نوشته‌ها

برج لاجیم نگین درخشان در سوادکوه

لاجیم، نگین انگشتری سوادکوه ازتوابع شهر زیر آب در منطقه اصیل و کهن سوادکوه واقع شده است .ارتفاع این روستا از سطح دریای آزاد در نقطه برج لاجیم حدود ۷۶۵ متر می باشد. جاده زیرآب تا ابتدای روستا که ۲۵ کیلومتر فاصله دارد اکنون تماما آسفالت می باشد .

برج لاجیم از بهترین و زیباترین آثار تاریخی مازندران است.مسیر زیبا و آسفالته آن از وسط شهر زیر آب به طرف شرق کشیده شده و بعد از طی یک مسافت ۲۷ کیلومتری در روستای لاجیم به سر گردنه مرتفعی می رسد که از طبیعت و ارتفاعات جنگلی خارج و به چمنزار و بوته زارهای زیبا بدل می شود، که در میان آن به یک محدوده عاری از پوشش گیاهی مانند شبه جزیره که از سه طرف به پرتگاههای عمیق مشرف است به چشم می خورد.در حاشیه پرتگاهها در قدیم خندقی با دیوارهای عظیم وجود داشته که احتمالا قلعه ای وسیع و پر اهمیت را در بر می گرفت که برج عظیم لاجیم را در میان آن بنا کرده بودند.

راه دیگر دسترسی از طریق جنگل و از میانه راه ساری به کیاسر به روستای لاجیم منتهی می گردد.این اثر باستانی در شمار آثار زمان تسلط آل زیار بر طبرستان در فاصله سالهای ۳۱۶ تا ۴۴۳ ه.ق است در نمای اهمیت برج لاجیم بیشتر به دلیل دارا بودن کتیبه پهلوی در کنار کتیبه کوفی است. این امر نشان میدهد که در قرن ۵ ه.ق حکمرانان شمال ایران علاوه بر توجه به هنر دوران قبل از اسلام به خط و زبان آن دورانی نیز توجه داشته اند.بیرونی از بدنه مدور و گنبد مخروطی ساده و ظریف پوشیده که در داخل به حالت مدور تغییر شکل می دهد.مصالح آن آجر و ملاط ساروج است. ورودی در شرق بنا تعبیه گردیده و پایه گنبد به وسیله یک ردیف طاق نما تزئین گردیده است.در کمربند زیر گنبد دو کتیبه به خط کوفی و پهلوی ساسانی بر روی هم قرار گرفته که به دور بنا پیچیده است.

کتیبه ها به شکل زیبایی با آجرهای تراش خورده در زمینه ای از گچ نصب شده که نام کیا اسماعیل ابوالفوارس شهریار بن عباس آل باوند صاحب بنا و تاریخ ۴۱۳ ه.ق را نشان می دهد. در کتیبه کوفی نام و القاب صاحب مرقد خوانده می شود ولی نام سازنده آن مشخص نیست و تنها با حدس و گمان و با توجه به قرینه اجزایی از کلمات باقی مانده می توان بدان دست یافت. محیط دایره بنا در قاعده ۲۶۸۰ سانتی متر، قطر فضای داخلی ۵۴۷ سانتی متر و پهنای ورودی آن ۱۱۲ سانتی متر می باشد.

متن کتیبه

بسم الله الرحمن الرحیم. هذا قبر القیم الکیا الجلیل ابوالفوراس شهریار بن العباس بن شهریار مولی امیرالمؤمنین رحمه الله امر بینائه فی سنه ثلاث محشر و اربعمانه، عمل الحسن بن علی.

تاریخچه برج لاجیم

بر پایه روایات تاریخی منقول از ابن اسفندیار، در زمان حکومت آلب ارسلان در سالهای ۴۵۵ تا ۴۶۶ هجری قمری سپهبد قارن بن سرخاب تا اندازه ای توانست که بر مازندران تسلط یابد و قدرت خاندان وشمگیر را به زوال بکشاند. محل اقامت حکام باوندی در کوهستان های جنوب مقر قدیمی آن ها یعنی شهر ساری بود. ولی مشخص نیست که ابوالفوراس شهریار در میان بزرگان باوندی دارای چه مقامی بوده است و با شهریار بن دارا که به دست وشمگیر کشته شد و نیز سرخاب بن شهریار و قارن بن سرخاب و حسام الدوله ابن قارن سر سلسله شعبه دوم باوندیه چه نسبتی داشته است.

شایان ذکر است این روستا در سال های ۶۰ تا۶۳ در غائله ی جنگل های مازندران جز نقاط درگیری با منافقین تحت عنوان جبهه ی سوم بوده است.

منبع:تاریخ ما