نوشته‌ها

آشنایی با مونوریل

سابقه ساخت مونوریل به سال‌های آخر قرن 19 میلادی باز می‌گردد. زمانی که تب استفاده از ریل و وسایل نقلیه‌ای که روی ریل حرکت می‌کنند در دنیا بالا گرفته بود.

در همین سال‌ها چندین طرح مطرح شد که در آن وسیله‌های نقلیه‌ای با دو چرخ فلزی روی یک ریل حرکت می‌کردند.

شاید بتوان گفت منوریل از خاصیت مدرن بودنش هم ضرر می‌کند و هم بهره می‌برد. آنهایی که طرفدار منوریل هستند، اغلب شیفته ظاهر مدرن آن شده‌اند که نویدبخش دنیایی فانتزی در آینده است و آنهایی هم که منوریل را دوست نمی‌دارند، اغلب آن را فانتزی‌تر از آن می‌دانند که بتوانند به عنوان یک وسیله حمل و نقل عمومی به حساب آورند.

منوریل سالیان سال است که در نقاط مختلف دنیا به عنوان وسیله‌ای فانتزی در پارک‌های بازی و سرزمین‌های عجایب به کار می‌رود. ایده چنین استفاده‌ای از منوریل هم نخستین بار به ذهن والت دیزنی رسید. او در سال 1959 میلادی نخستین منوریل آمریکا را در پارک معروف خود، دیزنی‌لند راه‌اندازی کرد.

این کار او سبب شد بازدیدکنندگان زیادی از نقاط مختلف آمریکا به دیزنی‌لند بیایند تا این وسیله نقلیه عجیب را ببینند و سوار شوند. اما منوریل در همین مرحله ماند و هیچ‌گاه به طور جدی از پارک‌های فانتزی خارج نشد.

مونوریل، وسیله نقلیه دنیای آینده

سالیان سال است که مردم دنیا به منوریل به چشم وسیله نقلیه آینده می‌نگرند. وسیله نقلیه‌ای که در عصر سفینه‌های فضایی و روبات‌های آدم‌نما مردم را جابه‌جا می‌کند.
مونوریل‌های جدید تکیه‌شان روی یک میله بلند جامد، به عنوان سطح پیش‌برنده است. در حال حاضر دو تکنولوژزی برای مونوریل وجود دارد: straddle beam‌ یا همان قطارهای تک ریلی و معلق.

رایج‌ترین نوع مونوریل در زمان حال، همان Straddle Beam‌ها هستند. در این نوع مونوریل‌ها یک میله تقویت‌شده به پهنای 60 تا 90 سانتی‌متر در میانه تحتانی قطار قرار دارد. یک لاستیک از بالا به این میله متصل است که این دو قسمت با هم تعادل قطار را حفظ می‌کنند.

تقریبا تمام مونوریل‌های مدرن با نیروی الکتریسیته کار می‌کنند. در برخی مونوریل‌ها از نیروی الکترومغناطیس برای پایدار نگه‌داشتن قطار استفاده می‌شود. یعنی نیروی مغناطیسی نمی‌گذارد که قطار روی ریل منحرف شود یا در مونوریل‌های معلق، به زمین بیفتد.

استفاده از نیروی الکترومغناطیس سبب می‌شود مونوریل‌ها با اطمینان بیشتری بتوانند حرکت کنند و در نتیجه سرعت هم در آنها بالا برود. هم‌اکنون سریع‌ترین مونوریلی که ساخته شده است، 501 کیلومتر بر ساعت سرعت دارد.

یکی از قدیمی‌ترین مونوریل‌های جهان که هنوز هم فعالیت می‌کند، مونوریل “ووپرتال” Wuppertal در آلمان است. این سیستم مونوریل از سال 1901 تاکنون فعال بوده است. البته در طراحی این سیستم اشکالاتی هم وجود دارد. مثلا نمی‌توان از یک خط قطاری را روی خط دیگری فرستاد.

البته قابلیت تغییر خط هنوز در بسیاری از سیستم‌های مونوریل در دنیا ایجاد نشده است. یعنی یک قطار تنها می‌تواند روی یک مسیر حرکت کند. به همین دلیل در بسیاری از خطوط مونوریل موجود از یک سیستم چرخشی استفاده می‌شود که ابتدا و انتهای آن به هم متصل است و به همین دلیل نیازی به تغییر خط نیست.

مزایا و معایب

نخستین حسن مونوریل شاید این باشد که معمولاً سیستم‌های حمل‌و‌نقل ریلی نسبت به انواع دیگر سیستم‌های حمل‌و‌نقل فضای کمتری را اشغال می‌کنند. مونوریل هم از این قاعده مستثنی نیست. به ویژه این که مونوریل‌ها روی زمین تنها به فضاهایی برای قرار گرفتن پایه‌ها نیاز دارند.

مونوریل‌های مدرنی که از لاستیک در چرخ‌خایشان استفاده می‌کنند به مراتب آرام‌تر و بی سرو صداتر از مونوریل‌های سابق هستند.

یکی دیگر از حسن‌های مونوریل ایمن بودن بالای آن است. به خاطر سیستم‌های به کار رفته در طراحی مونوریل، مثل سیستم‌های الکترومغناطیسی، قطارهای مونوریل هیچ‌گاه از خط خارج نمی‌شوند، مگر اینکه برای ریل‌ها مشکلی پیش بیاید.

جدول خطوط مونوریل در قاره آسیا

اما همین حسن‌ها خود سبب برخی عیب‌ها هم می‌شوند. قطارهای مونوریل نمی‌توانند روی هیچ خط ریلی دیگری حرکت کنند، در نتیجه سرویس‌ده یبه مونوریل با کمک خط‌های موجود ریلی غیرممکن است.

در موارد اضطراری مسافران مونوریل نمی‌توانند با سرعت از محوطه دور شوند یا حتی از آن خارج شوند، چون مونوریل بالاتر از سطح زمین ساخته می‌شود و فضای کافی برای فرار وجود ندارد. گاهی اوقات مسافران باید تا رسیدن قطار بعدی یا آتش‌نشانان منتظر باشند.

در برخی خطوط مدرن مونوریل این مشکل را با ساختن راه‌های فرار حل کرده‌اند اما مشکل همچنان در فاصله پله‌های فرار باقی است. قطارهای معلق هم این مشکل را با همراه کردن یک ایرکرافت aircraft تخلیه با مونوریل حل کرده‌اند. با این حال کارشناسان معتقدند هیچ‌یک از این راه‌حل‌ها اساسی نیست.

منبع:همشهری

نصب تله‌کابین یا مونوریل در ولنجک

شهردار منطقه یک تهران از انجام مطالعات ترافیکی برای نصب تله‌کابین یا مونوریل در راستای حل مشکل ترافیک توچال خبر داد.

با بیان این‌که توسعه فضاهای گردشگری در حریم شهر تهران به خصوص در منطقه شمالی پایتخت می‌تواند مانعی برای توسعه سکونتگاه‌های غیررسمی و زمین‌خواری باشد، افزود: اگر فضاهای گردشگری در حریم تهران چه جنوب و چه شمال گسترش یابد تهران را از دست‌اندازی افراد سودجو نجات می‌دهیم، در شمال تهران نیز به دلیل وجود کوه و فضاهای اکولوژیک خود به خود یک فضای گردشگری ایجاد شده که فقط لازم است که آنها را تجهیز کرده و بهبود بخشیم.

شهردار منطقه یک با بیان این‌که بزرگترین تهدید برای منطقه یک، ترافیک آزاردهنده آن است، تصریح کرد: معابر کم‌ عرض و افزایش ضریب مالکیت خودرو و همچنین بارگذاری بیش از اندازه مسکونی در این منطقه سبب شده است که امروزه مهمترین دغدغه ساکنین این منطقه ترافیک باشد لذا ضروری است که استعدادهای بالقوه طبیعی را بیشتر توجه نماییم و سرمایه گذاری را دربخشهای خدمات و گردشگری تقویت نماییم که در این راستا ایده های خلاقانه راهی است جهت برون رفت از وضعیت موجود.

وی با تشریح ایده ایجاد “پایانه گردشگری” در منطقه یک، اظهار کرد: با توجه به وضعیت منابع مالی شهرداری تهران می‌توانیم از ایده‌های جدیدی در راستای حل مشکلات ترافیکی استفاده کنیم. برهمین اساس برای حل مشکل ترافیک منتهی به مجموعه تفریحی توچال گزینه‌هایی همچون مونوریل ،ال آرتی، تله‌کابین و … مطرح شده است که بسته به میزان تقاضای سفر و همچنین تمایل بخش خصوصی می‌توان از یکی از این سه روش استفاده کرد.

موسوی با بیان این‌که می‌بایست برای حل مشکل ترافیک منطقه به سراغ ایده‌های جدید برویم که علاوه بر توسعه فضای گردشگری مشکلات ترافیکی را حل کند، گفت: می‌توانیم پایه‌گذار فکر جدیدی در شهر باشیم و به همین دلیل پیشنهاد کردیم که برای حل ترافیک خیابان‌های منتهی به توچال از روش‌های مختلفی استفاده کنیم که علاوه بر رفع ترافیک موجب گسترش گردشگری نیز باشد.

شهردار منطقه یک با بیان این‌که گزینه نصب تله‌کابین از مونوریل و ال آرتی قوی‌تر اقتصادی تر است اما هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده است، گفت: مبدا و مقصد مشخص است و می‌توانیم در چند فاز این مهم را اجرایی کنیم که در گام اول می‌توان تنها مبدا و مقصد را افتتاح کرد و در فاز بعدی نیز بسته به نظر سرمایه‌ گذار ایستگاه‌های میانی را افتتاح نمود که خوشبختانه سرمایه‌ گذار برای ایستگاه مبدا و مقصد اعلام آمادگی کرده و مشاور طرح در حال انجام مطالعات مختلف است.

وی با بیان این‌که خوشبختانه این ایده مورد توجه اعضای شورای شهر و شهردار تهران قرار گرفته، در مورد جزییات این طرح گفت: مبدا مدجدید حمل ونقلی که یا ال آر تی یا تله کابین خواهد بود،حدودا میدان ولنجک می باشد، چرا که زمینی در نزدیکی میدان شهید شهریاری شناسایی شده است که می‌توانیم از این زمین به عنوان ایستگاه مبدا تله‌کابین یا مونوریل استفاده کنیم و ایستگاه پایانی نیز مجموعه توچال خواهد بود.

موسوی با بیان این‌که تهران دارای مشکل حادی به نام ترافیک است اما هنوز برخی از مدیران راه حل رفع مشکل را در تعریض معابر و همچنین استفاده از وسایط نقلیه سنتی جستجو می نمایند، اظهار کرد: همین‌که بتوانیم مراجعین به مجموعه توچال را از میدان شهید شهریاری با تله‌کابین یا مونوریل پوشش دهیم و خودروها به سمت شمال محله حرکت ننمایندخود به خود ترافیک ولنجک کاهش یافته و معابر آرام می‌شوند چرا که در حال حاضر ترافیک این منطقه که به خیابان‌های اطراف پس می‌زند بنابراین اگر بتوانیم تردد گردشگران را که مقصد آنان مجموعه توچال است مدیریت کنیم می‌توانیم ترافیک این نقطه را بهبود ببخشیم.

شهردار منطقه یک با بیان این‌که هنوز در مورد استفاده از مونوریل، تله‌کابین و ال آر تی به جمع‌بندی نرسیده‌ایم، ادامه داد: این‌که چه نوع وسیله‌ای باید در این مسیر استفاده شود بستگی به حجم مسافرین دارد و باید از مد حمل و نقلی استفاده شود که برای بخش خصوصی نیز به صرفه باشد، چرا که گردشگران در برخی روزها و ساعات مشخصی به مجموعه توچال مراجعه می‌کنند و در مابقی روزهای سال تکلیف بخش خصوصی چه می‌شود؟ و ما باید وسیله‌ای را در این محلات استفاده کنیم که علاوه بر سرویس‌دهی مناسب، آرامش محله را مخدوش نکند و در حال حاضر مشاور در حال تعیین نوع وسیله مورد استفاده نیز است.

وی با بیان این‌که امروز نیاز داریم که مجموعه‌هایی همچون توچال را تقویت کرده و با ایجاد مسیرهای جدید و پروژه‌های بزرگتر، آن را توسعه دهیم، تصریح کرد: حتی بر روی این پیشنهاد نیز مطالعاتی صورت می‌گیرد که با استفاده از املاک شهرداری در شمال غرب دانشگاه شهید بهشتی یک مسیر جدید دسترسی به توچال ایجاد کنیم که علاوه بر تقویت گردشگری مشکل ترافیکی را حل کند.

منبع:ایسنا