«خانه‌های خلاق»؛ راه‌گذر تجاری‌سازی صنایع‌دستی
خانه‌های خلاق صنایع‌دستی مسیری برای تجاری‌سازی و ارتقای جایگاه اقتصادی صنایع‌دستی کشور و در زنجیره کسب و کار، مکانی برای تبادل دانش، تجربیات برنامه ریزان، سرمایه گذاران و تولیدکنندگان صنایع دستی است.
به گزارش خبرنگار گروه فرهنگی، خرداد با هه حال و هوایی که دارد برای خانواده بزرگ صنایع‌دستی ماه به یادماندنی است، جهان یک روز را بنام هنر هنرمندان و صنعتگران بنام روز صنایع‌دستی نام‌گذاری کرده است؛ ۲۰ خرداد (۱۰ژوئن) گرامیداشت تاریخچه خلق هنر از سرانگشتان مردمی است که آثار و سبک زندگی‌شان در هزاران سال پیش به یادگار مانده و امروز برای ما به عنوان هنر سنتی و میراث فرهنگی محسوب می‌شود.
در سرزمینی که تاریخچه صنایع دستی در آن به بیش از ۶ هزار سال می رسد، صنعتگران و هنرمندان این حوزه جامعه حدود ۲ میلیون نفری را تشکیل می دهند، جدا و بیش از هر مشکلاتی مانند رکود در بازار، تامین مواد اولیه، هزینه های کارگاهی، بیمه، بازاریابی و فروش محصول، رقابت با همتایان خارجی، واردات بی رویه نمونه های بی کیفیت مشاهده و صادرات و حضور در بازارهای بزرگ جهان، نیازمند نهادسازی و شبکه سازی مانند انجمن های صنفی در سطح ملی و خانه های خلاق صنایع دستی در همه شهرها و روستا هستند.
از طرفی ثبت جهانی شهرها و روستاهای صنایع دستی گواه بر این مدعاست که محصولات صنایع دستی باعث شناخت جهانی یک منطقه و افزایش فروش و بازار جهانی این محصولات و صادارت آنها می‌شود همچنین تولید فروش و صادرات صنایع دستی، کمک شایانی به اقتصاد کشور – که در مسیر کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است – و همچنین تقویت معیشت خانوارهای شاغل به ویژه روستاییان را به دنبال خواهد داشت.
خانه های خلاق؛ اتاق فکر فعالان صنایع دستی
پویا محمودیان معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث فرهنگی، صنایع‌دستی را مثال بارز و عینی اقتصاد مقاومتی و گنجینه ارزشمند این مرز و بوم می داند و معتقد است خانه‌های خلاق صنایع‌دستی بستر و مسیری برای ارتقای جایگاه اقتصادی صنایع‌دستی کشور و مکانی برای تبادل دانش، تجربیات و انتقال آنها است.
او شبکه‌سازی در زنجیره کسب و کار صنایع دستی از خلق ایده تا تولید تا فروش محصول را از کارکردهای مهم و موثر خانه‌های خلاق صنایع دستی توصیف و همواره بر ضرورت توانمندسازی و حمایت از کارآفرینان، جذب سرمایه‌گذاران، ایده پردازی و نوآوری، کشف و پرورش استعدادهای صنایع‌دستی تاکید می کند.
معاون صنایع دستی همچنین نظام آموزش و پرورش را به عنوان حلقه اولیه این جریان اصیل در کنار سایر نهادهای مرتبط به ویژه نهادهایی با ماموریت توسعه و اشتغال روستایی و زنان و جوان را به عنوان پایگاه های حفظ و رشد و تنوع بخشی محصولات صنایع دستی و تکامل این روند و فرایند بسیار اثربخش ارزیابی می کند.
به اعتقاد وی خانه های خلاق مکانی برای تعامل، گفت‌وگو و همچنین انتقال تجربیات درخشان، سیاست گذاران، برنامه ریزان، سرمایه گذاران و تولیدکنندگان صنایع دستی است و می تواند نقش اتاق فکر برای حوزه وسیع هنرهای سنتی و صنایع دستی را ایفا کند، این مراکز به عنوان یک شبکه تعاملی کار آفرینی می‌توانند در راستای ارائه راهکارهایی برای حل معضلات و مشکلات موجود و برطرف کردن مشکلاتی که در آینده سر راه خانواده صنایع‌دستی قرار می‌گیرد، راهگشا باشند.
خانه استاد بهزاد؛ خانه خلاق و نوآوری «ب»
در همین چارچوب دو رویداد مهم در این واقع شد. اولین رویداد افتتاح خانه خلاق و نوآوری «ب» در خانه استاد بهزاد با حضور سورنا ستاری معاون علمی وفناوری رییس‌جمهوری، پرویز کرمی دبیر ستاد توسعه فناوری های نرم و هویت ساز و پوبا محمودیان معاون صنایع‌دستی و هنرهای سنتی وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بود.
در این رویداد خانه استاد حسین بهزاد استاد پرآوازه نقاشی مینیاتور ایران میزبان نوآوری فعالان صنایع خلاق شد تا با حمایت ستاد فرهنگ سازی اقتصاد دانش‌بنیان معاونت علمی و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در این خانه تاریخی، زمینه و بستر رونق استارتاپ‌های حوزه فناوری های نرم و صنایع فرهنگی فراهم شود.
این خانه خلاق و نوآوری با تلاش‌های مرحوم محمد ابوالحسنی کارآفرین حوزه خلاق و فرهنگی و خالق آثاری چون انیمیشن دیرین‌دیرین و حمایت های معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به ثمر نشست و با یاد این فعال حوزه فرهنگی افتتاح شد.
هنر و صنایع نرم زمینه ساز اشتغال و اقتدار/ راه اندازی ۸۰خانه خلاق صنایع فرهنگی، هنر در ۱۴۰۰
سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس جمهوری و رییس بنیاد ملی نخبگان، که از میزبانان این مراسم بود هنر و صنایع نرم و فرهنگی را یکی از ظرفیت‌های ذاتی ایران زمین می داند و معتقد است این ظرفیت منحصر به فرد که پیشینه‌ای هزاران ساله در جهان دارد، با به میدان آمدن نوآوری جوانان دانش آموخته و خلاقی که در خانه های خلاق و نوآوری، شرکت های خلاق و شتاب دهنده‌های این حوزه وجود دارد، به اشتغال، ارزش افزوده و اقتدار بدل می‌شود.
تاریخ، هنر و تمدن ایران با قدمتی بیش از ۹ هزار سال با استفاده از توانمندی و ظرفیت نیروی انسانی خلاق و کارآفرین، و صنایع نرم با وجه تمایزی که در نوآوری در خود نهفته دارند این ظرفیت را برای تبدیل به اقتدار و توانمندی در جهان را در ذات خود دارد و دولت‌ها در مقام تسهیل‌گری و ایجاد زمینه برای انجام کار توسط بخش خصوصی در حوزه صنایع خلاق، نرم و فرهنگی می تواند زمینه ساز توسعه نوآوری با مشارکت بخش خصوصی باشند و البته که می توانند در زیرساخت ها هزینه کنند و با کاهش ریسک‌ها برای حضور بخش خصوصی، زمینه را برای سرمایه‌گذاری در نوآوری‌های حوزه خلاق فراهم کنند.
ستاری معتقد است نفت و وابستگی به خام فروشی، غباری بر فرهنگ و تاریخ کشوری که هزاران سال پیشینه کارآفرینی دارد می نشاند، اما با خلاقیت جوانان، این ظرفیت نهفته دوباره شکوفا می شود و البته می توان با ترویج فرهنگ نوآوری و کارآفرینی، و آموزش فرزندان این مرز و بوم، نوآوری و خلاقیت را به عنوان مهم‌ترین سرمایه به ارزش افزوده در حوزه مختلف جامعه تسری داد.
معاون علمی و فناوری رییس‌جمهوری در این مراسم با تاکید بر حمایت از توسعه صنایع خلاق، نرم و فرهنگی با حمایت های زیرساختی و توسعه بخشیدن خانه‌های خلاق و نوآوری، گفت: تا پایان سال جاری بیش از ۸۰ خانه خلاق در استان‌های کشور راه اندازی خواهد شد.
باید توجه داشت توسعه خانه های خلاق و نوآوری می تواند زمینه ساز احیا و شکوفایی فرهنگ و هنر ایرانی و حمایت از هنرمندان خلاق و نوآور کشور شود ، که البته نیازمند حمایت از اکوسیستم های فناوری و نوآوری، فناوری‌هایی پیشرفته و همچنین محصولات دانش‌بنیان است؛ این فرایند می تواند بستر جدیدی برای کارآفرینی، اشتغال و خلق ارزش افزوده ایجاد کند.
با توجه به این که حدود ۲۸۰۰ میلیارد دلار گردش مالی صنایع خلاق، نرم و فرهنگی در دنیا است جهان است و بر اساس این اصل که «فرهنگ و هنر، هزینه نیست بلکه اشتغال آفرین و ثروت زا است» و این تنوع، گستردگی و کیفیت صنایع دستی و هنرهای سنتی، خانه های خلاق ایران می‌توانند سهمی از این این گردش مالی بزرگ برای کشور کسب کنند به اقتصاد فرهنگی کشور رونق دادهو مهمتر آنکه اشتغال پایدار ایجاد کنند.
به گفته پرویز کرمی دبیر ستاد فرهنگ‌سازی اقتصاد دانش‌بنیان و توسعه صنایع نرم و خلاق تا کنون ۹ خانه خلاق در کشور تاسیس شده است، در حوزه فناوری های نرم و صنایع خلاق از دیگر فناوری‌های نوین نیز برای رونق محصولات و خدمات بهره گرفته می شود به طوری که بیش از ۱۰ حوزه فناورانه مانند بازی، انیمیشن، مد و لباس، گیاهان دارویی، سلامت، گردشگری و حتی اسباب بازی با بهره گیری از هوش مصنوعی، مکاترونیک، میکروالکترونیک تا علوم و فناوری‌های شناختی و … به یاری این حوزه می آیند و خانه های خلاق، فناوری‌های نوین را به صنایع فرهنگی و هنر وارد می کنند.تفاهم‌نامه وزات میراث و وزارت کار/ برگزاری فستیوال صنایع خلاق با تاکید صنایع دستی
رویداد دوم امضا تفاهم نامه همکاری مشترک صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی و معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی بود که برگزاری فستیوال (جشنواره) بین المللی صنایع خلاق با رویکرد و با تأکید بر صنایع‌دستی و بافندگی‌های کشور یکی از موضوعات در این تفاهم‌نامه است.
در این تفاهم نامه همکاری در راستای توسعه کسب و کار، اشتغال پایدار با رویکرد اقتصاد خلاق و استفاده از ظرفیت‌های بدون استفاده حوزه میراث‌فرهنگی در شهرها و روستاها با اولویت مناطق محروم و مرزی به امضا رسید، به موضوع توسعه خانه‌های صنایع خلاق در سطح ملی، همکاری در راستای پشتیبانی و بهره‌برداری از اماکن تاریخی (با تمرکز بر حوزه روستایی و مناطق محروم) با رویکرد توسعه صنایع خلاق و صنعت گردشگری و همکاری در راستای پشتیبانی از برگزاری رویدادهای محلی، ملی و بین‌المللی در حوزه صنایع خلاق، صنایع‌دستی و محصولات بومی اختصاص دارد.
از جمله زمینه‌های همکاری این تفاهم‌نامه می‌توان توسعه خانه‌های صنایع خلاق در سطح ملی بر اساس مطالعات دینامیک اشتغال و مزیت‌های منحصر به فرد منطقه‌ای احصا شده با استفاده از ظرفیت اماکن تاریخی، توسعه بازار محصولات صنایع‌دستی، محصولات خلاق، محصولات بومی و هنری با استفاده از ظرفیت‌های طرفین در بستر فناوری اطلاعات و توسعه تجارت ملی و بین‌المللی، پشتیبانی از برگزاری رویدادهای محلی، ملی و بین‌المللی در حوزه صنایع خلاق، صنایع‌دستی و محصولات بومی و همکاری در راستای پشتیبانی و بهره‌برداری از اماکن تاریخی در حوزه روستایی با رویکرد توسعه صنایع خلاق و صنعت گردشگری اشاره کرد.
یکی از موضوعات مهم ذیل مذاکرات و این تفاهم نامه برگزاری نخستین فستیوال بین المللی صنایع خلاق با شعار از ایده تا ایده‌آل است که از تیر ۱۴۰۰ آغاز به کار می کند و تا آخر فروردین ۱۴۰۱ ادامه دارد البته در ادامه این رویداد اردیبهشت سال ۱۴۰۰ نمایشگاه بین‌المللی صنایع خلاق در نمایشگاه‌های بین المللی تهران برگزار شود
در این رویداد فعالیت‌های متنوعی مانند آموزش در هشت رشته تخصصی، برگزاری نمایشگاه‌ها، اتصال به بازار در سطح ملی و بین‌المللی و اتصال محصولات صنایع‌دستی و بومی به سامانه بین‌المللی مانند آمازون و… در نظر گرفته شده است، که ظرف مدت سه ماه محقق می شود و برای کشور ظرفیت بزرگ اقتصادی ایجاد خواهد کرد؛ از طرف برای غنی سازی ظرفیت علمی آن تا کنون چهار دانشگاه وارد همکاری شده اند.
احیا و آوردن محصولات صنایع‌دستی به بازارها و سفره مردم
هادی میرزایی مدیرعامل صندوق توسعه صنایع‌دستی و فرش دستباف و احیا و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی درباره «فستیوال صنایع خلاق» گفت: یکی از موضوعاتی که در این تفاهم‌نامه مورد توافق طرفین قرار گرفته است برگزاری فستیوال خانه‌های خلاق با رویکرد و با تأکید بر صنایع‌دستی و بافندگی‌های کشور است که می‌توان همزمان با برگزاری این رویداد علاوه بر ارائه تسهیلات تا سقف ۵۰ میلیارد تومان به فعالان حوزه صنایع‌دستی و فرش دست باف، به خریداران محصولات هم تا سقف ۲۰ میلیون تومان تسهیلات پرداخت کرد.
میرزایی عنوان کرد: امیدواریم این تفاهم‌نامه نتیجه مطلوب و اثربخشی را در کشور در راستای حمایت از ابنیه تاریخی، فعالان صنایع‌دستی و فرش دستباف داشته باشد و با این ظرفیت‌های حمایتی که برای فعالان حوزه تولید صنایع‌دستی و بافندگی ایجاد شده، زمینه برای احیا و آوردن محصولات صنایع‌دستی به بازارها و سفره مردم فراهم شود.
منبع:ایرنا