قبرستان جنیان  در روستای تیس:
قبرستانی خاموش و مرموز در جنوب شرقی ترین نقطه ایران در روستای تیس، روستايي باستانی با قدمتی دست کم ۲۳۰۰ ساله که در آن اعتقادات و باورهای مردم بلوچ با راز آمیزی و سکوت ژرفناک طبیعت آن و آثار تاریخی بر جای مانده پیوند خورده است و گورستان جن که بلوچ ها به آن« جن سنط» ميگويند یکی از این رازهاست.

عمر این روستا به 2300 سال پیش میرسد و اسم آن در کتاب هاى مربوط به فتوحات اسکندر مقدونى بعنوان تیز معروف بوده که به مرور زمان به تیس تبدیل شده است؛ در اثرهای مورخین و جغرافی دانان دوره اسلامى از آن بعنوان بندر تزیا یا تسی مذکور و این روستا مرکز تجارت شکر ایالات مکران و گندم سیستان بوده است.

ماجرای قبرستان جن ها در سیستان و بلوچستان:
اول از همه به این مسئله می پردازیم که به چه دلیل مردم به این مکان ، قبرستان جن ها می گویند؟ قبرستان جن ها، شبیه نامش مکانی بسیار وحشتناک به نظر میرسد . مردم منطقه ی تیس در استان چابهار این مکان را در واقع محل دفن اجنه ميدانند . ولی با این حال که تمامی مردم محلی این قبرستان را وحشتناک می خوانند، خود همین ساکنان در مجاورت این قبرستان عجیب و غریب مردگان خود را دفن ميکنند.

این قبرستان با سنگ قبرهای بسیار بزرگی تبدیل به مکانی جذاب براي ماجراجویان و گردشگرانی شده است که به دنیای ماورالطبیعه و داستان های اجنه، علاقه ی وافری دارند. قرار گرفتن قبرستان در دامنه ی کوه و وحشت مردم از نزديک شدن به این مکان موقع غروب و شب یکی از علل نامگذاری این محل به نام قبرستان جن ها است. سنگ قبرهای بزرگ و عجیب در این قبرستان وحشتناک، محلی های این منطقه را به این عقیده رسانده است که این قبرها محل دفن فرزندان آدم نیست.

احتمالا راست هم بگویند برای این که، در این قبرستان قبرها کنار هم روی سطحی صخره ای حفاری شده اند که این شیوه ی حفر تنها سوالات بسیار زيادي را بوجود آورده است. مردم دائم در مورد این قبرستان می پرسند که چه کسانی این قبرها را حفر کرده اند؟

باورهای مردم محلی ميگويد که؛
این قبرها متعلق به جن ها است. آنها مردگان خود را در حصار این سنگ ها دفن نموده اند و موقع شب که میرسد جن ها بر سر قبر از دست رفتگان خود حاضر میشوند و به مویه و مرثیه سرایی مشغول می گردند. در واقع آنها ميگويند که هر کس که در موقع شب گذرش بر این قبرستان بیفتد، مورد نفرین جن ها قرار می گیرد و با عذابی سخت پس از چند روز حتماً خواهد مرد!

زمان ساخت قبرستان جن ها دقیقا و بدرستی مشخص نیست. ظاهر قبرهای این قبرستان نشان می‌دهند که این مقبره ها مربوط به زمان های بسیار دور هستند. باید بدانید که تمام قبرهای گورستان جن ها در سیستان و بلوچستان در دامنه ی کوه و در دل سنگ ها کنده شده اند. اما علیرغم گذشت زمان و تخریب مقبره ها به وسیله باد و باران و عوامل ديگر هنوز قبرهای زيادي در اینجا باقی مانده است. از  ویژگیهای ظاهری این قبرها می توانیم به شما بگوییم که این قبرها در اندازه های بزرگ و کوچکی ساخته شده اند.

در میان این قبرستان یک قبر کاملاً سالم و قدیمی هم دیده ميشود که ۲۲۵ سانتیمتر طول و ۱۱۰ سانتیمتر عرض دارد. جالب است بدانید که آثار چنين قبرهایی با چنين ویژگیهای ظاهری در دامنه ی کوه های شهباز استان مرکزي هم وجود دارد .

در گذشته قبرستان جن ها در سیستان و بلوچستان در حاشيه ی روستا قرار داشته است. جالب است بدانید که گروه اندکی هم معتقد هستند در موقع غروب صدای گریه ها و زجه هایی از این قبرستان به گوش می رسیده است!

احتمالات ديگر در خصوص قبرستان جنیان:
در مورد قبرستان جنینان احتمالاتی هم وجود دارد؛ احتمالاتی که اصلاً قطعیتی در آن نیست و صرفا کارشناسان تاریخ، جغرافیا و زمین شناسی میتوانند با بررسی هایی اساسی، جواب دقیقی به پرسش های موجود بدهند. در این جا احتمالات موجود را می خوانید.

1. تعدادی معتقد هستند خاکسپاری در ایران باستان به این شکل بوده. برای این که سنگ های گورستان جنینان تیس بی مشابهت به قبر دخمه هایی که در زمان قبل ترویج داشته اند نیست؛ قبر دخمه هایی قدیمی که احتمالا امروزه با فرسایش روبرو شده و به این شکل درآمده اند.

مثلا در بندر باستانی سیراف بنا شده در کرانه های خلیج فارس، دره ای به اسم« لیل» وجود دارد که روی بدنه ی آن دخمه هایی در دل کوه کنده شده و به علت پیدا شدن استخوان هایی در آنها میتوان گور بودن این دخمه را تائید کرد. همچنين در کنار آنها و روی کوه حفره های مستطیل شکل متعددی دیده ميشود که تداعی کننده ی قبرستان است. اما در این حفره های هم استخوان هایی پیدا شده.

بطور کلی قبر دخمه ها به زمان ماد و هخامنشیان وابستگی دارند که با این تفسیرها، احتمال اینکه قبرستان جنینان تیس نمونه ای از همان قبرستان های زمان قدیم باشد بسیار زیاد است.

2. به اعتقاد بعضی از مردم تیس، این احتمال موجود است که احتمالا حفرکنندگان این قبرستان به علت حفظ مردگان و درگذشتگان خود از گزند جانوران و خورندگان زیرزمینی، رنج حفر کردن سنگ را بر خود هموار می کردند تا با ساخت این مدل قبرها، به مردگانشان احترام بیشتری بگذارند.

3. تعدادی هم معتقد هستند این سنگ ها و سطوح موجود در قبرستان جنیان، محل جمع اوری آب در زمان باستان بوده اند. به عنوان مثال در همان دره ی لیل و در لابه لای گورهای سنگی که از آن صحبت شد، چاه های آب متعددی به عمق 100 متر حفاری شده که وجود آنها سوال برانگیز است.

بنا بر گزارش کارشناسان سازمان ميراث فرهنگي آنچه امروزه در ارتفاعات مشرف بر دامنه ی کوه های شمالی سیراف می بینیم و اندیشمندان و محققان از آن بعنوان قبور سنگی یاد ميکنند ، در اول به خاطر ایجاد قبر و مدفن مردگان خلق نشده اند بلکه حوضچه های جمع اوري آب باران بوده اند. حتی که این احتمال میتواند در خصوص سطوح سنگی قبرستان جنینان هم قابل توجیه باشد.

نشانی قبرستان جن ها:
۵ کیلومتری بندر چابهار، روستای تیس، قبرستان جن

منبع:بیتوته