا آخرین پله یا «مسند» ۷.۵ متر است. منبر از بخش‌های مختلفی همچون پلکان، بدنه، درب‌های ورود به پلکان و تاج بلند برج مانند آراسته به تزئینات و  مستقر بر فراز مسند تشکیل شده است.

او گفت: این منبر علاوه بر کاربری اعتقادی، یک پدیده هنری نیز محسوب می‌شود زیرا بدنه آن به زیباترین وجه ممکن با استفاده از منبت، مشبک و کتیبه زینت یافته است. این منبر در متون و سفرنامه‌ها تا دوره قاجار به «منبر صاحب شاه» معروف بوده و گویا از اوایل دوره پهلوی به «منبر صاحب‌الزمان» مشهور شده و دلیل این نام‌گذاری این باور بوده که امام زمان(عج) پس از ظهور بر آن جلوس خواهند کرد.

این پژوهشگر و باستان‌شناس خراسانی افزود: در رابطه با قدمت منبر، نظریات گوناگونی ابراز شده است. برخی آن را به دوران تیموری و برخی به دوران صفوی یا دوران قاجار نسبت داده‌اند. اگرچه در کتیبه‌های منبر به تاریخ ساخت آن اشاره نشده اما ساختار و اشکالی که آن را زینت داده‌اند قابل مقایسه با سازه‌های چوبی وکاشی‌کاری‌های قرون هشت و نه هجری از جمله منبر مسجد نائین(۷۱۱ ه.ق) و منبر مسجد جامع گرگان(۸۵۸ ه.ق) و نقش گل‌های اطلسی ایوان ورودی مدرسه غیاثیه خرگرد (۸۴۸ ه.ق) و بدنه میل اخنگان مشهد (اواخر قرن هفتم ه.ق) است.

لباف خانیکی ادامه داد: علی‌رغم اینکه برخی نویسندگان معاصر، سازنده منبر را «محمد خراسانی» و تاریخ ساخت آن را سال ۱۳۴۳ هجری قمری نوشته‌اند، بر کتیبه جلو پله اول منبر نام سازنده آن «سلطان حسین ابن نجار کرمانی» حک شده است. گویا محمد خراسانی در سال ۱۳۴۳ هجری قمری منبر دیگری به نام «منبر عسکری» ساخته که بنا به نوشته «اعتماد السلطنه» آن نیز در ایوان مقصوره مسجد گوهرشاد قرار داشته و خطیب نماز جمعه بر فراز آن خطبه می‌خوانده که در حال حاضر وجود ندارد.

وی گفت: گویا گذر زمان منبر صاحب الزمان را آسیب‌پذیر کرده و در سال ۱۳۲۵ خورشیدی «استاد حیدر نیکنام گلپایگانی» آن را مرمت کرده است. منبر خاتم‌کاری یکی دیگر از دست‌ساخته‌های جواهرگونه حرم مطهر است که اکنون در موزه آستان قدس رضوی نگهداری می‌شود.

او ادامه داد: از امتیازات این منبر، نقش‌های زیبا و ظریف خاتم بر بدنه و نمای پلکان و تکیه‌گاه است. نقش‌ها لوزی، ماکوئی، محرابی، هندسی و کتیبه هستند که نماهای بیرونی و داخلی منبر را آراسته‌اند. نوع خاتم «لایه دار»  و مصالح تشکیل دهنده خاتم، نوارهای بسیار نازک استخوان و عاج، چوب عناب و فوفل، بقم، گلابی و مفتول‌های برنجی، مسی و نقره‌ای است. این منبر در شیراز ساخته شده  و  بر اساس رباعی که به خط زیبای نستعلیق در قابی بر ناحیه تکیه‌گاه نقش بسته، اهداکننده آن «هاشم بیک» و تاریخ ساخت آن به حروف ابجد ۱۳۰۱ هجری قمری است.

منبع:ایسنا