نوشته‌ها

نادیده‌های کاخ گلستان در چادرخانه

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از تبدیل عمارت چادرخانه به موزه‌ای کوچک خبر داد و گفت: از این پس نمایشگاه‌های متعددی در این بخش از آثار نادیده و کمتر دیده شده کاخ گلستان برگزار خواهد شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، آفرین امامی (مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان) با اشاره به آنکه طی سال‌های گذشته کاخ گلستان هیچ فضای دائمی برای برگزاری نمایشگاه نداشت و مجبور بودیم برای برگزاری هر نمایشگاه برخی از آثار کاخ گلستان جمع آوری و به مخزن منتقل کنیم، گفت: از این رو برآن شدیم تا یکی از فضاهای کاخ گلستان که به عمارت چادرخانه مشهور است و امکان بازیابی آن به عنوان محل برگزاری نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی کاخ گلستان وجود داشت را به این مهم اختصاص دهیم.

او ادامه داد: این فضا به تجهیزات استاندارد مجهز شده است و امروز نمایشگاهی از آثار کمتر دیده شده و نادیده کاخ گلستان با محوریت درخت به نمایش گذاشته شده است. این آثار از تصویر و آلبوم خانه، اسناد، نسخ خطی و مخزن اسناد و حتا مرقع گلشن و… را شامل می‌شود.

به گفته امامی، حتا ظروف، آثار چوبی، مهرهای قلمکار، گلدان‌های چینی و هر آنچه که در کاخ گلستان با محوریت موضوع باغ و درخت نگهداری می‌شود برای نخستین بار در این نمایشگاه به نمایش درآمده است. در واقع این نمایشگاه دربردارنده ۵۰ اثر با موضوع درخت و باغ است.

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان تصریح کرد: از این پس، چادرخانه کاخ گلستان محل برگزاری نمایشگاه‌ها خواهد بود به طور دائم نمایشگاه‌های متعددی از آثار کاخ گلستان را در این بخش به نمایش خواهیم گذاشت. آثار مخازن که در معرض دید عموم نیستند یا آثاری که در نقاطی قرار گرفته‌اند که کمتر دیده می‌شوند به طور متناوب در این نمایش در معرض دید عموم گذاشته خواهند شد.

به گفته امامی، چادرخانه کاخ گلستان قرار است تبدیل به موزه‌ای کوچک و نماینده‌ای از کاخ گلستان شود که از این پس هر زمان که نمایشگاهی در آن برگزار شود اطلاع‌رسانی خواهد شد.

نمایشگاه فعلی تا پایان نوروز میزبان علاقه‌مندان خواهد بود و احتمال تمدید آن تا پایان نوروز نیز وجوددارد.

منبع:ایلنا

بیش از ۲۶ هزار برگ سند در کاخ گلستان دیجیتال‌سازی شد

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از ثبت بیش از ۲۶ هزار برگ سند دیجیتال‌سازی و ۳۰ هزار اثر در سامانه جام طی دو سال گذشته خبرداد.

نمایش مشق‌های ناصرالدین شاه در حوضخانه کاخ گلستان

مدیر کاخ گلستان گفت: نمایشگاه مجازی منتخبی از آثار طراحی و نقاشی‌های ناصرالدین شاه در حوضخانه مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان به نمایش گذاشته می‌شود.

به گزارش ایرنا از کاخ گلستان آفرین امامی گفت: نمایشگاه مجازی مشق های ناصری شامل ۱۳ اثر انتخابی از طراحی و نقاشی‌های ناصرالدین شاه است.

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان افزود: ناصرالدین شاه که ذوق هنری خود را در هنرهای مختلف محک می‌زد، چه در زمان ولایت‌عهدی که در تبریز سکونت داشت و چه پس از آنکه به تختگاه تهران مهاجرت کرد و در کاخ گلستان به حکومت نشست، به هنر نقاشی و طراحی علاقه‌مند بود.

امامی تصریح کرد: ناصرالدین شاه از شاگردان میرزا حسن خان صنیع الملک غفاری بوده که با ذوق شاهانه خود و با قلم آهن و مرکب سیاه، صورت درباریان و زنان اندرونی را نقاشی کرده و با مناسبت، جمله یا شعری را در حاشیه آن‌ها می‌نوشته است.

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان گفت: اسلوب نقاشی‌های ناصرالدین شاه مشابه استادش برپایه طبیعت‌گرایی و ذکر جز به جز همه مناظر طبیعی به همان شکلی که می‌دیده است به تصویر کشیده و مانند استادش دارای نگاهی مدرن و متاثر از فرهنگ اروپایی است و تلاش کرده تا با کپی‌برداری از استادش آثار را با نقاشی دیرین ایرانی و نگارگری پیوند دهد.

نمایشگاه مجازی مشق‌های ناصری امروز چهارشنبه ۲۴ شهریورماه ۱۴۰۰ افتتاح می‌شود و از طریق صفحه رسمی اینستاگرام مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان  golestanpalace@ قابل دسترسی است.

منبع:ایرنا

قدیمی‌ترین در کاخ گلستان باز شد

«باب عالی» که تاریخی‌ترین در کاخ گلستان است، با حضور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی باز شد.

به گزارش ایسنا، «باب عالی» درِ شرقی کاخ گلستان است که با ارگ سلطنتی تهران همسن بوده و بیشتر از ۶۰ سال است که بسته مانده. نخستین‌بار سال ۱۳۸۹ وعده بازگشایی ورودی شرقی کاخ، از خیابان ناصرخسرو داده شد که بدتعهدی‌ها آن را تا امروز به تاخیر انداخت.

با بازگشایی این در، دسترسی به کاخ گلستان از خیابان ناصرخسرو و بازار تهران امکان‌پذیر می‌شود.

آفرین امامی، مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان گفته است: برای بازگشایی این در، نمای «باب عالی» پاک‌سازی شده و پرده سمت خیابان ناصرخسرو آویخته شده و برای در امان ماندن نما از فضولات پرندگان، ساختاری فراهم شده، سیستم بلیت‌فروشی الکترونیکی ایجاد شده و ساعت شمس‌العماره نیز به کار افتاده است.

به گفته او، با بازگشایی در شرقی کاخ گلستان، در جنوب غربی همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهد و بسته نمی‌شود.

علی‌اصغر مونسان، وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و  صنایع دستی پس از افتتاح باب عالی که همزمان با روز جهانی موزه و آغاز هفته میراث فرهنگی، سه‌شنبه ٢٨ اردیبهشت‌ماه انجام شد، گفت: کاخ گلستان یکی از مراکز مهم بازدید گردشگران خارجی است. به عنوان یک شهروند همیشه برام سوال بود درِ مهم این‌جا چرا بسته مانده است. بازدیدی انجام شد و متوجه شدیم به خاطر بسته بودن این در، از بخش‌هایی از کاخ بازدید نمی‌شود، مشکلاتی هم وجود داشت.

او اضافه کرد: بازگشایی این در حتما موجب رونق بیشتر مجموعه می‌شود. بعد از ورود از این در، به باغ صفوی دسترسی پیدا می‌کنیم. ان‌شاء‌الله با باز شدن باب عالی کل مجموعه در دسترس قرار می‌گیرد.

مونسان درباره هزینه مرمت و گشایش باب عالی، گفت: حدود یک و نیم میلیارد تومان برای مرمت این باب خرج شده است. البته کاخ گلستان به عنوان مجموعه جهانی، بودجه ثابتی برای نگهداری دارد.

وزیر میراث فرهنگی با اشاره به واگذاری برخی بناهای تاریخی به بخش خصوصی اظهار کرد: با توجه به بودجه محدودی که داریم یک‌سری از بناهای تاریخی که فاخر نبودند به بخش خصوصی واگذار شدند تا تمرکز ما روی بناهای فاخر باشد.

منبع:ایسنا

تاریخی‌ترین درِ کاخ گلستان عاقبت باز می‌شود؟

کاخ گلستان از بازگشایی تاریخی‌ترین در این مجموعه در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ خبر داده است؛ دری که قرار بود یک دهه پیش باز شود.

به گزارش ایسنا، «باب عالی» درِ شرقی کاخ گلستان است که با ارگ سلطنتی تهران همسن بوده و بیشتر از ۶۰ سال است که بسته مانده. نخستین‌بار سال ۱۳۸۹ وعده بازگشایی ورودی شرقی کاخ، از خیابان ناصرخسرو داده شد. قرار بود دالان تاریخی راه بیاندازند و عکس‌ها و اسناد کاخ گلستان را به مردم نشان دهند. اما بدتعهدی شهرداری وقت، آن را عقب انداخت.

سال ۱۳۹۳ نیز احمد مسجدجامعی ـ رییس وقت شورای شهر تهران ـ در جریان تهران‌گردی‌هایش از باب عالی وارد کاخ گلستان شد تا شاید بهانه‌ای شود برای بازگشایی در بسته کاخ. آن موقع عمارت باب عالی انبار لوازم معاونت میراث فرهنگی بود. بهانه آوردند که بازگشایی این در، حفاظت از کاخ را سخت می‌کند، چون نیروی یگان حفاظت هم کم بود. درِ کاخ آن‌ها سال باز نشد. اما در سال ۱۳۹۶ اعلام کردند عمارت «باب عالی» آرشیو کاخ گلستان می‌شود.

در سال ۱۳۹۹ شهرداری منطقه ۱۲ تهران دوباره از بازگشایی باب عالی خبر داد و اعلام کرد که گردشگران و بازدیدکنندگان تا شهریورماه ٩٩ می‌توانند از خیابان ناصرخسرو وارد کاخ گلستان شوند، اما این‌بار هم بازگشایی بدون مشخص شدن دلیل آن به تعویق افتاد.

اینک آفرین امامی ـ مدیر مجموعه جهانی کاخ گلستان ـ خبر داده که «باب عالی»، تاریخی‌ترین درِ این کاخ، قرار است در اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۰ همزمان با هفته میراث فرهنگی باز شود. هرچند این دفعه هم ممکن است محدودیت‌های کرونا این وعده را به سرانجام نرساند.

امامی درباره بازگشایی «باب عالی» به ایسنا گفت: سال‌های زیادی در جلسات متعدد بحث بود که این در باز شود و محسنات و مضرات آن بارها بررسی شد.  در اسفندماه ۹۸، موضوع بار دیگر در شورای راهبردی کاخ پیشنهاد شد،  توصیه معاونت میراث نیز بر این بود که بازگشایی باب عالی حتما جزو برنامه‌های کاخ قرار گیرد. تمام نقاط قوت و ضعف را درنظر گرفتیم و این یک سال کارهای لازم انجام شد ‌و الان آماده بازگشایی هستیم.

او اضافه کرد: البته ترجیح ما این بود که نوروز ۱۴۰۰ درها باز شود، اما با توجه به اضافه شدن پاک‌سازی بنا، کار عقب افتاد. حالا نمای «باب عالی»  پاک‌سازی شده و پرده سمت خیابان ناصرخسرو آویخته شده و برای در امان ماندن نما از فضولات پرندگان، ساختاری فراهم شده است، فقط منتظر فرارسیدن هفته میراث فرهنگی هستیم تا در را باز کنیم. تابلو کاخ گلستان را نیز از سمت خیابان ناصرخسرو پس از هماهنگی با اداره کل موزه‌ها و پایگاه‌های ثبت جهانی نصب می‌کنیم.

او درباره طولانی شدن آماده‌سازی باب عالی اظهار کرد: این کار مقدماتی نیاز داشت، مثل ایجاد زیرساخت‌های گردشگری، راه‌اندازی سیستم بلیت‌فروشی الکترونیکی، مرمت و ترمیم ساختمان که البته بیشتر منظور حفاظت و پاک‌سازی ساختمان بود. این کارها تقریبا انجام شده و زیرساخت بلیت‌فروشی آماده است. به همت شهرداری منطقه ۱۲ نیز توانستیم ساعت شمس‌العماره را هم تعمیر کنیم که صدایش در منطقه بپیچد.

امامی اظهار کرد: با بازگشایی  «باب عالی» که تنها درِ تاریخی باقی‌مانده از درهای کاخ گلستان است، قرار نیست درِ جنوب غربی که هم‌اکنون ترددها از طریق آن انجام می‌شود، بسته شود. درِ جنوب غربی که از نظر محل قرارگیری یادآور سردر ورودی کاخ است، همچنان باز خواهد ماند.

او این احتمال را مطرح کرد که ممکن است شرایط کرونا در شهر تهران افتتاحیه را به تاخیر اندازد و گفت: اگر کاخ در هفته میراث فرهنگی باز شود و بازدیدکنندگان وارد کاخ شوند، در این صورت باب عالی باز می‌شود و اگر اجازه بازگشایی ندهند، قطعا بسته می‌ماند. اما امکان دارد افتتاحیه نمادین برای اعلام عمومی در هفته میراث فرهنگی انجام شود.

امامی اظهار کرد: با بازگشایی «باب عالی» انفاق مهمی می‌افتد؛  کاخ به محور گردشگری خیابان ناصرخسرو، مدرسه دارالفنون، خانه امام جمعه و بازار تهران متصل می‌شود. متاسفانه تا پیش از این، این رابطه قطع بود. از طرفی مراوده دوسویه بین کاخ و بازار اتفاق می‌افتد و افرادی که برای خرید به منطقه بازار آمده‌اند وارد کاخ می‌شوند و افرادی که هدف‌شان فقط بازدید از کاخ بوده می‌توانند به بازار تهران مراجعه کنند و یک رابطه اقتصادی هم ایجاد می‌شود که سبب رونق گردشگری خواهد بود.

علی محمد سعادتی، شهردار منطقه ۱۲ تهران که در بازگشایی باب عالی با کاخ گلستان مشارکت دارد، درباره مزیت باز شدن در شرقی گفته بود: اگر کسی به طهران قدیم آشنا نباشد، ممکن است حین بازدید از کاخ گلستان هرگز متوجه نشود که بافت تاریخی اطراف این کاخ چطور بوده و چه پیشینه‌ای داشته است، اما با باز شدن باب عالی این پیوند برقرار می‌شود. با مرمت و بهسازی کوچه مروی، اتصال به پامنار نیز میسر شده و همین‌طور بعد از آن دسترسی به گذر صنایع دستی عودلاجان که یکی از قطب‌های تولید و فروش صنایع دستی منطقه است نیز مهیا می‌شود و به این ترتیب یک مسیر گردشگری پیاده‌روی میزبان علاقه‌مندان به طهران قدیم خواهد بود.

منبع:ایسنا

معرفی ۱۷ اثر نفیس کاخ گلستان در یک نمایشگاه اینستاگرامی

مدیر مجموعه میراث جهانی کاخ گلستان از معرفی ۱۷ اثر منقول فرهنگی‌تاریخی ثبت ملی شده در یک نمایشگاه اینستاگرامی روز سه‌شنبه ۱۸ آذر خبر داد.​​​​​​​

به گزارش خبرگزاری مهر، آفرین امامی مدیر کاخ گلستانگفت: «۱۷ اثر از آثار بی‌نظیر کاخ گلستان که در ۲۷ آبان ماه ۹۹ در فهرست آثار ملی ثبت ملی شده در این نمایشگاه در اینستاگرام وزارت میراث‌فرهنگی‌، گردشگری و صنایع‌دستی معرفی و به نمایش گذاشته می‌شود.»

او افزود: «آثار ثبت شده شامل ۱۲ اثر ارزشمند از مرقعات اشعار و صور ناخنی از اساتید بنام دوره قاجار مانند فخرجهان خانم، عمادالحسینی (میرعماد)، درویش علی‌اکبر اصفهانی، محمدحسن و رضا قلی شاهرخ شاهی و با خطوط نسخ، نستعلیق، شکسته‌نستعلیق، رقاع و ثلث نوشته شده و به اشکال تک‌چهره، گل و مرغ، شکار و… است.»

مدیر میراث جهانی کاخ گلستان تصریح کرد: «پنج تابلوی رنگ و روغن از استاد میرزا بابا نقاش و از اساتید بزرگ تک چهره‌نگاری دربار فتحعلی‌شان از دیگر آثار ثبت شده در فهرست آثار ملی است که در این نمایشگاه مجازی برای علاقه‌مندان به فرهنگ و تاریخ معرفی می‌شود. این‌گونه طراحی‌ها مربوط به مکتب نقاشی دوره اول قاجار بوده و نقاشی‌های استاد میرزا بابا از آثار بسیار نادر و نفیس مجموعه کاخ گلستان به‌شمار می‌رود.»

او افزود: «این تابلوها شامل تصاویر شاهزادگان دربار قاجار بوده به‌طوری‌که نقاش در طراحی‌های خود فقط به چهره‌پردازی و آرایش لباس و نمایش زیورآلات پرداخته است.»

امامی گفت: «مرقعات ناخنی موجود در گنجینه نسخ خطی کاخ گلستان بیانگر یک سبک و شیوه نوین در میان آثار دوره قاجار و یک روش جدید در نوشتار خطوط نستعلیق، شکسته‌نستعلیق، نسخ و… به‌شمار می‌رود.»

مدیر میراث جهانی کاخ گلستان تصریح کرد: «متون موجود در این مرقعات شامل اشعار و ادعیه و نام‌های خداوند است، همچنین در صفحات متعددی از این مرقعات نفیس، نقوش و طرح‌هایی بسیار زیبا از تک‌چهره‌ها، پرنده‌ها، حیوانات، گل و برگ‌های مختلف با همان روش ناخنی دیده می‌شود که هرکدام خود گویای دنیایی از هنر و زیبایی منحصربه‌فرد است.»

علاقه‌مندان می‌توانند پخش زنده افتتاح این نمایشکاه را از ساعت ۱۱ صبح روز سه‌شنبه ۱۸ آذر ۹۹ در اینستاگرام خبرگزاری میراث‌آریا به آدرس chtniran مشاهده کنند.

منبع:خبرگزاری مهر

آشنایی با تالار برلیان

تالار برلیان یکی از تالارهای کاخ گلستان است که پیش از احداث این تالار، کاخ یا تالار بلور در جای آن قرار داشت.

پیش از احداث تالار برلیان، بنای دیگری به نام تالار بلور در این مکان قرار داشت. برای یافتن اطلاعات در مورد تالار بلور که از بناهای دوران فتحعلی شاه بشمار می‎آید، منابع خاصی در دسترس نیست. در میان اسناد موجود نیز جز نام و اشاره‌ای مختصر به تالار بلور، اطلاعات خاص دیگری وجود ندارد و حتی تصویری نیز از تالار به جای نمانده است تا براساس آن بتوان طرح و شکل بنا را بررسی کرد.

دلیل نام گذاری تالا بلور نیز به آینه کاری‌های فراوان، حوض بلور هشت ضلعی و چلچراغ‌هایی که امپراتور روسیه الکساندر اول برای فتحعلی شاه فرستاده بود، باز می‌گردد.

اما در زمان ناصرالدین شاه بسیاری از بناهای قدیمی ارگ به علت کهنگی و فرسودگی ویران و به جایشان ساختمان‎های جدید ساخته شد. سرنوشت تالار بلور نیز به همین جا ختم و تالار برلیان بنا و جایگزین آن شد.

البته یک نقاشی رنگ روغن زیبا از آثار یحیی خان صنیع الملک غفاری که تزیینات این تالار را قبل از بازسازی نشان می‎دهد، در تالار سلام به دیوار آویخته شده است.

در زیر این تابلو که بخوبی وضع داخل تالار و آینه کاریها و چلچراغها و اثاثه آنرا نشان میدهد چنین نوشته شده است:

«حسب الامر بندگان اعلیحضرت شاهنشاهی ارواح العالمین فداه اطاق مبارکه برلیان بدست خانه زاد ابولحسن خان تشکل یافت 1305 »

منبع:همشهری

کاخ گلستان صاحب عکاس‌خانه می‌شود

مدیرعامل شرکت مادر تخصصی توسعه ایران‌گردی و جهانگردی از برنامه‌ریزی‌ها برای راه‌اندازی و بهره‌برداری از عکاسخانه مجموعه جهانی کاخ گلستان خبر داد.

خشایار نیکزادفر  در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا با اشاره به اهمیت مجموعه جهانی کاخ گلستان، اضافه کرد: با توجه به استقبال گردشگران و بازدیدکنندگان از ثبت خاطرات در هنگام بازدید از مجموعه جهانی کاخ گلستان، این شرکت در مزایده‌ای نسبت به انتخاب مجری به‌منظور راه‌اندازی عکاسخانه در این مجموعه اقدام کرده است.

او افزود: انتخاب مجری از طریق مزایده به‌منظور راه‌اندازی و بهره‌برداری عکاسخانه واقع در بخش ضلع جنوب شرقی کاخ گلستان در مجاورت عمارت بادگیر انجام شده است‌، تا افراد واجد شرایط از این طریق بتوانند در این مزایده شرکت کنند.

نیکزادفر با بیان این که این مزایده در سامانه تدارکات الکترونیکی دولت (ستاد) به شماره ۵۰۹۹۰۰۱۵۰۴۰۰۰۰۰۱ از ۱۷تا ۲۸ تیر قابل مشاهده است، افزود: جزئیات کامل این مزایده در سایت این شرکت تشریح شده و علاقه‌مندان برای شرکت در این مزایده می‌توانند با مراجعه به سایت شرکت اطلاعات مورد نیاز را دریافت کنند.

مدیرعامل شرکت مادر تخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی درباره ورود این شرکت برای برگزاری این مزایده برای مجموعه جهانی کاخ گلستان گفت: این شرکت بر اساس ابلاغ قانونی بازوی اجرایی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است. بر اساس تبصره ماده یک قانون سازمان میراث فرهنگی مورخ ۲۳ دی ماه سال ۱۳۸۲ مجلس شورای اسلامی سازمان ایران‌گردی و جهانگردی از وزارت ارشاد منفک و به وزارت میراث فرهنگی ملحق شد و وظیفه حاکمیتی و امور اجرایی و تصدی گری این وزارتخانه را بر عهده گرفت.

وی افزود: پیش از این نیز دردوره‌های قبل این مجموعه عکاس‌خانه‌هایی داشته اما روند ایجادعکاس‌خانه هیچ گاه قانونی و رسمی نبود ولی این بار از طریق مزایده دولتی و رسمی بخش خصوصی منتخب انتخاب و آماده فعالیت در این مجموعه می شود.

نیکزاد در ادامه با بیان این که این شرکت در دیگر بخش‌های وزارت‌خانه نیز فعالیت دارد، گفت: تا کنون شرکت مادر تخصصی توسعه ایرانگردی و جهانگردی اقدام به تعیین استانداردسازی برای هتل ها و دفاتر خدمات رسانی گردشگری و خانه‌های خانه مسافر انجام داده است.

مجموعه کاخ گلستان

مجموعه کاخ گلستان، یادگاری به جای مانده از ارگ تاریخی تهران محل اقامت شاهان سلسله قاجار و از زیباترین و کهنترین بناهای پایتخت دویست ساله ایران است. سابقه تاریخی ارگ سلطنتی که محدوده مکانی تاریخی آن را در شمال خیابان و میدان امام خمینی (سپه) در سمت غرب خیابان خیام، در شرق خیابان ناصرخسرو و در جنوب خیابان پانزده خرداد و میدان ارگ تشکیل می دهد، به روزگار صفویه باز می گردد.

در هفته پیش نیز مدیر مجموعه کاخ گلستان به ایرنا خبر دادند دری از خیابان ناصر خسرو به این کاخ باز می شود و علاقمندان می‌توانند از ضلع شرقی این کاخ به این مجموعه جهانی ورود داشته باشند.

ورودی که منتقدان معتقد بودند نباید باز شود زیرا فضا و آمد و شد این خیابان به کارکرد فرهنگی کاخ گلستان نمی‌خورد اما مدیران کاخ و مسئولان این کاخ نظر دیگری دارند آنها می گویند باز شدن این مسیر می تواند بخشی از مسیر گردشگری تاریخی را در تهران زنده کند.

منبع:ایرنا

عمارت بادگیر در کاخ گلستان استان تهران

عمارت بادگیر در کاخ گلستان میدان ارک تهران واقع شده‌است که به دستور فتحعلی شاه قاجار ساخته شد. مظفرالدین‌شاه قاجار در «عمارت بادگیر» کاخ گلستان تاج‌گذاری کرد.

کاخ گلستان

عمارت بادگیر کاخ گلستان، از نمونه‌های مهم و بسیار زیبا در معماری شهر تهران است.
کاخ گلستان با قدمتی بالغ بر ۴۴۰ سال یکی از منحصر به فردترین مجموعه‌های تاریخی ایران می‌باشد. اطلاق نام گلستان به این مجموعه ریشه در بنیان تالاری بنام «گلستان» که از بناهای عهد آقا محمد خان قاجار بوده و در سال ۱۲۱۶ ه‍.ق و در عهد فتحعلی شاه قاجار به پایان می‌رسد دارد.

 

تاریخچه عمارت بادگیر

آن‌طور که از سندهای تاریخی پیداست، عمارت بادگیر کاخ گلستان به دستور فتحعلی شاه قاجار به طور مجزا در تاریخی بین سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۴ هجری قمری به دست حاج میرزا جعفرخان تبریزی و عبدالله خان معمارباشی ساخته شد و مجموعه کاخ، یکی از بناهای شاهی در اختیار فتحعلی‌شاه قاجار بوده‌است، گویا عباس میرزا هم از آن استفاده می‌کرده است. فتحعلی‌شاه اما آن را به ظل‌السلطان علیشاه میرزا، فرزند خود، می‌بخشد و پس از آن بنا به سیف‌الدوله میرزا، پسر او، می‌رسد.. بعد از مدتی که بین دول انگلیس و ایران مشکلاتی بروز می‌کند، اختیار باغ و مجموعه را از دست سیف‌الدوله میرزا خارج کردند، چرا که او را نزدیک به دولت انگلستان می‌دانستند.

 

عمارت بادگیر,عمارت بادگیر کاخ گلستان,عکس های عمارت بادگیر

عکس های عمارت بادگیر کاخ گلستان

 

وجه تسمیه نام عمارت بادگیر، وجود چهار بادگیر است که در چهارگوشه عمارت قد علم کرده‌اند. این عمارت، در نمای جلویی عریض است. وارد عمارت که بشوید از پلکان مرمرین رفت‌وآمد خواهید کرد و وارد تالار آینه‌کاری بسیار زیبا خواهید شد. از پنجره شیشه‌کاری شده، باغچه‌های بزرگ مجموعه کاخ گلستان، دیده می‌شود.

 

قسمت عکاسخانه در طبقه پایین آن است. عکاسخانه هم در خود، مجموعه‌ای از عکس‌های شخصیت‌های قاجاری را در خود جای داده است.

 

مشخصات عمارت بادگیر
پلان تالار اصلی عمارت بادگیر به صورت صلیبی بوده و این تالار با ارسی بسیار وسیع و زیبا به همراه تزئینات آیینه کاری و گچ بری آراسته شده‌است. برج‌های بادگیر تنها بادگیرهای تزئین شده با معرق در ایران می‌باشند.

 

در زیر عمارت بادگیر یک اتاق تابستانی بزرگ قرار داشته که با جریان باد چهار برج بادگیر و با کمک حوضخانهٔ میانی که آب قنات شاهی در آن جاری بود، خنک می‌شد. در حال حاضر جریان آب به علت احداث مترو قطع گردیده‌است و از بادگیرها به صورت قبلی استفاده نمی‌شود.

 

عمارت بادگیر,عمارت بادگیر کاخ گلستان,عکس های عمارت بادگیر

 عمارت بادگیر کاخ گلستان

بخش‌های عمارت بادگیر
بخش اصلی عمارت؛ شاه‌نشین
همانطور که پیشتر ذکر شد، تالار آیینه‌کاری شده عمارت بادگیر کاخ گلستان، از جذاب‌ترین بخش‌های کل مجموعه کاخ گلستان است. ظرافت منحصربه‌فرد در این قسمت از عمارت که به شاه‌نشین معروف است، از ویژگی‌های خاص آن است. پلان تالارعمارت بادگیر کاخ گلستان به صورت کلی صلیبی است. بنابر این دو هشتی در دو بخش کناری وجود دارد. ارسی‌های زیبای این تالار، در نوع خود بی‌نظیر است. نه ارسی با شیشه‌های رنگی، جلوه زیبایی به این بخش داده‌اند. ارسی با ویترای‌های کلیسایی تفاوت عمده‌ای دارد. ارسی‌ها پنجره‌هایی هستند که رو به بالا باز می‌شوند و لزوماً رنگی نیستند.

 

عمارت بادگیر,عمارت بادگیر کاخ گلستان,عکس های عمارت بادگیر

عمارت بادگیر کاخ گلستان

اتاق‌های گوشواره ؛ زیبایی معماری ایرانی
گوشواره‌ها، اتاق‌های دو طرف شاه‌نشین هستند. این اتاق‌ها معمولاً از شاه‌نشین کوچکترند. دلیل وجود آن‌ها در این عمارت، حفظ ساختار کلی معماری عمارت است. کانال‌هایی هستند که از بادگیرها به حوضخانه می‌رسند. از طرفی کانال‌های برج شمالی هم به صورت مستقیم و کانال‌های برج جنوبی قوسی و منحنی هستند، اتاق‌های گوشواره در صورتی که به این شکل وجود نداشتند، کانال‌های شمالی تا زیر پله‌های ورودی می‌رسیدند. اما در حالت کلی گوشواره، سازه‌ای است جهت تبدیل مربع به هشت‌ضلعی برای اجرای گنبد.

حوضخانه ؛ خنکای ییلاق
کاربری زیرزمین عمارت بادگیر کاخ گلستان، در حال حاضر عکاسخانه است. عکاسخانه در محل حوضخانه واقع شده که در فصل گرم، خنکی برای ساکنین به ارمغان می‌آورد. حوض مرمرین درون حوضخانه، وجه تسمیه نام آن است و چند قدم هجرت از طبقه بالا به پایین، جای سفر به ییلاق را برای ساکنین و شاهان می‌گرفت. چرا که خنکای حوضخانه، جایی بود برای اندکی ساییدن. علاوه بر این صدای آب در جوی و فواره حوض، حال و هوا را بیشتر دلنشین می‌کرد.

منبع:بیتوته