فلک الافلاک همچنان در انتظار جهانی شدن است
قلعه فلک الافلاک یا دژ شاپورخواست بنای عظیم آجری است که در دوره ساسانی روی تپه باستانی در مرکز شهر خرم‌آباد ساخته و زیبایی و معماری شگفت‌انگیز آن موجب شده از سوی بسیاری از کارشناسان به عنوان یک شاهکار مهندسی و معماری در دنیا لقب بگیرد.
به گزارش همشهری آنلاین به نقل از ایرنا، این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیک خود در قرن چهارم هجری قمری به عنوان مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه درآمد و از قرن ششم هجری پس از ساخته شدن شهر جدید خرم آباد این قلعه نیز به نام خرم‌آباد معروف شد و احتمال می رود نام فلک الافلاک در دوره قاجار به آن اطلاق شده است.
معماری کنونی بنا، بیانگر الحاقات فراوانی است که در دوران‌های گوناگون بدان افزوده شده، بیشترین این تحولات مربوط به دوره صفویه تا قاجار می‌باشد. بر اساس مدارک تصویری تا حدود یکصد سال پیش بارویی دوازده برجی در پیرامون بنای فعلی وجود داشته که اکنون آثار این برج از آن در محوطه شمال غربی قلعه، قابل مشاهده‌است.
این بنای تاریخی به شماره ۸۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است که از دهه‌های گذشته دغدغه‌های بسیاری برای ثبت جهانی این اثر ارزشمند عنوان شده که متاسفانه تاکنون برطرف نشده و شاهکار معماری جهان همچنان در فهرست ثبت موقت جهانی قرار دارد.
سایت‌هایی که در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار می‌گیرند براساس کنوانسیون حفاظت از میراث جهانی فرهنگی و طبیعی متعلق به تمام انسان‌های زمین، فارغ از نژاد، مذهب و ملیت خاص به شمار می‌آیند و دولت‌ها موظف به حفظ و نگهداری این آثار هستند. حفاظت از این آثار پس از ثبت با وجود باقی ماندن در حیطه حاکمیت کشور مربوطه به عهده تمام کشورهای عضو خواهد بود که به همین دلیل ثبت فلک الافلاک در این فهرست، بسیار ارزشمند است.
متاسفانه باوجود اینکه فلک الافلاک قابلیت ثبت در فهرست میراث جهانی را دارد اما تاکنون اقدام قابل توجهی در راستای پیوستن این اثر ارزشمند به فهرست جهانی نشده و همچنان آزادسازی حریم این قلعه یک گام طولانی و پر پیچ و خم برای این اثر باستانی است. طرحی که مصوبه‌های مختلفی از جمله دستور رهبر معظم انقلاب در تاریخ ۱۳۷۰/۱۰/۱، صورت جلسه کمیته مشورتی ملی در ۱۳۸۰/۲/۲۲، مصوبه شورای ملی انقلاب فرهنگی در ۱۳۸۱/۷/۲، ابلاغ قانون مجلس شورای اسلامی در ۱۳۸۲/۱۰/۸ و سه مصوبه سفر هیات دولت را دارد.
مکاتبات آزادسازی قلعه فلک الافلاک مربوط به اوایل دهه ۷۰ است که علاوه بر دستور مقام معظم رهبری مصوبه مجلس شورای اسلامی را نیز دارد و در سفر تمامی هیات دولت‌ها به استان آزادسازی قلعه تصویب و مقرر شده اعتبارات ساماندهی این بنای تاریخی به صورت ملی پرداخت شود. اکنون تقریبا قسمت اعظمی از عرصه این بنای تاریخی آزاد شده و استاندار لرستان نیز هفته دولت امسال اعلام کرد که تمامی ۶۹ میلیارد تومان مطالبات سپاه برای ساماندهی اطراف این بنا پرداخت شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در این باره گفت: در آخرین جلسه با موضوع ساماندهی حریم قلعه فلک الافلاک که با حضور استاندار لرستان در دفتر معاون وزیر دفاع برگزار شد تصمیم گرفته شد تا بخش‌هایی از عرصه این بنا که در اختیار سپاه قرار دارد تا پایان آذرماه به میراث فرهنگی تحویل داده شود و هیاتی نیز متشکل از نماینده وزارت دفاع، نماینده سپاه و نماینده وزارت میراث در استان برای بررسی این مساله حضور پیدا کنند.
سید امین قاسمی افزود: اعتباری که باید بابت تملک عرصه‌ای از قلعه که در اختیار سپاه بوده را تأمین کنیم، متأسفانه با تأخیر تأمین شد، اما در نهایت تأمین و بخشی از آن و حدود ۴۰ میلیارد تومان به صورت نقدی و ۲۹ میلیارد دیگر با حفظ قدرت خرید به صورت اسناد خزانه تأمین و در اختیار سپاه قرار گرفت.
وی اظهار کرد: هنوز اسناد خزانه نقد نشده و سپاه بخشی از مطالبات خود را طلب دارد که مشمول تورم هم شده و متأسفانه نمی‌تواند پروژه جایگزین پادگان را بسازد. در روزهای گذشته بازدید هیاتی متشکل از نماینده وزارت دفاع، معاون املاک سپاه کشور و نماینده وزارت میراث صورت گرفت و برآورد کلی انجام شده و امیدواریم دولت بتواند تأمین اعتبار کند تا ساختمان جدید پادگان ساخته و سپاه به آن منطقه نقل مکان کند.
قاسمی به باغ گلستان در کنار این بافت تاریخی نیز اشاره کرد و گفت: مرحله نهایی مطالعات استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک خرم آباد نیز انجام شده است. همچنین عملیات مرمت سربازخانه، بنای باشگاه افسران، ساخت بازارچه صنایع دستی و بناهای ضلع شمالی قلعه فلک الافلاک تاکنون اجرا شده است.
منبع:همشهری