ساکنان، زائران و گردشگران خراسانی همواره در سیزدهم فروردین ماه، روز طبیعت را در سفرهای کوتاه و لذت‌بخشی می‌گذرانند که با توجه به محدودیت‌هایی که در ۲ سال اخیر وجود داشته است، رفتن به گردش و سفر در ۱۳ فروردین امسال از رونق بیشتری برخوردار خواهد بود و مردم ۱۳ فروردین امسال را در مناطق خوش آب‌وهوا، طییعت زیبا و اماکن تاریخی به در خواهند کرد.
کلات نادری از جمله مقاصدی است که علاوه بر آثار تاریخی و جاذبه‌های سنتی، طبیعت بسیار جذاب و دل‌انگیزی دارد که همواره توجه گردشگران مختلف را به خود جلب می‌کند.
فرید جواهرزاده در گفت‌وگو با ایسنا درخصوص کلات نادری و آثار و جاذبه‌های دیدنی آن اظهار کرد: کلات در حدود ۱۴۵ کیلومتری شمال شرقی مشهد قرار و در دامنه شمالی کوه‌های هزارمسجد، در همسایگی کشور ترکمنستان قرار گرفته است. کلات، منطقه‌ای است که نادرشاه غنایم و خزائنی را که از هند آورده بود، در این منطقه نگهداری می‌کرده است و از این رو کلات حکایات تاریخی بسیاری را در خود جای داده است.
وی ادامه داد: کلات، از جمله بهترین مراکز و مناطقی است که علاوه بر دامنه تاریخی و سوابق بسیار درخشان، طبیعت بسیار زیبایی دارد. به گونه‌ای که کوه‌های بلند و دره‌های عمیقی در این منطقه خودنمایی می‌کنند. عطر برنج و بوی مطبوع شمالی آن در تمام مزارع، خاطره شالیزارهای پیوسته و عظیم شمال کشور را یادآور می‌شود. کلات دارای رودهای پرآب و پرخروشی است که بستری برای صید ماهی فراهم می‌سازد.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران اضافه کرد: بنابراین کلات را می‌توان به عنوان گنجینه‌ای از زیبایی‌ها دانست که مردمان آن بسیار خون گرم بوده و ترکیبی از نژادهای مختلف با زبان‌های گوناگون هستند. کلات منطقه بسیار سرسبزی است که در روستاهای اطراف آن، صنایع‌دستی بسیار متمایزی توسط هنرمندان این دیار تهیه و تولید می‌شود.
جواهرزاده با اشاره به مسیرهای راه‌یابی به کلات خاطرنشان کرد: جاده مشهد به کلات، جاده‌ای کوهستانی است و حرکت در این مسیر مناظر بسیار متفاوت و جذابی را به همراه دارد. گاهی همانند جاده‌های شمالی کشور، سبز و خرم و در برخی مناطق خشک است. در مجموع جاده‌ای همراه با گردنه‌های بسیار و تا حدودی دلهره‌آور برای رانندگان است. به گونه‌ای که هنگام رانندگی با خودروهای سواری بایستی با احتیاط این مسیر را طی کرد.
وی اضافه کرد: مسیر مشهد به کلات حدود ۲ ساعت زمان می‌برد و بازدید از این شهر حداقل یک روز به طول می‌انجامد. چنانچه برای رفتن به کلات، خودرو شخصی به همراه ندارید، می‌توانید به میدان بار نوغان مراجعه کرده و از طریق خودروهای سواری و اتوبوس به کلات بروید. اتوبوسرانی نیز همه‌روزه مسافران را از صبح تا عصر به این مقصد می‌رساند. بسیاری از تاکسی‌ها و اتومبیل‌های بین‌شهری نیز در طول شبانه‌روز مسیر مشهد به کلات را طی می‌کنند.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران افزود: در ورودی کلات، دربند ارغونشاه و دربندهای دیگری وجود دارد که ژرف بودن و دژ مستحکم این دیار را نشان می‌دهد. در کنار آثار تاریخی بسیار زیبای کلات، طبیعت بسیار زیبا و بکری در این منطقه وجود دارد و بایستی نقاط مختلف کلات را تماشا کرد تا به زیبایی‌های این منطقه پی برد.
جواهرزاده تصریح کرد: کتیبه نادری از جمله زیبایی‌های تاریخی این دیار محسوب می‌شود که در مدخل دربند ارغونشاه و ورودی قدیمی شهر کلات قرار گرفته است. همانطور که از نام این کتیبه پیداست، متعلق به دوره نادرشاه افشار است یا به عبارتی به دستور او در دل کوه نقش بسته است. ظاهرا به سبب قتل ناگهانی نادرشاه، این کتیبه به پایان نرسیده و نیمه‌کاره رها شده است.
وی عنوان کرد: نوشته این کتیبه به زبان ترکی است که پس از حمد خدا، رسول اکرم(ص) و ائمه اطهار(ع) به طور مفصل در خصوص صفات نادر نوشته شده است و به عبارتی مایه عبرت برای گردشگران است.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: برج باروی نادری، که مشرف بر راه‌های ورودی کلات است و به گونه‌ای در طول ادوار تاریخ، نفوذ به این شهر را غیرممکن می‌ساخته است، نیز از دیگر زیبایی‌های منحصر به‌فرد این شهر به شمار می‌رود. برج و باروی کلات از گل، سنگ و آجر ساخته شده و به طور تقریبی دارای ارتفاع ۸ یا ۹ متری است. در حالی که ارتفاع آن از بستر رودخانه به بیش از ۴۰ متر نیز می‌رسد.
جواهرزاده اظهار کرد: در گذشته افرادی که در این برج‌ها نگهبانی می‌داده‌اند، رفت و آمد به کلات را کنترل کرده و بر ورودی شهر اشراف داشته‌اند. از این رو می‌توان گفت که این دژ غیرقابل تسخیر، سال‌های سال بسیار قوی و پرهیبت بوده است که تیمور لنگ ۱۴ مرتبه به تسخیر آن کوشیده و هربار ناکام مانده، به شکلی که در نهایت اعتراف کرده است که نمی‌تواند حریف آن شود.
وی ادامه داد: یکی دیگر از آثار تاریخی این شهر، مسجد کبودگنبد است. این مسجد، قدیمی‌ترین اثر تاریخی شهر کلات محسوب می‌شود. بنای اولیه آن به دوران سلجوقیان بازمی‌گردد که نشان‌دهنده آبادی این شهر در گذشته است.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران بیان کرد: این مسجد در دوران نادرشاه و فتحعلیشاه مرمت شده است. امروزه در زیر گنبد مسجد، چند سنگ قبر قدیمی به چشم می‌خورد که متعلق به خاندان جلایر است که نسل‌های گوناگون این خاندان بر کلات حکومت می‌کرده‌اند.
جواهرزاده خاطرنشان کرد: کاشی‌کاری بسیار زیبایی بر روی گنبد این مسجد ایجاد شده و گنبد آن عظیم و دوپوششی بوده و از این رو به زیبایی آن منطقه عظمت ویژه‌ای بخشیده است. این مسجد همانند اغلب مساجد ایران در ورودی خود هشتی دارد و سپس صحنی چهارایوانی و شبستانی به چشم می‌خورد که وضوخانه به آن متصل است.
وی اضافه کرد: قصر خورشید مهمترین و معروفترین اثر تاریخی کلات به شمار می‌رود. این اثر همانند میدانی در دل یک شهر به عنوان نماد شهر کلات شناخته می‌شود. قصر در وسط باغ بزرگ بنا شده که اکنون چند چنار سالخورده در اطراف آن قرار گرفته که حکایت از روزگاری دارد که جلال و جلوه خاص کلات را به تصویر می‌کشد.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران افزود: قصر خورشید در سه طبقه بنا شده است، زیرزمین آن شامل دو بخش است که بر چهار پایه سنگی استوار است. می‌گفته‌اند که این مکان محل نگهداری خزائن نادری و به ویژه غنائمی است که با خود از هند به ایران آورده است. در کنار محل نگهداری اشیاء قیمتی نیز قرار گرفته است. همچنین تالار بزرگ هشت‌ضلعی آن که از ایوان‌چه‌هایی شکل گرفته و دیوارهایش با نقاشی‌هایی همراه با طلاکاری پوشانده شده است، از زیبایی‌های منحصربه‌فرد قصر خورشید محسوب می‌شود.
جواهرزاده تصریح کرد: در این تالار، کتیبه‌ای نواری‌شکل شامل سوره‌ای از قرآن به چشم می‌خورد که تاریخ جمادی‌الاول سال ۱۱۶۰ هجری قمری، سال‌مرگ نادر در انتهای آن نوشته شده است. طبقه سوم نیز دارای دو بخش است که ستون‌های زیبا و بخش داخلی قوسی‌شکل آن نیز فضای بسیار زیبایی ایجاد کرده است.
وی عنوان کرد: از دیگر جاذبه‌های کلات، می‌توان به بند نادری اشاره کرد که در زمان رونق خود زمین‌هایی را آبیاری می‌کرده است. آبشارهایی بسیار زیبا مانند قره‌سو در دل کلات قرار دارد که از جمله مقاصد اکوتوریسم منطقه به شمار می‌رود. طبیعت فرح‌بخش و سرسبز این منطقه، همواره مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد. روستاهایی که هریک در کنار دارا بودن تاریخ و آثار تاریخی ویژه خود نمایشی از طبیعت زیبای شمال کشور را نشان می‌دهند.
رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: شیوه‌های سنتی زندگی معیشت از دیگر عواملی است که علاوه بر جاذبه‌های سنتی و آثار تاریخی و طبیعی، کلات را نسبت به سایر شهرهای خراسان متمایز می‌سازد و به نوعی موزه‌ای مردم‌شناسی محسوب می‌شود. در این شهر اقوام مختلف فارس، کرد، ترک، عرب و بلوچ زندگی می‌کنند و هریک به زبان خود و زبان عشیره و منطقه خود سخن می‌گویند و با فرهنگ خود روزگار می‌گذرانند که این ترکیب نمایش‌دهنده سپاهیان نادرشاه افشار بوده و این ویژگی در نوع خود در کشور بی همتا است.
منبع:ایسنا
