پرده بافی، هنری در آستانه فراموشی
دل‌آرا عباسی، یکی از هنرمندان مهربان و همیشه خندان استان زنجان است که محصولات پرده بافی را تولید می‌کند. او به‌واقع استاد حاذقی در رشته پرده بافی است که آثار بی‌نظیری را تولید کرده است، او متولد سال ۱۳۳۴در روستای آستاکل شهرستان طارم است که در خانواده‌ای هنرمند متولد شده و از کودکی غرق در دنیا‌ی این هنر بوده است در ادامه گفت‌وگویی با این هنرمند را می‌خوانید.
این حرفه را چگونه یاد گرفتید و چند سال است مشغول به این کار هستید؟
این حرفه را از مادرم یاد گرفتم و از زمانی که هشت سال داشتم تا ۱۲ سالگی، کنار او پرده بافی می‌کردم، حالا ۶۶سال سن دارم.
روزی چند ساعت کار می‌کنید؟
هشت ساعت، هر روز کار می‌کنم.
آیا برای نقش روی پرده از الگوی خاصی استفاده می‌کنید؟
طرح و نقش روی پرده را از طبیعت الهام می‌گیرم. اشکال انتزاعی و گاهی شبیه اجرام آسمانی و گاهی هم شبیه آرزوها، تخیلات، عقاید و باورهایم نقش می‌زنم. این پرده‌ها را در طارم معمولاً برای ورودی خانه‌ها و یا جداکننده قسمت‌های مختلف منزل استفاده می‌کنند.
پرده بافی شغل سختی است؟
بله. بسیار سخت و دشوار است و نیاز به حوصله فراوان دارد. بافتن پارچه‌هایی با طرح و نقش روی دارهای زمینی، کار بسیار دشواری است.
حالا هم مانند گذشته کار می‌کنید؟
نخیر، اکنون به خاطر استقبال کم از پرده‌های سنتی دیگر سفارشی کار می‌کنم. دیگر کسی به سراغ پرده سنتی و دست‌بافت نمی‌آید. علاوه بر این موارد، پایین بودن قدرت خرید مردم، گرانی مواد اولیه، مقدار کم بافت در طول روز ـ ظهور ماشین‌های پرده بافی و پرده‌های حریر از عوامل مؤثر در منسوخ شدن صنعت پرده بافی هستند؛ اما همیشه میگویم این پرده‌ها در نهایت سادگی بسیار زیبا هستند.
پس منبع درآمدتان کم است؟
نخیر. خدا رو شکر در کنار پرده بافی، گلیم و مفرش هم می‌بافم و درآمدم بیشتر از طریق فروش محصولات گلیم و مفرش است.
نحوه بافتن پرده را شرح دهید؟
به این صورت است که روی چهار پارچه مختلف، چهار طرح متفاوت مانند کاج، گل یا یک حیوان را با استفاده از پشم و کاموا می‌بافم و سپس این چهار پارچه را به‌صورت رشته‌رشته کنار هم می‌گذارم و به هم وصل می‌کنم.
پرده را با پشم گوسفند می‌بافید؟
بله، پس از تهیه مرغوب‌ترین پشم، اولین قدم تمیز کردن پشم از چربی و چرک موجود و محلول در آن است که باید قبل از رنگ‌رزی انجام شود، پشم‌ها را در چمنزار پهن می‌کنم تا پس از جذب شبنم و تبخیر آن در روز سفیدتر شود و این عمل را چندین مرحله انجام می‌دهم. پشم‌ها را خودم با استفاده از گیاهان طبیعی رنگ می‌کنم و در این رنگ‌رزی از ریشه توت زرد، تنه، برگ‌ها، گل، میوه یا پوست انار قهوه‌ای ـ خاکستری، برگ مو زرد روشن، پوست درخت سیب قهوه‌ای ـ زرد، پوست درخت گردو، زعفران آبی یا آبی تیره و حنا استفاده می‌کنم.
عاشق این هنر هستم همیشه به مشتریانم هم میگویم پرده‌های دست‌باف را هرگز با ماشین لباس‌شویی نشویند و حتماً با دست و آب سرد بشویند.
آیا شما تنها استاد بافنده پرده در این شهرستان هستید؟
نخیر ۲ پرده‌باف دیگر هم به جز من هستند اما کمی سالخورده شده‌اند توانايی فعاليت و آموزش در این رشته هنری را ندارند.
آیا در بخش آموزش هم فعالیت دارید؟
بله چند روز دیگر هم از طرف معاونت صنایع‌دستی کلاس آموزشی پرده بافی برگزار خواهد شد تا باز به دختران جوان روستا آموزش دهم.
دو دختر دارم که هرکدام استادکار تهیه یکی از رشته‌های گلیم و مفرش هستند، گاهی هم در کنار من پرده بافی می‌کنند.
بزرگ‌ترین دغدغه‌تان چیست؟
من از فراموشی این هنر می‌ترسم، هنری که سال‌های سال امثال مادرم و من برای بودنش و ماندنش تلاش کردیم و امیدوارم جوانان این کار را ادامه دهند.