به گزارش ایسنا، این داستان تلخ اما این بار گریبان دو بنای تاریخی را گرفت که اولی به طور کامل و دیگری قسمت‌هایی از آن و در فاصله حدود ۱۰ روز فرو ریخت و در خاطره‌ها گم شد. مدرسه تاریخی “ظفر” در محله ذوالریاستین، در بافت تاریخی همدان و درست در محدوده‌ پرونده ثبت جهانی “منظر تاریخی هگمتانه تا همدان” قرار داشت و بسیاری از مردم کهن شعر همدان با آن خاطرات تلخ و شیرین فراوانی از خنده‌ها و شیطنت‌های اول مهر تا اضطراب‌ امتحان‌های تجدیدی شهریورماه، داشتند.

بنای بعدی “خانه تاریخی دکتر شیری” در خیابان جهان‌نما است که طبق گفته مسئولان قسمت‌های زیادی از شیروانی و جداره‌های آن توسط مالک تخریب شده است. لازم به ذکر است پرونده ثبت این بنای تاریخی در استان به اتمام رسیده و به وزارتخانه میراث فرهنگی ارسال شده بود البته طبق اظهارات معاون میراث فرهنگی استان همدان مرمت این بنای تاریخی به زودی آغاز می‌شود و در روند ثبت آن نیز اخلالی پیش نمی‌آید.

اما در این میان تخریب کامل مدرسه تاریخی ظفر داغی بود که بر دل دوستداران میراث فرهنگی ماند تخریب این بنا که اولین بار در تاریخ ۷ مهرماه و در نشست هفته گردشگری مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان رسانه‌ای شد حقیقت تلخی بود که فعالان حوزه میراث فرهنگی انتظار شنیدنش را نداشتند، اما خبر درست بود و شوکه کننده. شنیدن این خبر، خبرنگاران حاضر در جلسه را به محله کبابیان در سال ۹۶ برد همان طور که پس از انتشار خبر برای مردم و دوستداران میراث فرهنگی نیز تداعی همان خاطرات بود و همه حیران از اینکه این تاریخ تلخ تا کی قرار است در شهر تکرار شود و آب از آب تکان نخورد؟

سوم آذرماه سال گذشته بود که مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان خبر “ابلاغ ضوابط بافت تاریخی به شهردار همدان” را رسانه‌ای کرد، طبق گفته علی مالمیر نامه وزارت میراث فرهنگی که در تاریخ ۲۹ آبان ماه به استاندار و دستگاه‌های مختلف از جمله اداره کل میراث فرهنگی همدان ابلاغ شده بود یکم آذرماه نیز به شهردار همدان ارسال شد.

در قسمت دیگری از مصاحبه مالمیر در همان تاریخ آمده بود که براساس قانون و ضوابط میراث فرهنگی مانند ماده ۳ آیین نامه اجرایی قانون اساسنامه شهرداری برای انجام هر گونه ساخت و ساز یا صدور مجوز در حرائم محدوده‌ها، محوطه‌ها و آثار تاریخی باید نظر میراث فرهنگی را استعلام کند.

با ابلاغ این نامه در سال گذشته، احتمال اینکه داستان کبابیان و خانه‌هایش باز هم تکرار شود تا حدی رنگ باخت اما حدود یک سال پس از این ابلاغیه، قصه لودرها و تخریب هویت همدانی‌ها باز هم داستان ساز شد و مدرسه ظفر را از فهرست بناهای تاریخی شهر حذف کرد و به خانه دکتر شیری خسارت‌های زیادی وارد کرد.

پس از اینکه مالمیر در نشست ۷ مهرماه سال جاری از تخریب مدرسه تاریخی ظفر و پیگیری این اتفاق توسط میراث فرهنگی خبر داد زمزمه‌های بی‌اطلاعی دستگاه‌ها در شهر شنیده شد، در آن روز مدیرکل میراث فرهنگی همدان همچنین اعلام کرد ‌با وجود اینکه لکه‌های واجد ارزش بافت به شهرداری ابلاغ شده اما در مورد تخریب این بنا از میراث فرهنگی استعلام نکرده است.

اولین واکنش به مطالبه‌گری رسانه‌ها و فعالان میراث فرهنگی در رابطه با تخریب این مدرسه، از طرف شهرداری منطقه یک بود، در اطلاعیه این سازمان که در تاریخ ۱۱ مهرماه برای رسانه‌ها ارسال شد آمده بود “در پی گزارش‌ها و کلیپ‌هایی که در فضای مجازی در رابطه با مدرسه ظفر پخش شده به استحضار می‌رساند که مدرسه ظفر توسط شهرداری تخریب نشده و هیچ گونه مجوزی نیز در این باره صادر نشده است و مالک اقدام به انجام این کار کرده که به هنگام خاکبرداری توسط سازمان مدیریت پسماند کار تعطیل شده است”.

مالک، مدرسه ظفر را تخریب نکرده است

در همان شب خبر رسید که کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر همدان در تاریخ ۱۲ مهرماه جلسه فوق‌العاده‌ای با موضوع مدرسه ظفر برگزار خواهد کرد. در این جلسه رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر همدان اعلام کرد مالک این بنای تاریخی، صبح امروز در شورای شهر بود و گفت خود آنجا را تخریب نکرده اما کار خوبی انجام شده است.

به گفته سعید حاجی‌بابایی اینکه این وسط چه کسی مدرسه ظفر را تخریب کرده معلوم نیست و مالک هم اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. این عضو شورای شهر همچنین معتقد بود چرا ناهماهنگی‌ها باید باعث شود این اتفاق برای مدرسه ظفر رخ دهد و شورا دنبال این مسئله خواهد رفت چون وظیفه دارد، علاوه بر این نباید نگاه سازمانی داشته باشیم چراکه بافت تاریخی متعلق به همه ماست. از طرف دیگر شهرداری همدان سرپرست دارد و طبق روال و بر اساس قانون کار انجام می‌شود.

برای تخریب مدرسه ظفر از میراث فرهنگی استعلام نشد

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نیز معتقد بود اگر قرار است مجوزی صادر شود و اقدامی صورت گیرد باید از میراث فرهنگی استعلام داشته باشد، ضمن اینکه اگر استعلام هم نمی‌شد، چون مدرسه ظفر جزء لکه‌های تاریخی و ارزشی اعلام شده، نباید تخریب می‌شد.

وظیفه شهرداری در نظارت بر تخریب و ساخت و ساز چیست؟

مالمیر با طرح این سوال که اگر درباره این بنا مجوز تخریب گرفته شده، چگونه است و اگر نه وظیفه شهرداری در نظارت بر تخریب و ساخت و ساز چیست؟ اعتقاد داشت مالک اظهار کرده که بارها در مورد این ملک با شهرداری مکاتباتی داشته و رفع خطر و خاکبرداری به هیچ عنوان توسط او صورت نگرفته است.

میراث فرهنگی، تخریب مدرسه ظفر را پیگیری حقوقی می‌کند

به گفته وی میراث فرهنگی، تخریب مدرسه ظفر را پیگیری حقوقی خواهد کرد و طبق قانون بناهایی که حتی واجد ارزش نباشند اما متعلق به دهه ۴۰ و قبل باشند، اگر تخریب شوند باید عین به عین ساخته شوند. علاوه بر این مدرسه ظفر دومین بنای تاریخی همدان طی چند سال اخیر است که تخریب شده و اگر خانه‌های تاریخی کبابیان را آنچه مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی بوده، برگشت  می‌دادیم شاید امروز مالک یا هرکسی که در تخریب این بنا موثر بوده امید آن را نداشت که اگر تخریب کند فردا بنای دیگری بسازد.

دفتر مشترک بین شهرداری و میراث فرهنگی تشکیل شود

مالمیر همچنین تأکید داشت باید دفتر مشترک بین شهرداری و میراث فرهنگی باشد تا به روز اطلاعات در اختیار دو سازمان قرار گیرد و بهتر بتوانند اقداماتی انجام دهند، همچنین باید فرهنگسازی شود تا شهرداری به عنوان اقدام غیرقانونی، پیگیری حقوقی داشته باشد و دوم اینکه الزام شود اگر بنایی تخریب شد عین به عین ساخته شود.

وعده‌های ساخت خانه‌های کبابیان روی زمین ماند

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری همدان با یادآوری اینکه در خصوص محوطه کبابیان، مالک شهرداری بود و شهرداری خانه‌های آنجا را تخریب کرد برخی از اعضای شورای قبلی اظهار کردند که عین به عین آنجا را می‌سازیم اما فعلا کار زمین مانده است.

شهرداری مدرسه ظفر را تخریب نکرده است

شهردار منطقه یک همدان نیز در این جلسه تأکید داشت مدرسه ظفر توسط شهرداری تخریب نشده و توسط مالک تخریب شده و مالک از شهرداری هم هیچگونه مجوزی برای تخریب دریافت نکرده است. همچنین هنگام خاکبرداری همکاران سازمان پسماند شهرداری نسبت به تعطیلی کار اقدام کرده‌اند.

مالک رفع خطر کرده است

به اعتقاد مسعود دهبانی‌صابر، مالک می‌گوید بنا را تخریب نکرده اما رفع خطر کرده است و اینطور استدلال می‌کند، علاوه بر این مالک مجوز رفع خطر نگرفته و میراث فرهنگی یگان حفاظت دارد که اگر اخطار می‌داد باید به شهرداری اعلام می‌کرد.

وی با اعلام این نظر که شهرداری در بافت تاریخی به دنبال پول نیست و بافت تاریخی هم برای این دستگاه‌ درآمد ندارد، معتقد است اگر مالکی و دستگاهی در حوزه گردشگری و حفظ بافت تاریخی سرمایه‌گذاری کند طبق اختیارات حمایت خواهیم کرد.

از میراث فرهنگی استعلام خواسته شده و پاسخ آن مشخص نیست

رئیس شورای اسلامی شهر همدان نیز معتقد است تخریب مدرسه ظفر زمانی رخ می‌دهد که اطلاعی از تخریب از سوی هیچکدام از سازمان‌ها داده نمی‌شود و شهرداری به عنوان سازمان مربوطه کار را متوقف می‌کند، از طرف دیگر هرگونه تخریبی در خصوص بافت‌های تاریخی باید از میراث فرهنگی استعلام گرفته شود که به نظر استعلام خواسته شده و پاسخ میراث فرهنگی مشخص نیست.

شهرداری و میراث فرهنگی کوتاهی کرده‌اند

محمود مسگریان معتقد بود از طرفی مالک ادعا می‌کند بنا را تخریب نکرده و شهرداری هم که نمی‌توانست قبل از اینکه قرارداد تنظیم کند، اقدام به تخریب کند و از طرفی مالک خود باید اقدام به تخریب کند، مگر در جاهایی که دیواری خطری برای مردم باشد و شهرداری رفع خطر کند. بنابراین بخش عمده‌ای از اقدام تخریب به عهده مالک بوده و او اگر مایل به این کار نبود باید حداقل اطلاع می‌داد. اگرچه کوتاهی‌هایی نیز از سوی شهرداری و میراث فرهنگی هم وجود دارد و باید دقیق بررسی شود.

در پی اظهار نظرهای متولیان اصلی حفظ و نگهداری بافت و بناهای تاریخی همدان در رابطه با تخریب مدرسه ظفر و اظهار نظرهای نکرده آنها در مورد خانه تاریخی دکتر شیری لازم است گفته شود موضوع بودن یا نبودن بافت تاریخی در همدان کهنه کتابی است که سال‌هاست خاک می‌خورد و هنوز هم معلوم نیست اولین پایتخت مادها در ایران بافت تاریخی می‌خواهد یا نه؟ سرنوشت بافت و بناهای تاریخی در این شهر مدت‌های طولانی است در پیچ و قوس تصمیمات نه چندان هماهنگ میراث فرهنگی، شهرداری و شورای شهر گیر کرده است، از طرفی در اظهارات دستگاه‌های عریض و طویل، ضرورت حفظ بافت تاریخی شهر دیده می‌شود از طرف دیگر در عمل خلاف این است.

حال باید منتظر بود و دید آیا مقصر تخریب بنای تاریخی ظفر مشخص می‌شود؟ مسئولان زیربط چه تصمیمی برای این موضوع خواهند گرفت؟ آیا سرانجام این مدرسه تاریخی حکایت تخریب خانه‌های مرکز محله کبابیان خواهد شد؟ در رابطه با خانه دکتر شیری و جلوگیری از اتفاقاتی مانند آن چه تدابیری می‌اندیشند؟ و اینکه بالاخره پرونده تخریب‌هایی از این دست در شهر همدان بسته خواهد شد یا خیر؟

منبع:ایسنا

مسعود دهبانی‌صابر در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه این پروژه با اعتبار ۱۱۰ میلیارد ریال به اتمام خواهد رسید، اظهار کرد: در حال حاضر عملیات گرمایش از کف در حال انجام است که با اتمام آن سنگ‌کاری کف نیز تکمیل شده و پروژه آماده بهره‌برداری می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: در تابستان سال جاری با توجه به اهمیت موضوع سایت موزه میدان امام (ره) عملیات اجرایی این پروژه به شهرداری منطقه یک واگذار شد تا شاهد تکمیل شدن هرچه سریع‌تر آن که در بافت تاریخی شهر قرار دارد و از اهمیت بالای برای شهروندان و گردشگران برخودار است باشیم.

دهبانی‌صابر تصریح کرد: در ادامه طرح‌ها و برآوردهای لازم برای اجرایی کردن این پروژه به سرعت تهیه و تنظیم شدند وخوشبختانه در مدت کوتاهی توانستیم با برگزاری مناقصه پیمانکار این پروژه را جذب کنیم.

وی با اشاره به اینکه مبلغ ۸۰ میلیارد ریال از اعتبارات شهرداری منطقه یک به این پروژه اختصاص یافته است، اضافه کرد: هم اکنون عملیات اجرایی پروژه در حال انجام است و در حال اجرای فوندانسیون اصلی سایت موزه هستیم.

مدیر منطقه یک شهرداری همدان بیان کرد: این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌های شهر همدان محسوب می‌شود که از اهمیت بالایی برای شهروندان برخوردار است به همین دلیل با استفاده از ظرفیت نیروی انسانی و مهندسی بالا در تلاشیم تا هرچه سریع‌تر این پروژه تحویل همشهریان شود.

دهبانی‌صابر با اشاره به اینکه سابقه تاریخی همدان یکی از دلایلی است که این شهر را مقصد گردشگران کرده است، گفت: پروژه سایت موزه میدان مرکزی یکی از پروژه‌هایی است که پیشینه تاریخی همدان را به خوبی به گردشگران نمایش می‌دهد و باعث رونق هرچه بیشتر گردشگری در شهر خواهد شد.

وی مطرح کرد: در روزهایی که به دلیل شیوع ویروس کرونا گردشگری کاهش یافته و اماکن گردشگری خلوت است شهرداری منطقه یک با برنامه‌ریزی‌های منظم درصدد ارتقاء کیفیت این اماکن است و از ابتدای سال علاوه بر پروژه سایت موزه میدان مرکزی، پروژه‌های ترمیم محوطه گردشگری گنجنامه، ترمیم بوستان‌های مردم و ارم، بازگشایی معبر بلوار شهید فهمیده، آسفالت ریزی‌های بلوار کولاب نیز انجام شده است تا اماکن گردشگری شهر همدان جلوه‌ای ویژه به خود بگیرند.

منبع:ایسنا

به‌گزارش ایسنا، شهر همدان، واقع در کوهپایه الوند، با توجه به آثار فرهنگی ما قبل تاریخی موجود در منطقه، دارای قدمتی از هزاره سوم قبل از میلاد و بر اساس پژوهش‌های انجام شده در رابطه با سکونت کوچ‌نشینان در پیرامون الوند، به حدود پنج هزار سال پیش از میلاد برمی‌گردد.

در کتیبه یکی از پادشاهان آشوری(۱۱۱۵- ۱۰۷۷ قبل از میلاد) از همدان به نام “آمادانا” یاد شده است، در کتیبه‌های هخامنشی، نام این شهر را “هگمتانا” گفته‌اند که به عقیده باستان‌شناسان، به معنی اجتماع و گرد آمدن است، در کتاب “سیمای ایران” آمده است: در تورات اخمثا نوشته شده که نام این شهر مرکب از «هاخای زندی» و «ثانای پالی»، که شاخه‌ای از زبان سنسکریت است و ثانا به معنی ستان فارسی است که محل و مکان معنی می‌دهد و اخمث را به محل دوستی و شهر دوستی ترجمه کرده‌اند و این به آن دلیل بوده که مقر تابستانی شاهان ایران بوده است.

هرودوت مورخ یونانی بنیاد این شهر را به دیاکو(۷۲۷- ۶۷۵قبل از میلاد) پادشاه ماد نسبت می‌دهد اما حقیقت این است که چون در تاریخ اوایل ماد، تحقیقاتی به طور کامل انجام نشده از پیدایش اولیه شهر، اطلاعات درستی در دست نیست و به نظر می‌رسد که پادشاه نام برده، در آبادانی و توسعه آن کوشیده است.

پس از اینکه این پادشاه مادی، همدان را به پایتختی برگزید، به دستور او استحکامات عظیمی شامل هفت حصار تو در تو که هر یک به رنگ خاصی بود، ساخته شد و مردم اطراف این حصارها، منازل خود را برپا کردند، به نظر بیشتر پژوهشگران، “تپه هگمتانه” جزئی از بقایای همین استحکامات است.

اگرچه پس از انقراض مادها همدان مرکزیت نخستین را از دست داد اما به عنوان یکی از سه پایتخت هخامنشیان مورد توجه بود، وجود “کتیبه‌های گنجنامه”، بقایای ستون‌های سنگی، کاخ‌های هخامنشی، جام‌ها و الواح زرین و سیمین به دست آمده از این شهر تاریخی حاکی از اهمیت آن در دوره هخامنشی است.

در سال ۳۳۰ قبل از میلاد شهر همدان به دست اسکندر مقدونی ویران شد، در اواخر دوره سلوکی این شهر محل تلاقی آن‌ها با اشکانیان بود تا اینکه در سال ۱۵۵ پیش از میلاد مهرداد اشکانی آن را تصرف کرد، از دوره اشکانی و سلوکی مجسمه شیر سنگی، بقایای یک گورستان در شهر همدان و آثاری از معبد لائودیسه نهاوند به یادگار مانده است.

همدان در دوره ساسانی یکی از ضرابخانه‌های حکومت بود و سکه‌های متعددی از این دوره کشف شده است، در کتابچه‌ای به نام “شهرها” که حدود سال ۵۰۰ میلادی به زبان پهلوی نوشته شده بنای همدان به یزدگرد اول نسبت داده شده و این نشان می‌دهد که عملیات عمرانی مهمی توسط وی در این شهر صورت گرفته است.

طبق آنچه در تاریخ آمده، دوران اسلامی همدان، با فتح نهاوند در سال ۱۸، ۱۹ یا ۲۰ هجری قمری توسط اعراب آغاز می‌شود، فتح نهاوند را “فتح‌الفتوح” می‌نامند چراکه با توجه به روایت‌ها، پس از این پیروزی، فتوح اعراب در همه جای ایران تقریبا بی‌مانع پیش رفت بنابراین از سده اول ه‍جری قمری، همدان نیز مانند قم و اصفهان و کاشان، هم محل تردد و توجه اعراب و هم مقر حکومت آن‌ها شد.

از این زمان تا قرن سوم هجری قمری برخی از طایفه‌های عرب در همدان ساکن شدند تا سرانجام از نیمه سوم ه‍جری قمری خاندان علویان همدان که شاخه‌ای از سادات حسنی بودند، به این شهر مهاجرت کرده، اعتبار و اقتدار فراوان پیدا کردند و ریاست شهر را که یک منصب افتخاری بود تا اواسط قرن هفتم ه‍جری قمری بر عهده گرفتند، بنای ارزشمند و کم نظیر “گنبد علویان” که مانند نگینی بر تاریخ کهن همدان می‌درخشد یادگار این دوره است.

تصویرسازی‌های فراوانی مانند توصیف خاقانی از همدان در سفرنامه‌ها، منابع تاریخی و ادبی موجود است که حکایت از فراز و نشیب‌های فراوان این شهر قدیمی در دوره اسلامی دارد، این دیار کهن اتفاقات فراوانی از قتل عام دسته جمعی مرداویج در سال ۳۱۹ هجری قمری، کشمکش‌های فراوان بین سلسله‌های حسنویه، دیلمیان و کاکویه در زمان حیات “باباطاهر” شاعر و عارف بزرگ، وزارت “بوعلی سینا” دانشمند و پزشک نامی ایرانی در زمان دیلمیان، پایتختی سلجوقیان، ویران شدن با حمله مغولان تا آباد شدن دوباره را به خود دیده است.

پس از ویران شدن کامل همدان به دست مغولان، این شهر در دوره ایلخانان تا حدودی اهمیت سابق را باز یافت و در زمان وزارت “خواجه رشیدالدین فضل‌الله همدانی” مورد توجه خاص قرار گرفت، بناهای مهمی از دوره ایلخانی در همدان وجود دارد که نشان دهنده آبادانی شهر در این دوران است.

این شهر تاریخی بار دیگر در زمان تیمور ویران و حدود ۳۰۰ سال به فراموشی سپرده شد تا اینکه در دوره صفویه از نعمت آبادانی بهره‌مند شد، ایجاد بناهایی مثل کاروان‌سراها، مدارس، پل‌ها و … بیانگر توجه پادشاهان صفوی به آبادانی شهرها از جمله همدان است، از دوره‌های زند و قاجار نیز آثار قابل ‌توجهی از جمله بازارهای سنتی همدان، تویسرکان و ملایر بر جای مانده است.

امروزه پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین با پیشینه‌ای کهن که مختصری از آن شرح داده شد با بیش از ۱۸۰۰ بنای تاریخی و جاذبه‌های طبیعی، آب و هوای مطبوع، آداب و رسوم خاص منطقه، صنایع دستی زیبا و منحصربفرد و داشتن شهرهای جهانی لالجین، ملایر و تویسرکان یکی از مهمترین قطب‌های گردشگری ایران به شمار می‌آید.

منبع:ایسنا

علی مالمیر بیان کرد: همدان شهری در دامنه‌های کوه الوند و قدیمی‌ترین شهر ایران است که قدمت آن به بیش از سه هزار سال می‌رسد، شهری که از بدو شکل‌گیری همواره و در کوران همه حوادث روزگار پابرجا و دارای سکنه بوده و اکنون نیز یکی از کلان‌شهرهای کشور به شمار می‌رود.

وی ادامه داد: همدان دانشمندان، مشاهیر، مفاخر و شاعران بزرگی چون ابن‌سینا، عین القضات، باباطاهر و کلیم کاشانی را در دل خود پرورانده و اکنون نیز فرزندانی از این سرزمین همچون سردار شهید حسین همدانی، سردار شهید حسن صوفی، سردار شهید علی چیت‌سازیان و شهید احمدی روشن و چندین هزار سردار ایثارگر دیگر موجب فخر و مباهات همدان شده‌اند.

به گزارش ایسنا و به نقل از روابط عمومی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری وصنایع دستی استان همدان، مالمیر تصریح کرد: همدان به‌عنوان یکی از پنج شهر گردشگری و تاریخی کشور مطرح بوده و از این لحاظ جایگاه ویژه‌ای دارد امروزه همدان به‌عنوان یکی از پنج شهر گردشگری و تاریخی کشور مطرح بوده و از این لحاظ نیز جایگاه ویژه‌ای دارد و وجود آثار تاریخی و فرهنگی با قدمت چند هزار ساله در همدان، همچون تپه هگمتانه، گنبد علویان، برج قربان، موزه تاریخ طبیعی، حمام قلعه، موزه مشاهیر، کتیبه‌های گنج‌نامه و جاذبه‌های طبیعی منحصربه‌فرد همدان گواه بر جایگاه همدان در حوزه گردشگری ایران و جهان است.

منبع:ایسنا