سیستان و بلوچستان به تنهایی یک تمدن کامل است، تمدنی چند هزار ساله! در گوشه به گوشه این استان آثار به جای مانده از گذشتگان را می‌توان یافت. «دهانه غلامان» نام بقایای شهری است که مربوط به دوره هخامنشیان است.

دشتی بزرگ به مساحت ۱۰۰ هکتار مجموعه‌ای از نظام شهرنشینی دوره هخامنشیان را در خود جای داده است. آثار به جای مانده این شهر تاریخی در فاصله ۵۰ کیلومتری شهر زابل قرار گرفته‌اند. در نتیجه کاوش‌ها آنچه به دست آمد و دیده شد، محوطه ای با ساختمان‌های بزرگ عمومی، محله‌های مسکونی، عبادتگاه، آبراهه، خیابان‌ها، محله‌های صنعتی و نظامی بود که به گفته کارشناسان به نظر می‌رسد این شهر خشت و گلی دوره هخامنشیان تنها مکان باستانی امپراتوری هخامنشی بوده که در مناطق شرقی تحت حاکمیت آنان بوده و تسلط آنان را بر این مناطق نشان می‌دهد.

مورخین این شهر را زرک یا زرنگ پایتخت زرنکای یا درانگیانا می‌دانند که در کتیبه های دوران هخامنشی مثل کتیبه های داریوش در بیستون، تخت جمشید، شوش و نقش رستم و همچنین کتیبه خشایارشا در تخت جمشید از آن یاد شده است. این شهر توسط باستان شناسان ایتالیایی در سال ۱۳۳۸ کشف شد و نام آن از تنگه‌ای طبیعی که برده فروشان، غلامان آفریقایی را برای فروش به داخل ایران وارد می کردند، گرفته شده است. دهانه غلامان در سال ۱۳۱۰ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

منبع:ایسنا