نمایشگاه تهران؛ آنچه بود، آنچه می‌توانست باشد
گرچه ترکیب این نوع نمایشگاه‌ها به ارائه عملکرد و نوآوری ادارات کل، رونمایی از دستاوردهای حوزه‌های مدیریتی، گزارش عملکرد بخش خصوصی برای مدیران دولتی و در نهایت استفاده مراجعان از هدایا و بسته‌های فرهنگی خلاصه می‌شود، اما امسال سعی شده محل ملاقات ذی‌نفعان گردشگری و هم‌افزایی و انسجام بین استان‌ها باشد که این تلاش می‌توانست به‌عنوان یک راهبرد توسعه مد نظر قرار گیرد.
راهبردهای دیگر این نمایشگاه می‌توانست شناسایی و برنامه‌ریزی بر اساس اسناد بالادستی باشد که کمتر توجه واقع شد.
البته نشست‌های تخصصی و کارگاه‌های آموزشی نیز در راهبرد توسعه گردشگری بسیار موثر بودند که چندین نشست در نمایشگاه برگزار شد. از دیگر راهبردهای این نمایشگاه می‌توان به حضور استانداران به‌عنوان رئیس ستاد اجرایی خدمات سفر استان اشاره کرد که نگاه آنان را به یک نگاه ملی نزدیک کرده و برای بسیاری از استان‌های مرزی نگاه فراملی آن‌ها را در حوزه گردشگری تقویت کند که این حضور کمتر به چشم آمد.
توجه به استان‌های کم‌برخوردار و کمک به توسعه صنایع‌دستی ۱۰ استان کشور راهبرد دیگر توسعه گردشگری بود که توانست به ارتقای فروش، ترویج هنر و در نهایت ثبت سفارش و رسیدن به اهداف بازرگانی نزدیک شود.
از دیگر راهبرد توسعه می‌توان به نگاه تجلیلی به هنرمندان دارای نشان و بدون نشان در همه حوزه‌های گردشگری و صنایع‌دستی و ارائه فضای جدید کسب و کار در تنوع گردشگری و بستر مناسب برای گردشگری خوراک نیز اشاره کرد که شرایط نامطلوب ارائه خوراک با شرایط و وضعیت کرونایی کشور هم سو نبود و می‌طلبید دقت بیشتری در این حوزه می‌شد.
همچنین در این نمایشگاه غیر از غرفه یک سفارتخانه خارجی و چند نشست در اتاق گفت و گوها از ظرفیت بین‌المللی نمایشگاه استفاده نشده بود و لازم است در سال آینده به این امر با توجه به گستره گردشگری زیارت و سلامت در کشور توجه ویژه شود.
تجلیل از بانوان حاضر در غرفه‌ها با پوشش مناسب از کارهای پسندیده این دور از نمایشگاه بود.
اما به یک حوزه گردشگری در نمایشگاه تهران کم‌توجهی شد آن هم گردشگری مذهبی که در کشور ما پیشران سایر حوزه‌های گردشگری است.
شاید بتوان گفت در میان هیاهوی نمایشگاه و جذابیت‌های سمعی و بصری، صدای صلوات خاصه امام رضا (ع) توجه بازدیدکنندگان را به سمت غرفه خراسان رضوی می‌کشاند. غفلت بسیاری از غرفه‌های دولتی در ارائه جذابیت گردشگری مذهبی یا زیارتی حوزه خدمتی آنان کاملا مشهود بود حوزه‌ای که به تنهایی می‌تواند راهگشای اقتصاد گردشگری در سایر حوزه‌ها باشد.
تاثیرات سفر مسافران علاوه بر اثرگذاری در توسعه اقتصاد میان شهری، گردشگری طبیعت‌گردی و گردشگری شهری و میدانی را نیز در شعاع سفر در بر می‌گیرد. به‌عنوان مثال به حضور ۳/۷میلیون مسافر و زائر وارد شده به مشهد در ماه صفر امسال باید اشاره کرد که این افرادعلاوه بر زیارت، چهار حوزه دیگر گردشگری شامل گردشگری خوراک، گردشگری سلامت، گردشگری بازار و گردشگری ورزشی را نیز فعال کردند که نتیجه آن رونق اقتصاد گردشگری مشهد بود.
شاید به طور خاص باید گفت که گردشگری مذهبی پیشران توسعه گردشگری است. جاذبه‌های گردشگری مذهبی در تمام نقاط میهن اسلامی، محل زیارت و مراجعه هزاران علاقه‌مند است که توانسته است اقتصاد این مناطق را دگرگون کرده و به برکت این مکان‌ها هزاران اشتغال ایجاد کند.
همچنین حضور هزاران گردشگر خارجی از کشورهای همسایه برای زیارت مضجع منور رضوی می‌تواند اثر گردشگری مذهبی را بهتر نمایان کند. بدیهی است اگر آستان قدس رضوی، آستانه مقدسه قم و یا آستان مقدس شاهچراغ در این نمایشگاه حضور داشتند، هزاران بیننده را به سمت خود جذب می‌کردند.
هر چند که مکان‌های مقدس کشش معنوی خود را دارند، اما نشان دادن تمام ظرفیت‌ها فقط در نمایشگاه بین‌المللی گردشگری تهران قابل ارائه است که می‌طلبد سه استان مهم خراسان رضوی، قم و فارس در سال آینده از این ظرفیت بهره‌مند شوند.