نوشته‌ها

فهرج، شگفتی بی‌بدیل در جنوب کرمان

شهرستان فهرج یکی از شهرستان‌های استان کرمان و در جنوب شرقی این استان واقع شده است. شهرستان فهرج دارای چهار شهر معروف بوده و در زمان سلاجقه اهمیت زیادی داشته به گونه‌ای که جاده ابریشم از آن عبور می‌کرده و به سرتاسر دنیا می‌رسیده است. آب و هوای این شهرستان در تابستان گرم و خشک و در زمستان نیز سرد و خشک است دمای هوا در تابستان گاهی به ۵۰ درجه هم می‌رسد اما همین آب و هوا باعث شده فهرج یکی از قطب‌های تولید خرمای مرغوب مضافتی باشد. از دیگر تولیدات کشاورزی این منطقه مرکبات نیز است.

کلوت‌های فهرج

وجود حجم عظیمی از کلوت‌ها که جاذبه‌های منحصربفردی هستند و همچنین طلوع و غروب خورشید، زیبایی منطقه فهرج را چند برابر کرده است. این عارضه‌ها در ورودی شهرستان فهرج در مسیر جاده فهرج – نرماشیر و جنوب شهر فهرج حوالی روستای عصمت‌آباد در بخش مرکزی قرار دارند.

میل قاوردی

یکی از کمیاب‌ترین برج‌های باقیمانده از دوره سلجوقیان میل قاوردی به شماره ثبت ۱۴۳ است که در مسیر راه بم – زاهدان در ۳۰ کیلومتری فهرج قرار دارد (برای راهنمایی کاروان‌ها) به میل نادری معروف است و ارتفاع آن ۱۸ متر و دارای ۴۵ پله است که انسان را به بالا هدایت می‌کند. علت اینکه به میل نادری شهرت یافته شاید دستوری است که نادرشاه جهت تعمیر آن داده است. در حال حاضر فقط یک میل باقی مانده و بقیه تخریب و یا زیر تپه‌های شنی مدفون شده‌اند.

جنگل‌های کهور

در قسمت شمالی و غربی قلعه برج معاذ و بعد از نخلستان‌های تقریبا خشک شده برج معاذ منطقه وسیعی از جنگل‌های گز و کهور قرار دارد. این جنگل جزو معدود جنگل‌های کهوری است که بستر آن پوشیده شده از شن‌های روان است. این جنگل طرفداران زیادی برای انجام مسابقات موتور سواری در بین جوانان این منطقه دارد.

قلعه خاکی فهرج

این قلعه مشرف بر منازل شهر فهرج و جاده، روی پشته قطور گلی که اطراف آن با خندق محصور شده بنا شده است. این اثر مربوط به دوره اسلامی بوده و در آن استحکامات نظامی زیادی رعایت شده است، چهار برج در اطراف آن قرار داشته که برای حفاظت قلعه از آن استفاده می‌شده است. این قلعه در دوره صفویه بسیار آباد بوده است.

قلعه برج معاذ

این قلعه در قرون متاخر اسلامی و از صفویه به بعد بنا شد و یک قلعه روستا بود. پس از اصلاحات ارضی در سال ۱۳۴۲، قلعه برج معاذ فهرج از سکنه خالی شد و از آن پس تبدیل به بنای متروکه شد. قلعه برج معاذ دارای شش برج است و قسمت‌های بیرونی مرتبط با قلعه نیز دارای نخلستان بود. همچنین یک آب انبار دو طبقه نیز در وسط قلعه برج معاذ وجود دارد که ساکنان قلعه آب قنات را از بیرون برج معاذ در مرکز قلعه ذخیره می‌کردند.

تپه‌های شن

بعد از جنگل‌های کهور و در قسمت شمالی افراز (گسل) برج معاذ تپه‌های شنی وسیع و بلندی وجود دارد که طول سال محل تفریح مردم منطقه است. در دامنه این تپه‌ها درختان کنار (سدر) بی‌شماری وجود دارد. در این دامنه‌ها به کشت گندم و جو پرداخته می‌شود. در دامنه شرقی این تپه‌ها نخلستان‌های آباد و پر رونقی وجود دارد. این تپه‌ها طرفداران زیادی برای مسابقات موتور سواری به خصوص در روزهای بارانی دارد به‌طوری‌که در زمستان جمعیت زیادی از علاقمندان روز خود را در این منطقه و در کنار خانواده با شادی سپری می‌کنند. این تپه‌ها در ایام نوروز از مهم‌ترین نقاط گردشگری برج معاذ به شمار می‌رود.

نپکا (گلدان‌های طبیعی) 

وجود شن در بستر جنگل‌های کهور برج معاذ موجب منحصر به فرد شدن این جنگل‌ها شده است. شن‌ها با روی هم انباشته شدن و ایجاد تل‌هایی بزرگ در اطراف و زیر بخشی از گزها و کهورها، نوعی گلدان به صورت یک تل شنی که در بالای آن یک گیاه قرار دارد که نمای زیبا و منحصر به فرد را ایجاد می‌کند.

قلعه سنگ

این قلعه روی تپه سنگ مرتفعی بنا شده است. قلعه سنگ در ۳ کیلومتری شمال شرق فهرج قرار گرفته و قدمتی ۲۰۰ساله دارد.

منبع:میراث آریا

آشنایی با مسجد فهرج – یزد

 اینجا فهرج یزد است. روستایی که مسجد 1400 ساله فهرج را در خود جای داده است.

یزد، خود قدمتی پنج‌هزار ساله دارد و در طول تاریخ همواره مردمی مذهبی را در خود جای داده است. از اینرو منطقی است که قدمت مسجد بیش از 14 قرن و به پیش از ورود اسلام باز گردد.

در آن هنگام و در عهد ساسانیان، آتشکده فهرج، نیایشگاه مردم یکتاپرست زرتشتی این دیار بود و پس از اسلام نیز همچنان نیاشگاه این مردمان، اما در کسوت مسجد، باقی ماند.
مسجد فهرج در دل بافت سنتی روستایی به همین نام قرار دارد، جایی که زرق و برق تمدن مدرن به آن راه نبرده است.

در گذر از پس‌کوچه‌های تنگ روستا حس گذر از ورای زمان به انسان دست می‌دهد و با رسیدن به مسجد بوی هزاران سال فرهنگ و تمدن ایرانی در مشام آدمی می‌پیچد. آنگاه، مسجد با همه صمیمیت و تواضع در برابر دیدگان ظاهر می‌شود.

در نخستین نگاه، مسجد هیچ شباهتی به مساجد دیگر ندارد. نه گنبدی، نه کاشیکاری‌ای، نه کتیبه‌ای و نه محرابی. اما چیزی فراتر از اینها در اوست. روح. همان نفخه ای که در گل آدمی دمیده شد و خلقت آدم را رقم زد.

تک مناره خشت و گلی مسجد بعدها به بنای اصلی ملحق شده است.

درهای چوبی سرخ رنگ آن دیدگانمان را به سوی خود کشید، درهایی که گویی دروازه ورود به معنویت‌اند.

طایفه‌های کوچروی عهد پیشدادیان در مسیر خود از بلخ به پارس، یزد را یزدان نام داده بودند، نامی برازنده شهر که معنای آن عبادت است. مسجد فهرج با آن دروازه‌های معنوی‌اش بخشی از یزد، همین عبادتگاه باستانی است.

روستای باستانی فهرج در 60 کیلومتری شرق استان یزد، در مسیر یزد-کرمان و در دل کویر آرام گرفته است. این شهر یکی از مراکز اسکان اولیه ایرانیان بوده و پهره نام داشته است.
کوه چلته در شمال شرقی بر آستانه فهرج ایستاده است. قلعه‌ای باستانی و آب‌انباری قدیمی نیز دیگر مشخصه‌های روستای فهرج است.

در ایران نیز همچون بسیاری از کشورهای کهن و متمدن، ظهور اسلام تاثیر بسزایی بر سرنوشت فرهنگی و هنری این ملل، داشته است. و بدین ترتیب شالوده هنرهای اسلامی از نفوذ ترکیب هنرهای ممالک مغلوب بوجود آمد.

با آن که در یک روز تعطیل وارد روستا شدیم، اما احدی را در مسجد نیافتیم. یعنی در این ساعت، هیچ‌کس نیامده بود تا سوار بر سفینه مسجد دل زمان را بشکافد و دقایقی را به سفری هیجان‌انگیز در تاریخ سپری کند؟ شک دارم که چنین باشد. علت را از راهنمای مسجد پرسیدیم. پاسخی نداشت.

اما در کشوری با این همه جاذبه تاریخی و فرهنگی که در هر گوشه دورافتاده‌اش ردپای تمدن کهن بشری را می‌توان دید چگونه چنین چیزی ممکن است. مگر نه این است که ایران از لحاظ جاذبه‌های تاریخی یکی از ده کشور نخست دنیاست.

چنان که در تصاویر می‌بینید چهره زیبا و اصیل مسجد را عوارض ناساز بی‌فرهنگی آلوده است. عجیب است در بنایی این چنین کهن پنکه به سقف آویخته‌اند. مگر در طول هزاران سال، برای خنک کردن مسجد از پنکه استفاده می‌شده است! پس آن همه فخر و مباهات به معماری هوشمندانه ایرانی چه می‌شود!

حال زار دیوارها و سقف و مسجد خود حکایت دیگری از بی‌توجهی متولیان مسجد دارد. بر دیوارها در کمال بی‌سلیقگی میخ کوبیده‌اند و فضا را با پارچه‌های بدترکیب تقسیم کرده‌اند. سیم‌های برق به‌زشتی بر دیوارها آویخته شده‌اند و در آستانه در ورودی مسجد برای خوشامد به همان اندک بازدیدکنندگان پیت حلبی زنگ‌زده 17 کیلویی در نقش سطل‌آشغال ایفای نقش می‌کند!

منبع:همشهری

فهرج روستایی فوق العاده در دل کویر یزد

در 22 کیلومتری جنوب شرقی یزد و کنار راه اصلی یزد- بافق روستایی به نام فهرج واقع است که در نوع خود یکی از بی نظیرترین جاذبه های گردشگری در دل کویر است.
معرفی فهرج روستایی گردشگری فوق العاده در دل کویر یزد

روستاهای هر شهری اگر چه در دل کوهستان های سنگی باشد و چه در دل جنگل های سرسبز شمال و یا حتی در کویر تفته جنوب باز هم سرشار از حس زندگی کردن هستند و ساکنان و مخاطبان منحصر به فرد خود را دارند در این مطلب خواندنی ما را همراهی کنید تا با روستای تاریخی فهرج در استان یزد آشنا شوید. همان طور که گفته شد این روستا در 22 کیلومتری جنوب شرقی یزد و در مسیر جاده یزد-بافق قرار دارد. آب و هوای این روستا نیمه بیابانی میباشد و ارتفاع آن از سطح دریا 1270 متر است این روستا از شمال شرقی به کوه چلته محدود می شود.

تاریخچه روستای فهرج

قدمت روستای فهرج متعلق به پیش از اسلام می باشد و آثار به جا مانده از آن یادآور پیشینه تاریخی و قدمت آن است. مسجد جامع تاریخی این روستا یکی از آثار قدیمی آن محسوب می شود که بنای آن به دوره پیش از اسلام مربوط می شود. جالب است بدانید بسیاری از منابع قدمت این روز ها را به حدود پنج هزار سال پیش اعلام کرده اند این روستا در زمان های خیلی دور دروازه ایساتیس و یکی از چهار قسمت اصلی و مهم شهر تاریخی یزد قدیم بوده است.

وجه تسمیه

باید بدانید نامگذاری این روستا نیز به پیش از اسلام مربوط است اولین نام این روستا “فرافر” بوده که پس از گذشت سال ها در قرن 4 و 5 هجری قمری به “پهرشت” یا “پهره” طریقه ی و بعد ها نام “فهرج” به خود گرفت.

لهجه مردم این روستا یزدی اما به زبان فارسی می باشد مذهب شیعه جعفری و مسلمان هستند.

اقتصاد روستای فهرج

از مشاغل عمده مردم روستای فهرج می توان به باغداری ، زراعت ، فعالیت های معدنی و دامداری اشاره کرد این روستا یکی از روستاهایی است که در زمینه کشت گلخانه ای فعالیت چشمگیری دارد و به نوعی الگو و نمونه برای دیگر روستاها است. ارزن ، پسته ، گندم و جو ، زردآلو ، هلو ، آلوچه و انگور محصولات عمده باغی و زراعی روستای فهرج میباشند.

در روستای فهرج دامداری نیز رونق قابل توجهی دارد و انواع گوشت و محصولات لبنی در آن عرضه می شود ریسندگی و قالی بافی از دیگر فعالیت هایی است که مردم این روستا به آن مشغولند.

بافت مسکونی نیمه متمرکز ، به شکل خطی و در جهت جاده دسترسی ، در بین دشت در این روستای کویری حاکم است. مسائلی که در ساخت خانه های این روستا به کار رفته است شامل گل ، خشت ، آهن و آجر است.

جاذبه های گردشگری روستای فهرج

این روستا دارای آثار تاریخی بسیاری با معماری سنتی و دیدنی می باشد و جلوه هایی از یک روستای کویری را نمایان کرده است در ادامه مطلب با ما همراه باشید تا مهم ترین جاذبه های تاریخی این روستا را برایتان معرفی کنیم.

آب انبار حسینیه

قدمت آب انبار حسینیه به دوره های قبل از اسلام تعلق دارد در حاشیه این آب انبار مراسمی به نام مراسم تقدیس آب برگزار می شده است این آب انبار قبل از اسلام نیز به کار گرفته می شد کتیبه سنگی به خط نسخ در مدخل ورودی آن با این جمله مشاهده می شود:

بسم الله الرحمن الرحیم وقف نمود توفیق آثار آقا محمد جواد ولد مرحوم آقا ابوتراب بافقی تمامی بیست و پنج اصله درخت توت ماکوبی واقعه در قریه فهرج به مقام باغ عمارت که مومنین و مسلمین از آن خورده ثواب آن را به روح کثیرالفتوح شاه نجف و شاه شهید و امام غریب و حضرت عباس قربت نمایند.

مجموعه تاریخی و دیدنی شهدای فهرج

این مجموعه تاریخی آثار و ابنیه تاریخی متعددی در پیرامون خود جا داده است، در این مجموعه تعدادی از صحابه صدر اسلام دفن شده اند این افراد در وقایع اواخر حکومت یزدگرد سوم ساسانی و حمله مسلمانان توسط مردم چند روستای دیگر و همچنین روستای فهرج کشته می شوند. موقعیت این مکان در 2 کیلومتری روستای فهرج میباشد و تعدادی بنای تاریخی در ایران جا گرفته است. از جمله آثار این مجموعه می توان به قبوری اشاره کرد که قدمتشان به دوران قبل از اسلام بر می گردد اشاره کرد. سه حیاط در ساختمان این مجموعه وجود دارد.

تنه خشکیده سروی کهنسال در یکی از حیاط های این ساختمان وجود دارد که به علت خشکیدن قنات مریم آباد به این حال و روز در آمده است. در یکی از اتاق های ساختمان قبرهای چند تن از کشته شدگان قرار دارد. جالب است بدانید این عمارت گلی و خشتی در زمان های گذشته به عنوان یک مدرسه مجلل و گسترده کاربرد داشت که به احتمال زیاد در سده های نهم و دهم هجری تبدیل به خانقاه شده است. کشف کاشی های معرق با لعاب فیروزه ای و سبز در این مکان حاکی از آن است که یک زمانی فضای داخلی و خارجی این بنا با کاشیکاری های دیدنی و کتیبه های قرآنی مزین شده بود.

مسجد علاقبندی (علی قوندی)

گچبری های بی نظیری در این مسجد تاریخی که متاسفانه امروزه خرابه ای بیش نیست انجام شده است.

کمپ کویری فهرج

به واسطه احداث این کمپ کویری برای علاقه مندان به این روستا و کویر نوردی در آنجا فرصت کویرنوردی برای این افراد به وجود آمده است این کمپ کویری دارای امکاناتی همچون و ناهار و شام ، بوفه ، سرویس بهداشتی ، چای ذغالی و امکانات تفریحی مثل موتور چهار چرخ ، شتر سواری و سافاری می باشد که لحظات بسیار مهیجی برای هر گردشگر رقم می زند.

مسجد جامع فهرج

دو شبستان تابستانی و زمستانی در این مسجد بزرگ قرار دارد از شاخصه های اصلی این مسجد به منار گلی می توان اشاره کرد که از فاصله دور قابل رویت است تزیینات معماری در ظرافت گچبری ها و سقف بلند آن منعکس شده و ستون های عظیم و مستحکمی داخل آن قرار دارد.

قدمت این مسجد متعلق به نیمه اول قرن اول هجری بوده به ساختمان اصلی آن از آثار به جا مانده از دوره ساسانیان می باشد که با ورود اسلام (خلافت عمر) تبدیل به مسجد شد.

تکیه علاقمندی

نشانه های به جا مانده از این اثر تاریخی مربوط به قرن اول هجری می باشد که به صورت متروکه باقی مانده است.

قلعه فهرج

قلعه فهرج چشم اندازی بسیار زیبا و شگفت انگیز دارد و قدمت آن به قرون ده و یازده هجری قمری منسوب می باشد.

رسم و رسومات اهالی فهرج

از آنجایی که اهالی روستای فهرج یزد شیعه هستند به خاطر همین مراسم های مذهبی گوناگونی در آنجا برگزار می شود. در ایام عاشورا اهل روستا اقدام به برگزاری مراسم سنتی نخل گردانی و نخ برداری می کنند که یکی از جذابیت های این روزها به شمار می رود. در این روستا و بین ساکنان آن موسیقی از جایگاه بسیار ویژه ای برخوردار بوده و سازهای بادی و نوع دیگری از سازها که شباهت زیادی به سه تار دارند طرفداران زیادی را به خود اختصاص دادند و با همین آلات موسیقی ، موسیقی های محلی در مراسم های مختلف غم و شادی در این روستا نواخته می شوند.

 

مردم شناسی روستای فهرج

پوشاک متنوعی در بین مردم این روستاها مورد استفاده قرار می گیرد اغلب آنها دستار یزدی بر سر می بندند.ترمه های رنگارنگ و شلوارهای پاچین دار از جمله پوشاک عمومی زنان و دختران فهرجی محسوب میشود.

انواع قالی با طرح و نقش قالی های خراسان و کرمان از جمله صنایع دستی روستای فهرج می باشد که می توان به آن ها اشاره کرد.تقریبا 600 دار قالی در این روستا وجود دارد. در روستای فهرج بافندگی،ریسندگی و تولید گونی و برزنت نیز رواج بسیاری میان مردم دارد.

انواع آش های محلی مانند آش جو، ماش و سوپ از جمله غذاهای رایج مورد استفاده در این روستا میباشد. تهیه نوشیدنی های گرم و سرد با گیاهان طبیعی و دارویی از جمله شربت خاکشیر، شاتره و چای آویشن از اقدامات دیگر مردم این روستا میباشد.

مناسب ترین زمان سفر به روستای فهرج

بهترین و مناسب ترین زمانی که برای سفر به روستای فهرج تعریف شده است بیشتر متوجه موقعیت آب و هوایی و جغرافیایی این روستا می باشد. ماه های مهر و آبان و همچنین فصل بهار جغرافیایی مناسب ترین زمان برای سفر به این روستا می باشد چرا که آفتاب ملایم و دمای هوای مطبوعی در آن فاصله زمانی حاکم است. همانطور که پیش از این اشاره کردیم امکاناتی همچون کمپ کویری ، پمپ بنزین و پست بانک در این روستا وجود دارد که مطلع بودن از آنها در انتخاب شما بسیار دخیل است. با توجه به اینکه روستای فهرج به شهر یزد نزدیک می باشد بنابراین توصیه می کنیم در ساعت های اولیه صبح و در زمانی که هوا تاریک نشده است از این روستا بازدید نمایید تا علاوه بر دیدن تمامی جاذبه های روستا ، به تاریکی نخورید و با امنیت به مقصد برگردید.

منبع:نمناک