نوشته‌ها

آمار بازدید از موزه ملی ایران اعلام شد

رییس کل موزه ملی ایران تعداد بازدیدکنندگان این موزه را فقط در سه روز نخست نوروز ۱۴۰۱ برابر با تعداد کل بازدیدکنندگان نوروز ۱۴۰۰ اعلام کرد.

به‌گزارش ایسنا، جبرییل نوکنده ـ رییس کل موزه ملی ایران ـ گفت: با آغاز برنامه‌های نوروزی موزه‌ها از ۲۵ اسفند ۱۴۰۰ تا پایان سوم فروردین ۱۴۰۱، هفت هزار و ۲۹۰ نفر از این موزه بازدید کردند که از این میان ۱۳۶ نفر از سایر ملل بودند.

او در مقایسه با نوروز سال گذشته، اظهار کرد: موزه ملی ایران، در نوروز ۱۴۰۰ میزبان شش‌هزار و ۷۲۳ نفر بازدید بود، درحالی که میانگین بازدید سه روز نخست نوروز ۱۴۰۱ از کل بازدیدهای نوروز سال قبل بیشتر بوده است.

رییس کل موزه ملی ایران، درباره میزان افزایش گردشگران خارجی در مقایسه با دو نوروز ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ گفت: موزه ملی ایران در نوروز ۱۴۰۰ تنها ۹ گردشگر خارجی را در میان آمار خود به ثبت رسانده بود، در حالی که امسال ۱۳۶ بازدیدکننده خارجی در روزهای ابتدایی نوروز ۱۴۰۱ از این موزه بازدید داشته‌اند که رشد ۱۵ برابری را نشان می‌دهد.

نوکنده درباره چگونگی آمارگیری بازدیدهای موزه ملی ایران، توضیح داد: ملاک آمار بازدید از موزه ملی ایران، تنها بر اساس ورود افراد به مجموعه موزه ملی ایران صورت گرفته که بازدیدهای جداگانه از موزه‌های آن (نفرموزه/ نمایشگاه‌ها) محاسبه نمی‌شود. چنانچه ملاک بازدید نفر موزه/نمایشگاه محاسبه شود، آمار موزه ملی ایران چندین برابر شمارش فعلی خواهد بود.

او از مهمانان و بازدیدکنندگان نوروزی موزه ملی ایران قدردانی کرد و گفت: با توجه به این‌که همچنان در شرایط بحران کرونا قرار داریم و شیوه‌نامه ویژه‌ای برای بازدید از موزه ملی ایران وجود دارد، خوشبختانه بازدیدکنندگان این موزه در تعطیلات نوروز خود را ملزم به رعایت این شیوه‌نامه بازدید دانسته و همکاری خوبی با کارکنان موزه برای حفاظت و صیانت از آثار تاریخی و فرهنگی داشته‌اند.

نوکنده همچنین بیان کرد: علاوه‌بر این با توجه به محدودیت‌ها در شیوه بازدید به دلیل شرایط کرونا، مردم نسبت به رعایت حقوق سایر بازدیدکنندگان نیز التفات بیشتری از خود نشان داده‌اند. این موضوع حاکی از آن است که با بازدیدکنندگان مسؤول روبه‌رو هستیم. نحوه عملکرد آن‌ها مسؤولیت موزه ملی ایران را در خدمات‌رسانی فرهنگی خطیرتر می‌کند. تلاش همکاران موزه بر این است که بازیدکنندگان گرامی با خاطره خوش از نوروز، آغاز سده نو از موزه ملی ایران را به یاد بسپارند.

منبع:ایسنا

امضای تفاهم‌نامه میان موزه ملی ایران و دانشگاه شهید بهشتی

تفاهم‌نامه میان موزه ملی ایران و دانشگاه شهید بهشتی در راستای گسترش همکاری‌های علمی، آموزشی و پژوهشی در موزه ملی ایران به امضا رسید.

به‌گزارش خبرگزاری مهر به‌نقل از روابط‌عمومی موزه ملی ایران، این تفاهم‌نامه همکاری میان جبرئیل نوکنده رئیس‌کل موزه ملی ایران و سعدالله نصیری قیداری رئیس دانشگاه شهید بهشتی با حضور محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی به امضا رسید.

انجام پروژه‌های پژوهشی مشترک به ویژه در حوزه باستان‌شناسی، اجرای طرح‌های تحقیقاتی مشترک، انتشارات مشترک، برگزاری نشست‌ها و دوره‌های علمی، حمایت مشترک از پایان‌نامه‌ها با همکاری طرفین تفاهم از جمله مفاد مندرج در این تفاهم‌نامه بوده که به مدت پنج سال منعقد شده است.

همچنین در این تفاهم‌نامه مسئولان دانشگاه شهید بهشتی از جمله حجت رسولی مشاور رئیس دانشگاه و مدیر حوزه ریاست و روابط عمومی، بابک شکری معاون پژوهشی و فناوری، احمد خاتمی رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی، حمیدرضا ولی پور معاون آموزشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، نگین میری مدیر گروه باستان‌شناسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی و نیلوفر رضوی رئیس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه حضور داشتند و قبل از امضای تفاهم‌نامه از موزه ایران باستان و موزه باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی با رعایت شیوه‌نامه پیشگیری از بیماری کرونا بازدید کردند.

در این بازدید محمدرضا کارگر مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی، جبرئیل نوکنده رئیس‌کل موزه ملی ایران، فریدون بیگلری معاون فرهنگی، امید کمالوند معاون اجرایی، فیروزه سپیدنامه رئیس موزه ایران باستان، کرم میرزایی رئیس موزه باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی ایران، سونیا شیدرنگ پژوهشگر در حوزه پارینه سنگی، یوسف حسن‌زاده رئیس گروه پژوهش موزه ملی ایران، مسئولان دانشگاه شهید بهشتی را همراهی کردند.

منبع:خبرگزاری مهر

مقررات بازدید از «موزه ملی» به‌روز شد

موزه ملی ایران در بازگشایی جدید، پروتکل ویژه بازدید در بحران کرونا را به‌روزرسانی کرد.

به گزارش ایسنا، درحال حاضر موزه‌های ایران ‌باستان، باستان‌شناسی و هنر دوران اسلامی در موزه ملی باز شده‌اند. بازدیدها در فاصله ۸:۳۰ تا ساعت ۱۷ در پنج نوبت امکان‌پذیر است. در هر نوبت، موزه ۱۰ دقیقه تنفس می‌گیرد و بازدیدکننده‌ای نخواهد داشت.

موزه ملی که در خردادماه و دور قبلی بازگشایی، این مقررات را نیز به اجرا گذاشته بود، از بازدیدکنندگان درخواست کرده «این‌بار با مسؤولیت اجتماعی بیشتری به موزه بروند و در پاسداری از میراث فرهنگی و جلوگیری از گسترش این بیماری همگام باشند.» با این وجود، در دوره قبل بسیاری از موزه‌داران و راهنمایان موزه نسبت به رعایت نشدن شیوه‌نامه‌های کرونا از سوی بازدیدکنندگان معترض بودند. از سویی، در برخی موزه‌ها به دلیل اجرا نشدن پروتکل‌های مناسب محیط موزه، بسیاری از بازدیدکنندگان نسبت به بی‌تفاوتی مسؤولان موزه‌ها و نبود نظارت و کنترل در این امکان ناراضی بودند.

مقررات به‌روزرسانی‌شده موزه ملی برای بازدید در بحران کرونا به این ترتیب اعلام شده است:

بلیت‌ها دارای نوبت مشخص‌شده هستند و ترتیب نوبت بازدید (سانس) باید رعایت شود. در زمان شیوع کرونا تعیین وقت قبلی بلیت رایگان برای آن دسته از بازدیدکنندگانی که از کارت­‌های دارای امتیاز بازدید رایگان استفاده می­‌کنند نیز ضروری است. ارائه کارت و مدرک معتبر برای بهره‌مندی از این امتیاز به بخش کنترل بلیت ضروری است.

بازدیدها به صورت نوبتی است و بازدیدکننده صرفا در زمان مشخص‌شده اجازه بازدید دارد. بنابراین توصیه می‌شود با درنظر گرفتن دوری مسافت، شرایط جوی، ترافیک و یا هر عامل دیگری وقت بازدید خود را بر اساس زمان اعلام‌شده تعیین و بلیت تهیه کنید. هرگونه تاخیر یا تعجیل پذیرفته نیست.

در صورت تهیه بلیت از واحد فروش بلیت موزه، از ماسک و دستکش استفاده کنید. در هنگام ورود و درصورت ازدحام، فاصله ایمن خود را از نفرات جلویی حفظ کنید. تهیه بلیت با وجه نقد امکان‌پذیر نخواهد بود.

برای پیشگیری از انتقال بیماری‌­های حاد تنفسی مانند (کرونا و آنفلوآنزا) سنجش درجه حرارت بدون تماس با کمک دستگاه تب­‌سنج از تمام بازدیدکنندگان، مراجعان و کارکنان در ورودی موزه ملی ایران صورت می‌­گیرد. بنابراین امکان ورود فرد با ثبت درجه حرارت بدن بالاتر از ۳۷/۵ درجه سانتی‌گراد و یا علائم مشکوک و غیرطبیعی مانند سرفه یا تنگی نفس به هیچ یک از فضاهای موزه وجود نخواهد داشت.

بخش امانات موزه در شرایط حاضر دارای محدودیت است. در صورت امکان از به همراه آوردن وسایل اضافه خودداری کنید.

بازدیدکنندگان موظف‌اند در ورودی و درحضور مسؤول کنترل موزه نسبت به تعویض ماسک و دستکش خود اقدام و از ماسک و دستکش نو کنند.

برای ورود به موزه، تمام بازدیدکنندگان موظف شده‌اند روکش کفش را در ورودی موزه بپوشند تا از ورود آلودگی‌های سطح خیابان به موزه جلوگیری شود.

پس از پایان بازدید و خروج از موزه انداختن روکش پلاستیکی کفش در سطل مخصوص الزامی است و در صورت تمایل دستکش و ماسک یک‌بار مصرف را هم در سطل مخصوص بیندازید.

حمل و استفاده از هرگونه مواد ضدعفونی‌کننده در موزه به منظور جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به آثار موزه ممنوع است.

رعایت نکردن مقررات این پروتکل از سوی بازدیدکننده به معنی انصراف او از بازدید موزه است.

مسیر بازدید برحسب فاصله اجتماعی و ضرورت­‌های مراقبت از آثار طراحی و اجرا شده است.

در طول مسیر بازدید علائم راهنمایی نصب شده است. به آن‌ها دقت کرده و نسبت به رعایت آن‌ها اقدام کنید.

مسیر بازدید یک‌­طرفه است و حرکت از یک نقطه آغاز می‌شود و در خروجی‌­ها پایان می‌­یابد، بنابراین هرگونه بازگشت در مسیر با هر توجیهی امکان‌­پذیر نخواهد بود.

فاصله اجتماعی دو متری از سایر افراد را رعایت کنید.

فاصله ۵۰ سانتی‌متری از ویترین‌­ها، پایه‌های نگهدارنده و موانع را رعایت کنید. یادآوری می­‌شود در شرایط حاضر با توجه به ضرورت رعایت فاصله اجتماعی و سلامت آثار، دسترسی به همه آثار یا اطلاعات آن‌ها در حین بازدید میسر نیست.

هیچ‌یک از آثار، ویترین ‌ها، پایه­‌های نگهدارنده، موانع و… را لمس نکنید.

چنان‌چه بازدیدکنندگان فاصله اجتماعی مناسب را رعایت نکنند، موزه موظف به تذکر خواهد بود. در صورت رعایت نکردن، امکان ادامه بازدید برای ایشان میسر نخواهد بود.

موزه در این روزها از پذیرش گروه‌های بیشتر از شش نفر معذور است. رزرو و ثبت نام گروه‌های بزرگ‌تر تا اطلاع ثانوی پذیرفته نخواهد شد.

بازدید به صورت انفرادی، خانوادگی و گروه‌های کمتر از شش نفر تعریف شده است و موزه در بحران کرونا تا اطلاع ثانوی از پذیرش کودکان زیر شش سال معذور است.

با توجه به لزوم کاهش ارتباطات رودررو در جریان بیماری کووید – ۱۹، راهنمایان موزه شما را در تمام طول مسیر بازدید همراهی نخواهند کرد و صرفا به پرسش‌های موردی پاسخگو خواهند بود.

برای پیشگیری از شیوع ویروس کرونا بروشور در دسترس قرار نمی‌­گیرد.

کافه، رستوران در موزه تا اطلاع بعدی بسته است.

فروشگاه موزه باز است و در این مکان تا اطلاع ثانوی کالاها را لمس نکنید و برای خرید از پول نقد استفاده نکنید. ماسک و دستکش برا ی خرید در فروشگاه موجود است.

پس از استفاده از سرویس‌های بهداشتی دست‌های خود را طبق پروتکل‌های اعلام‌شده از سوی وزارت بهداشت به خوبی شست‌وشو داده و خشک کنید.

برای اقامه نماز در نمازخانه موزه به همراه داشتن مهر و سجاده شخصی الزامی است. پس از اقامه نماز دست‌­ها را شسته یا ضدعفونی کنید. همچنین تاحد ممکن رعایت فاصله یک‌متری بین نمازگزاران در نمازهای فرادا توصیه می‌شود. پس از نماز از استراحت در نمازخانه خودداری کنید.

قبل از ورود به موزه، دستورالعمل­‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ستاد ملی مبارزه با  کرونا و سازمان  بهداشت جهانی را مطالعه کنید.

بازدیدکنندگانی که برای پژوهش به موزه مراجعه می‌کنند لازم است تمام پروتکل‌های لازم را رعایت کنند.

بلیت این موزه را به دو صورت حضوری و مجازی از طریق وب‌سایت http://irannationalmuseum.ir می‌توان تهیه کرد. بهای بلیت مجموعه موزه ملی ایران برای ایران ۱۰ هزار تومان و برای اتباع خارجی ۱۰۰ هزار تومان اعلام شده است.

منبع:ایسنا

دو برگ از قرآن موزه ملی ایران در لندن است؟

رییس کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران با انتشار برگه‌ای قدیمی که آن را متعلق به قرآنی به خط کوفی می‌داند، در صفحه شخصی خود در توییتر مدعی به سرقت رفتن دو برگ از نسخه ۴۲۸۹ موزه ملی ایران شده است.

به گزارش ایسنا، حجت‌الاسلام والمسلمین رسول جعفریان در تازه‌ترین پست توییتری خود که تاکید دارد به دست وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی برسد، متنی را از دکتر مرتضی کریمی‌نیا منتشر کرده و نوشته است: «نشانی از یک سرقت در موزه ملی ایران: ضرورت بازگرداندن دو برگ مسروقه از نسخه ۴۲۸۹ به موزه ملی ایران»

هر چند در این متن هیچ اشاره‌ای به احتمال زمان سرقت این اثر وجود ندارد اما جعفریان در این پست که آن را منتسب به مرتضی کریمی‌نیا – محقق و پژوهشگر در حوزه مستشرقان – دانسته، موضوع را این طور توضیح داده است: «نسخه ۴۲۸۹ در موزه ملی ایران به خط کوفی یکی از قرآن‌های مهم در تاریخ کتابت در قرن سوم است. این نسخه تا همین چند وقت پیش، ۱۵۸ برگ داشته و برگ شماری آن را ظاهرا شادروان مهدی بیانی در هنگام  برگزاری نمایشگاه قرآنی در سال ۱۳۲۷ شمسی انجام داده است.

اکنون اما دو برگ آن مفقود است: یکی برگ ۱۲۸ (حاوی آیات ۴ ،۶ سوره یونس) و دیگری برگ ۱۳۷ (حاوی آیات ۲۱ – ۲۲ سوره یونس).

با جست‌وجوی فراوان، اخیرا توانستم رد پای این دو برگ مفقود از موزه ملی ایران را در خانه‌ای از کتب عتیقه، معروف به خانه کتب «کواریچ» (Bernard Quaritch) در لندن بیابم.

تصویر دقیقا توالی و اتصال دو برگ ۱۲۷ و ۱۲۸ این قرآن را نشان می‌دهد که یکی اکنون در تهران و دیگری در لندن است.

توضیحات  کاتالوگ انتشار یافته از سوی انتشارات کواریچ نیز نشان می‌دهد، دو برگ معرفی و عرضه شده این کتاب دقیقا همان دو برگ مسروقه از موزه ملی ایران است، نگاه کنید به صفحات ۵۴ و ۱۰۲ کتاب زیر:

(Bernard Quaritch. The Qur’n and Calligraphy: A Selection of Fine)»

خبرگزاری ایسنا پیگیر دریافت و انتشار توضیح از مسئولان موزه ملی و وزارتخانه میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی خواهد بود.

منبع:ایسنا

آرامش در موزه ملی ایران

همه چیز آن طور که برنامه‌ریزی کرده‌اند پیش می‌رود، حتی نیازی به در نوبت ایستادن نیست. آن‌قدر خلوت است که به نظر نمی‌رسد حتی در روزهای بین هفته‌ایِ قبل از کرونا هم موزه ملی ایران چنین خلوتی‌ای را به خود دیده باشد، اما خلوتی این موزه در روز جهانی گردشگری آن‌ هم در مقایسه با دیگر کاخ‌موزه‌های تهران تعجب‌برانگیز است و البته آرامش‌بخش.

به گزارش ایسنا، موزه ملی ایران را شاید بتوان از معدود موزه‌هایی دانست که از زمان شیوع کرونا در کشور با برنامه‌ریزی منظم و رعایت پروتکل‌های تصویب‌شده توسط وزارتخانه میراث فرهنگی و پروتکل‌های مخصوص موزه مادر ایران تلاش کرد تا علاوه بر حفاظت از آثار موزه‌ای به حفاظت از جانِ موزه‌داران نیز توجه کند؛ هر چند تعداد حضورِ بازدیدکنندگان در روزی که بازدید از موزه‌ها رایگان است، نسبت به دیگر فضاهای موزه‌ایِ دست‌کم تهران مانند سعدآباد و گلستان بسیار کمتر است.

طبق آن‌چه از خرداد و از زمان بازگشایی موزه‌ها، موزه ملی ایران به صورت رسمی اعلام کرد، تلاش کرد تا  علاوه بر رعایت پروتکل عمومی پژوهشکده حفاظت و مرمت، با تهیه‌ پروتکل اختصاصی، بازدید از موزه مادر ایران را که از ۲۹ اسفند برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا تعطیل شده بود در هفت نوبت طبقه‌بندی کند.

مسئولان این موزه در آن زمان تاکید کردند که در تلاش‌اند تا به صورت تدریجی و پلکانی سالن‌های نمایشی موزه را بازگشایی کنند. در مرحله نخست از چهارم تا نهم خرداد صرفا «نمایشگاه کشفیات باستان‌شناسی سال ۱۳۹۸» گشایش یافت و از دهم خرداد موزه ایران باستان از دوره آغاز عیلامی تا پایان دوران ساسانی در طبقه همکف قابل بازدید شد.

هر چند تا حدود یک هفته قبل موزه ملی ایران بازدید از طبقه نخست موزه ایران باستان را در دستور کار داشت، سرانجام چند روز قبل از هفته گردشگری و روز جهانی گردشگری، اقدام به باز کردن دو تالار دیگر موزه دوران اسلامی کرد و در روز جهانی گردشگری مخاطبان موزه‌ای می‌توانستند از طبقه نخست موزه ایران باستان و دو تالار موزه دوران اسلامی بازدید کنند.

تعیین مسیر مشخص بازدید، تاکید نگهبان ورودی هر تالار مبنی بر میزان ساعت بازدید و تاکید بر لزوم استفاده از ماسک تا مدت زمان پایان حضور در هر کدام از تالارهای موزه‌ای مهمترین نکاتی هستند که همه موزه‌دارانِ موزه مادر ایران نسبت به آن حساسیت دارند.

حتی با وجود خلوتی تالار موزه، بازگشت از مسیر بازدید توسط بازدیدکننده مراقبان و نگهبانان موزه را وادار به واکنش و تذکر دادن می‌کند، تا در مسیر شلوغی و هرج و مرج پیش نیاید.

اما طبق تاکید مراقبان موزه‌ای در صورتی که گروهی قصد بازدید از موزه را داشته باشند باید به دسته‌های شش‌نفره تقسیم شوند و اجازه حضور تعداد بیش از ۱۰ نفر در تالارهای موزه به بازدیدکنندگان داده نمی‌شود.

این قوانین بر موزه دوران اسلامی نیز حاکم است، و به دلیل خلوتی فضای موزه‌ای دیگر نیازی به تذکر دادن نیست و امکان بازدید البته با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به راحتی و بدون هیچ دغدغه‌ای از حضور افرادی که گرفتن عکس و سلفی آن‌ها را از رعایت پروتکل‌ها منع می‌کند، امکان‌پذیر است.

منبع:ایسنا

روایت موزه ملی از میراث پزشکی ایران

 موزه ملی ایران به پاس قدردانی از کادر سلامت در روزهای شیوع کرونا برخی آثار تاریخی خود را در حوزه سلامت معرفی کرد.

 نخستین روز شهریورسال روز تولد حکیم فرزانه ابوعلی سینا الگوی بارز و میراث جاودان عرصه علم و سلامت در جهان است. بزرگ عالمی که با گذر قرن ها همچنان افتخار سرزمین ایران است و نامگذاری این روز ارزشمند به نام پزشک نشان از اهمیت ارج نهادن به مقام شامخ پزشکان به عنوان ضامنین سلامت جامعه است. امسال با شیوع بیماری کرونا شاهد تعبیر زیبای عشق به انسانیت بودیم که با از خودگذشتگی و فداکاری های قهرمانان سلامت به عرصه ظهور رسید.

میراث

پزشکان کشور با همراهی جامعه مدافعان سلامت در مواجهه با همه گیری بیماری کرونا صحنه هایی ناب آفریدند که روایتی تلخ و شیرین در سایه شرافت حرفه ای آن ها رقم خورد.
با پاسداشت و ادای احترام به پزشکان و مدافعان شهید عرصه سلامت کشور، فرا رسیدن این روز را گرامی داشته و در این راستا نمایشگاهی مجازی میراث پزشکی با معرفی برخی آثار مرتبط با موضوع پزشکی با بازه زمانی قرون اولیه اسلامی تا دوره صفوی طراحی و تدوین شده است. میراث فاخری که پشتوانه و زنجیره حفظ افتخارات امروز در این حوزه است و علاقمندان را به دیدار این آثار دعوت می‌کند.

میراث

شاخ حجامت سده های سوم و چهارم هجری قمری

لوله آزمایشگاه کاربرد پزشکی آزمایشگاهی سده های سوم و چهارم هجری قمری

وسمه جوش مفرغی کاربرد پزشکی و دارو سازی سده سوم و چهارم هجری قمری

قاشق برنجی نقره کوب کاربرد احتمالی پزشکی و داروسازی

نسخه خطی ذخیره خوارزمشاهی موضوع پزشکی و خواص درمانی گیاهان دوره صفویه

برگی از کتاب عجائب المخلوقات موضوع پزشکی و خواص درمانی گیاهان دوره صفوی

تک‌نگاره نگارگری ایرانی موضوع پزشکی و مامایی

منبع:ایرنا

موزه ملی ایران بازگشایی شد

رییس کل موزه ملی ایران گفت: این موزه پس از تعطیلی ناشی از شیوع ویروس کرونا،‌ صبح امروز (یکشنبه) برای پذیرایی از علاقه‌مندان بازگشایی شد.

موزه ملی ایران که از ۲۹ اسفند ۱۳۹۸ به علت همه‌گیری ویروس کرونا تعطیل شده بود از تاریخ ۴ خرداد ۱۳۹۹ پذیرای علاقه‌مندان شده است. با توجه به بحران بیماری کرونا محدودیت های در بازدید اعمال شده و به منظور حفاظت پیشگیرانه در سلامت کارکنان، بازدیدکنندگان و همچنین صیانت آثار موزه ای دستورالعمل ویژه بازدید در موزه ملی ایران تدوین و اجرایی شده که ضروری است تمام بازدیدکنندگان پیش از مراجعه به موزه، این شیوه را دقیق مطالعه و موارد آن را رعایت کنند.

«جبرییل نوکنده» رییس کل موزه ملی ایران با اعلام خبر بازگشایی این موزه، گفت: بازگشایی کامل همه بخش های موزه شاید در بحران کرونا امکانپذیر نباشد اما در تلاش هستیم  تا به صورت تدریجی و پلکانی، سالن های نمایشی موزه را بازگشایی کنیم. در مرحله نخست از تاریخ ۴ لغایت ۹ خرداد صرفاً «نمایشگاه کشفیات باستان شناسی سال ۱۳۹۸» گشایش یافته و از تاریخ ۱۰ خرداد موزه ایران باستان از دوره آغاز عیلامی تا پایان دوران ساسانی یعنی طبقه همکف آن قابل بازدید می شود. اخبار و برنامه ها ی مرتبط با بازگشایی سایر قسمت ها، گام به گام متعاقباً از درگاه های رسمی موزه ملی ایران اعلام خواهد شد.

رییس کل موزه ملی ایران ادامه داد: انتظار است که این بار با مسؤولیت اجتماعی بیشتری به بازدید از موزه ها برویم و در پاسداری از میراث فرهنگی و جلوگیری از گسترش این بیماری همگام باشیم. بی شک این روزگار سخت طی خواهد شد و تاریخ نظاره‌گر رفتار ماست.

نوکنده گفت: نمایشگاه کشفیات باستان شناسی  ایران سال ۱۳۹۸ با حدود ۱۲۳ شی از محوطه‌های غار وزمه کرمانشاه، چگاسفلی خوزستان، لیارسنگ‌بن گیلان، بازه‌هور خراسان، چهرآباد زنجان، سگزآباد قزوین، امیرآباد تهران با بازه زمانی از دوره پارینه سنگی میانی، هزاره چهارم پیش از میلاد عصر مفرغ، عصر آهن و دوره ساسانی را پوشش می‌دهد. این نمایشگاه در اسفند سال گذشته همزمان با برگزاری هفدهمین گردهمایی سالانه باستان شناسی با همکاری پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده باستان‌شناسی گشایش یافت.

وی ادامه داد: یکی از مهم‌ترین اشیای این نمایشگاه «دندان انسان» است که بیش از ۴۰ هزار سال قدمت دارد و در اواخر دهه ۱۳۷۰ در غار وزمه در نزدیکی شهر اسلام آباد غرب در استان کرمانشاه کشف‌ شده است.

نوکنده افزود: بررسی میکرو سی‌تی‌اسکن این دندان نشان داد که مربوط به انسان نئاندرتال است؛ این کشف برای نخستین بار به‌طور قاطعی ثابت کرد که انسان نئاندرتال در ایران هم می‌زیسته است.

وی اضافه کرد: از دیگر اشیای شاخص این نمایشگاه، استل‌های سنگی چگاسفلی که کهن‌ترین استل‌های منقوش پیش‌ از تاریخ ایران است، پیکره‌های شیشه‌ای دوره اشکانی به شکل لاک‌پشت و مشت گره کرده از محوطه لیارسنگ‌بن، پارچه‌ها، دست‌کش چرمی معدن چهرآباد زنجان و گچبری‌های ساسانی بازه‌هور خراسان متعلق به قرن پنجم میلادی که نمایشگر از شکار، بزم بوده که دیواره های یک تالار ستوندار را می آراستند، که پیش‌تر مشابه آن در بندیان دره‌گز شناسایی شده بود.

نوکنده تأکید کرد که بازدیدکنندگان پیش از مراجعه به موزه ملی ایران، پروتکل یاد شده را بدقت مورد مطالعه قرار داده و نسبت به بازدید در مسیرهای از پیش تعیین شده و به نشانه گذاری های نصب شده توجه کنند.

این نمایشگاه واقع در ساختمان موزه باستان شناسی و هنر دوران اسلامی موزه ملی ایران تا اطلاع  ثانوی همه روزه از ساعت ۹ تا ۱۹ پذیرای علاقه‌مندان خواهد بود. شیوه نامه بازدید نیز در سایت موزه ملی ایران قابل رؤیت است.

منبع:ایرنا

یک میلیون سال هنر ایران را یک‌جا تماشا کنید

در خانه بنشینید و به نظاره شکوه یک میلیون ساله هنر ایران از بیش از یک میلیون سال پیش تا دوره قاجار آن‌هم از منظر موزه ملی ایران بنشینید.

این روزها به واسطه شیوع ویروس کرونا، همه اماکن تاریخی و فرهنگی ازجمله موزه‌ها تعطیل هستند. این درحالی است که طی سال‌های گذشته موزه‌های کشور نه تنها از ۲۸ اسفند تا ۱۶ فروردین ساعت فعالیت خود را افزایش می‌دادند و از ۹ صبح تا ۱۹ میزبان بازدیدکنندگان بودند بلکه موزه ملی ایران به رسم چند ساله خود یک روز را در نوروز به عنوان «شبی با موزه» اختصاص می‌داد و عموم جامعه می‌توانستند تا پاسی از شب به دیدن اشیای موزه بروند و درکنار برگزاری نوروزگاه از امکانات گردشگری شبانه و به نوعی گردشگری غذا که در خیابان سی تیر فراهم است نیز بهره‌مند شوند.

اما امسال در نوروز ۹۹ هیچیک از این مراسم برگزار نمی‌شود و هیچیک از این اتفاقات نمی‌افتد چراکه کرونا ویروس جدید به دلیل میزان شیوع بالایی که دارد، مسبب فوت هزاران نفر شده است. در این میان تمام مراکز فرهنگی، هنری و تاریخی تعطیل شده‌اند. با این وجود فضای مجازی این امکان را ایجاد کرده است که مخاطبان علاقه‌مند به دیدن آثار موزه‌ای از خانه هم بتوانند این مهم را محقق کنند و چه بسا این‌بار بتوان از نمایی نزدیک‌تر و حتا با کیفیت بهتر و البته زمان بیشتر، این کار را انجام داد.

در این گزارش علاوه بر نمایش گزیده‌ای از آثار موزه ملی (ایران‌ باستان و هنر اسلامی) به مرور تاریخچه موزه ملی ایران به عنوان موزه مادر می‌پردازیم. درعین حال این امکان برای مخاطب فراهم است تا از نمایی نزدیک‌تر از آنچه از پشت ویترین‌ها می‌بایست به نظاره آثار تاریخی، بنشیند، آنها را ببیند و از آن لذت ببرند.

موزه ملی ایران

در مجموعه موزه ملی ایران، به عنوان بزرگ‌ترین، مهم‌ترین و قدیم‌ترین موزه کشور، بیشترین یافته‌های باستان‌شناسی حاصل از کاوش‌های علمی از دوران پارینه‌سنگی تا اسلامی در قالب دو موزه «ایران باستان» و «باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران» به نمایش درآمده است. موزه ملی ایران در سال ۱۳۱۶ خورشیدی در اولین بنای موزه‌ای کشور گشایش یافت. این بنا را آندره گدار، معمار فرانسوی، با الهام از طاق کسرا طراحی کرد و دو معمار ایرانی، عباسعلی معمار و استاد مراد تبریزی اجرای آن را برعهده گرفتند. «موزه ایران باستان» شامل دو موزه «پیش‌ از تاریخ ایران» با آثاری از دوران پارینه‌سنگی قدیم تا اواخر هزاره چهارم پ‌م (یعنی از کهن‌ترین دوران تا پیش از ابداع نگارش) و در «موزه دوران تاریخی» آثاری از اواخر هزاره چهارم پ‌م (یعنی آغاز به‌کارگیری نگارش) تا پایان دوران ساسانی به نمایش گذارده شده است.

موزه ایران باستان

آثاری که در این بخش به نمایش گذاشته شده کهن‌ترین دست ساخته‌های انسان در ایران را شامل می‌شود و تا آثار دوره ساسانی ادامه می‌یابد. درواقع کهن‌ترین دست‌ساخته‌های انسان در ایران از مکان‌های باستانی کَشفرود در خراسان، گنجرپر و غار دربند در گیلان، شیوه‌تو در مهاباد و لادیز در سیستان و بلوچستان به دست آمده و شامل ابزارهای سنگی دوره پارینه‌سنگی قدیم است که بیش از یک میلیون تا دویست هزار سال قدمت دارد.

در بیش از یک میلیون سال پیش که به دوره پارینه سنگی قدیم می‌شناسیم مواردی ازجمله مهاجرت انسان راست‌قامت از افریقا به آسیا و اروپا، شکار و جمع‌آوری خوراک، رواج صنعت ساخت ابزار سنگی الدووان و آشولی و استفاده از آتش برای گرمایش و پخت محقق شده است.

ایران

در دوره پارینه‌سنگی میانی که حدود ۲۰۰ هزار سال پیش بود نیز شاهد پیدایش انسان نئاندرتال و انسان مدرن اولیه، رواج صنعت ابزارسازی موستری و شیوه، تراش لوالوا و گسترش استفاده از غار و پناهگاه صخره‌ای بودیم.

دوران پارینه‌سنگی جدید نیز از حدود ۴۰ هزار سال پیش را دربرمی‌گیرد و اتفاقاتی ازجمله ورود انسان هوشمند جدید به ایران، رواج صنعت ابزارسازی تیغه ـ ریزتیغه برادوستی، ساخت آویز و تزئینات شخصی و ابزار استخوانی در این دوره رخ داده است.

دوره فراپارینه سنگی نیز حدود ۱۸ هزار سال پیش را دربرمی‌گیرد و در این دوره ابداع تیر و کمان و ابزارهای ترکیبی، رواج صنعت ابزارسازی ریزتیغة زرزی در زاگرس، افزایش صید گونه‌های آبزی و پرندگان و استفاده از غلات خودرو محقق شده است.

آغاز نوسنگی نیز ۱۲ هزارسال پیش را دربرمی‌گیرد و آغازی بر دوره نوسنگی با سفال است. در این دوره شاهد آغاز اهلی کردن دام، آغاز کشاورزی، ساخت ظروف سنگی، تولید ریزتیغه با شیوه فشاری بودیم و روستانشینی آغازین، قدیم و میانه نیز ۹ هزار سال پیش از میلاد را دربرمی‌گیرد و نوسنگی با سفال در این دوره به پایان می‌رسد. در این دوره شاهد آغاز روستانشینی، آغاز سفالگری، ساخت پیکرک‌های گلی و سنگی، استفاده از مس به روش چکش‌کاری و رواج حصیربافی بودیم.

روستانشینی میانه و جدید نیز ۴۵۰۰ سال پیش از میلاد آغاز می‌شود و دوره مس و سنگ را دربرمی‌گیرد. در این دوره استفاده از فلز مس و استخراج نقره و طلا، ابداع چرخ سفالگری، رواج نخریسی و استفاده از پشم، رواج استفاده از مهرهای مسطح گلی و سنگی، استفاده از حیوانات در حمل بار و کشاورزی و شکلگیری شهرهای اولیه را شاهد هستیم.

عصر مفرغ/ایلام نیز از ۳۳۰۰ پیش از میلاد را دربرمی‌گیرد. بداع خط و نگارش، گسترش شهرنشینی، گسترش مبادالت و تجارت، حکومت عیلام آغازین و عیلام قدیم و آغاز تولید اشیاء مفرغی در این دوره محقق شد.

ایران

عصر آهن نیز ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد را دربرمی‌گیرد. استفاده از فلز آهن، عیلام میانه و ساخت معبد چغازنبیل در این دوره انجام می‌شود و عصر آهن دو نیز ۱۲۰۰ سال پیش از میلاد را دربرمی‌گیرد که شاهد پیدایش سلسله‌های محلی، تولید و رواج اشیاء آهنی، گسترش استفاده از تکوک (ریتون‌های سفالی) و شکل‌گیری عیلام نو یک بودیم.

ایران

عصر آهن ۳ نیز ۸۵۰ پیش از میلاد رقم خود که با تشکیل حکومت مانا، تشکیل حکومت الیپی، تشکیل حکومت ماد، پادشاهی عیلام نو یک و دو، تولید ظروف سفالی لعابدار (با استفاده از اکسید فلزات) همراه بود.

ایران

دوره هخامنشیان نیز از ۵۵۹ پیش از میلاد با تأسیس نخستین امپراتوری، استفاده از فارسی باستان، عیلامی و آرامی در نوشتار، فتح بابل، صدور منشور کورش، ایجاد تشکیلات چاپارخانه و پست و جاده شاهی، حفر مجدد کانال سوئز در ۵۱۶ پم و ضرب سکه به فرمان داریوش محقق شد و در ادامه شاهد شکل‌گیری دوره سلوکی در ۳۳۱ سال پیش از میلاد هستیم. در این دوره مرگ اسکندر در ۳۲۳ پ م، تأسیس سلسله سلوکی ۳۱۲ پ م، رواج هنر هلنی در ایران محقق می‌شود و با آغاز دوره اشکانی در ۲۵۰ سال پیش از میلاد که تا ۲۲۴ میلادی ادامه پیدا می‌کند استفاده از خط و زبان پهلوی اشکانی، سیستم حکومتی ملوک‌الطوایفی، استفاده از هنر گچبری در تزئینات داخلی معماری را شاهد هستیم.

دوره ساسانیان نیز با پایان دوره اشکانیان آغاز و تا ۶۵۱ میلادی ادامه پیدا می‌کند. در این دوره آیین زرتشتی رسمی شد و شاهد ایجاد استحکامات دفاعی در مرزهای ایران (دربند، تمیشه و …)، طراحی و ساخت سیستم‌های آبرسانی و سدسازی، ایجاد مراکز سکونتی با پلان‌های از پیش تعیین شده و تلاش برای گسترش مرزهای ایران به زمان هخامنشی بودیم.

با ورود اسلام به ایران شاهد شکل‌گیری هنر ایرانی – اسلامی هستیم و در اینجاست که آثار بخش موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران رخنمایی می‌کنند.

موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران

موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران براساس پلانی الهام‌گرفته از کاخ ساسانی بیشابور، به صورت چلیپایی هشت‌ضلعی، با مساحتی حدود ۴۰۰۰ متر مربع و در سه طبقه ساخته شد. این بنا به منظور تأسیس موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران تجهیز و در سال ۱۳۷۵ افتتاح شد. در اول تیرماه ۱۳۸۵ با هدف اصلاح و تکمیل تأسیسات، گسترش برخی فضاها و بازنگری در چگونگی نمایش آثار، این موزه برای بازسازی تعطیل شد و بار دیگر در سال ۱۳۹۴ با تغییراتی در فضاهای داخلی و چیدمان بازگشایی شد. طبقه همکف این بنا به سالن اجتماعات و سالن نمایشگاه‌های موقت اختصاص دارد. آثار موزه باستان‌شناسی و هنر اسلامی ایران در دو طبقه اول و دوم، بر اساس زمان‌بندی تاریخی چیدمان شده است، بازدید از طبقه دوم شروع می‌شود و در طبقه اول به پایان می‌رسد. موزه کنونی شامل ۶ تالار در دو طبقه است: طبقه دوم شامل تالارهای صدر اسلام، سلجوقی و ایلخانی و طبقه اول تالارهای قرآن، تیموری، صفویه، افشار، زند و قاجار است. عمده اشیاء موجود در این موزه برگزیده‌ای از آثار حاصل از کاوش‌های علمی یا مجموعه‌های معتبری چون آستان شیخ‌صفی‌الدین اردبیلی است.

ایران

در سده‌های اولیه اسلام شهرهای نیشابور، ری، گرگان، شوش و سیراف هر یک به فراخور توانایی‌های اقتصادی، فرهنگی و اقلیمی خود به عنوان مراکز تولید و داد و ستد انواع دستاوردهای صنعتی ـ هنری ازجمله سفال و شیشه شهرت یافتند. همچنین بسیاری از بناهای سده‌های اولیه اسلام با تزئینات گچبری و نقاشی روی گچ آراسته شده بودند، ازجمله کاخ سبزپوشان نیشابور و مسجد ارگ ری. از تکنیک‌های رایج سفالگری در صدر اسلام سفال با نقش قال‌بزده بدون لعاب و لعابدار، نقاشی روی پوشش گلی زیر لعاب شفاف، لعاب پاشیده و زرین‌فام است.

ایران

با تشکیل سلسله تیموری در اواخر سده هشتم و اوایل سده نهم هق سمرقند، پایتخت تیمور، از بزرگترین مراکز تجمع هنرمندان شد. تیمور، اکثر استادان شیشه‌گر ایرانی را به قصد خلق آثار هنری به سمرقند فرستاد و صنعت شیشه‌گری دوباره رواج یافت و سمرقند مرکز هنر شیشه‌گری شد. از بهترین دستاوردهای هنری دوره تیموری، پیدایش مکتب نقاشی «هرات» است همچنین شاهد ساخت سفالینه با تکنیک نقاشی زیر لعاب و ظروف یکرنگ و همچنین سفال آبی و سفید با نقش‌مایه‌های ایرانی و چینی هستیم.

با آغاز دوره صفوی در سده دهم ه ق مرکزیت هنری از هرات به تبریز و سپس به قزوین و اصفهان منتقل شد. در این دوره قرآن‌های بسیار نفیس با خطوط نسخ و ثلث با تذهیب‌های زیبا کتابت و نسخه‌های علمی و ادبی با خطوط خوش و نقاشی‌هایی به شیوه شیراز، هرات و اصفهان مصور شد. در ادامه این دوره شاهد آغاز نقاشی «رنگ و روغن» و همچنین شکل گیری خط نستعلیق بودیم و آثار نفیسی مانند قلمدان‌ها و قاب آیینه‌ها ساخته شدند. در دوره‌های ایلخانی و تیموری، کاشی معرق و همچنین کاشی هفت رنگ به تزئینات معماری افزوده شد و گوناگونی رنگ‌ها در نقاشی‌ها رونق یافت. در دوره قاجار نیز آثار طبیعت‌گرانه‌تر شدند البته شیوه نقاشی قاجار بیشتر تقلیدی از دوره‌های قبل و نقاشی کالسیک اروپا است. با این وجود شاهد شکل‌گیری نقاشی قهوه‌خانه‌ای هستیم و خط شکسته نستعلیق به شکوفایی رسید.

منبع:ایلنا

سند ازدواج که با آب طلا تزئین شد

از قدیم مرسوم بود که وقتی می خواستند بخت دختری را به بخت پسری گره بزنند با حضور شاهدان، سند ازدواج را با مهریه معلوم، یک جلد کلام الله و شاخه نبات در برگه ای ثبت می کردند.

برخی از خانواده ها در اسناد و مدارکشان هنوز سند گذشتگان و بزرگان خانواده را به یادگار نگه داشته و برخی از اسناد هم به دلیل نگهداری نامناسب از بین رفته اند. اخیراً سازمان اسناد و کتابخانه ملی با هدف شناخت هویت سبک زندگی در گذشته و حفظ هویت های اصیل ایرانی اسناد را جمع آوری کرده است و اکنون بیش از هزار و 400 سند ازدواج در گنجینه دارد. عقدنامه ها از دورانی به دوران دیگر و از شهری به شهر دیگر با هم فرق دارند. سری به سازمان اسناد و کتابخانه ملی زدیم و «حامد ایرانشاهی» مدیر کل خدمات آرشیوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران از تغییر رسوم و تفاوت عقدنامه ها توضیح داد.

چشمنوازترین سند ازدواج ایرانی
برخی از نفیس ترین و منحصر به فردترین عقدنامه ها در سالن موزه کتاب و میراث فرهنگی با ظرافتی خاص داخل ویترین برای علاقه مندان به نمایش گذاشته شده است. در بین همه این سندها آنچه بیش از همه چشمنوازی می کند سندی متعلق به دوره قاجار است و با هنر تذهیب گل و مرغ و رنگ گیاهی سبز حنایی و نارنجی عنابی نقاشی و خطاطی شده و از چشمنوازترین سندهای این مجموعه به شمار می آید. دولتشاهی می گوید: «در این عقدنامه از طرح های اسلیمی، هنر تذهیب و خوشنویسی بهره برده شده است. در زمان های افشار و قاجار برای نوشتن سند ازدواج از رنگ گیاهان استفاده می کردند. مثل همین عقدنامه که رنگ های طبیعی کنار هنر تذهیب به سند جلا بخشیده است. اما استفاده از این رنگ ها موجب شده تا نوع حفاظت و مرمت آن مهم و سخت باشد و اگر مانند این عقدنامه دیرتر به سازمان سپرده شود از بین می روند. خوشبختانه خانواده صاحب این سند، آن را پیش از آنکه آسیب ببیند برای نگهداری به ما واگذار کرده اند و ما آنها را در مخازن آرشیوی در دما و رطوبت استاندارد نگهداری می کنیم. یکی از دلایلی که برای واگذاری سند ازدواج فراخوان دادیم همین بود که با هدیه یا فروش آنها به سازمان، این اسناد نفیس سالم به یادگار باقی بمانند.»

گرانقیمت ترین عقدنامه ایرانی
عقدنامه طلاکوب دیگری در ابعاد بزرگتر از عقدنامه قبلی با حاشیه ای زیبا داخل ویترین خودنمایی می کند. ایرانشاهی درباره تفاوت عقدنامه ها با یکدیگر می گوید: «طبق بررسی ها، کارشناسان به این نتیجه رسیده اند که نوع عقدنامه ها بستگی به تمکن مالی خانواده داماد داشته است. مانند عقدنامه میرزا احمد خان و شاهزاده گوهرشاد خانم، دختر حاکم آذربایجان. همه نقوش این سند با آب طلا تزئین شده و ارزش آن را چند برابر کرده است. یکی دیگر از نکات مهم در بررسی ها نشان می دهد که عقدنامه توده مردم عادی با سند ازدواج حاکمان تفاوت زیادی داشته است. عقدنامه ای داریم که در یک برگه خیلی معمولی و بدون هیچ نقش و نگاری نوشته شده است. سایز عقدنامه ها در دوران قدیم با هم فرق داشت. در این گنجینه بزرگترین، کوچکترین، قدیمی ترین و با ارزش ترین عقدنامه شناخته شده است و این از سندهای باارزش گنجینه به شمار می آید. »

کوچکترین و بزرگترین سند ازدواج
بین همه عقدنامه های چشمنواز در یکی از ویترین ها یک تک برگ خیلی کوچک در سایز برگه دفترچه یادداشت عاری از نقش و نگار در معرض نمایش گذاشته شده است.

مدیر کل خدمات آرشیوی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران عقدنامه را نشان می دهد و می گوید: «ابعاد این  عقدنامه 10 در 3 سانتیمتری و بسیار ساده است. اما سایز بزرگترین عقدنامه مجموعه 100 در 70 سانتیمتر و طوماری بلند است. در مجموع طبق مطالعه کارشناسان، هر یک از این سندها به ما در شناخت وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی مردم دوران افشاریه و قاجار کمک بزرگی کرد. چون در نوع و میزان مهریه ها در گذر تاریخی 280 سال پیش ازدواج های ایرانی نشان می دهد که مهریه ها بیشتر شامل زمین، احشام، وجه نقد و سکه طلا بود. همچنین یکی دیگر از شاخص های مهم سندشناسی مربوط به اسامی شاهدهای عقد است. هر چه نام این شاهدان از چهره های برجسته بوده به معنای این است که خانواده عروس و داماد از طبقه بالای جامعه بوده اند.»

نگهداری از اسناد ازدواج را به ما بسپارید
هر چه ساعت به وسط روز می رسد بر تعداد مراجعه کنندگان افزوده می شود. دولتشاهی می گوید: «بیشتر مراجعه کنندگان از اهالی منطقه 3 هستند که برای پیاده روی به مجموعه گردشگری عباس آباد می آیند و سری هم به این سالن می زنند و معمولاً در گروه های 3، 4 نفره هستند. سایر مراجعه کنندگان هم از پژوهشگران و دانشجویان برای تحقیقات و کارهای پژوهشی می آیند و ما انتظار داریم سایر شهروندان از مناطق دیگر تهران برای بازدید از مجموعه به سازمان اسناد و کتابخانه ملی بیایند و از مجموعه دیدن کنند. همچنین اگر سندهای با ارزشی در منزل نگهداری می کنند ما برای حفاظت و نگهداری از آن اعلام آمادگی می کنیم.»

منبع:همشهری