یکی از مسائل مهمی که در زمینه نجات صنعت گردشگری در دوران کرونا مطرح می‌شود، استفاده از ظرفیت‌های استان در حوزه گردشگری به ویژه ظرفیت‌های مغفول و کمتر مورد توجه است که می‌تواند در نجات این صنعت بسیار تاثیرگذار باشد اما نکته مهم در این مورد بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها با اهتمام به آینده‌نگری در مورد این صنعت است.

تعطیلی پنجشنبه‌ها از مهمترین این ظرفیت‌ها در جهت توسعه گردشگری کرونا زده‌ی داخلی است که نه تنها یکی از مطالبات فعالان گردشگری از دولتمردان محسوب می‌شود بلکه به یک پیشنهاد کارشناسی‌شده موثر بر این صنعت تبدیل شده و بنا به اعتقاد کارشناسان می‌تواند به راهکاری ملی برای نجات گردشگری کشور منجر شود، البته مشروط بر این که مدیریت سفر در کشور نیز انجام شود.

ایسنا در همین رابطه میزگردی را با حضور مسئولان و کارشناسان گردشگری استان یزد تحت عنوان «برای نجات گردشگری کرونازده چه باید کرد؟» با محوریت استفاده از ظرفیت‌های استانی، برگزار کرده است که در ادامه مشروح آن را می خوانید.

جایگاه همچنان مجهول گردشگری در اقتصاد ایران

«مهدی باصولی» رییس سازمان جهاددانشگاهی یزد و از بنیان‌گذاران رشته دکترای گردشگری در استان به مجهول بودن جایگاه گردشگری در اقتصاد ایران اشاره کرد و با بیان این که فرصت کرونایی ایجاد شده می‌تواند برای شفافیت در زمینه اطلاعات مربوط به گردشگری موثر باشد، گفت: باید در این فرصت، بازتعریفی در صنعت گردشگری انجام شود.

وی خواستار شکل‌گیری کمیته‌ای در استان برای پیگیری تعطیلی‌پنج‌شنبه‌ها با مشارکت همه بخش‌ها شد و متذکر شد: باید سبد خدمات در گردشگری داخلی کامل شود تا بتوانیم در صورت تحقق تعطیلی پنج‌شنبه‌ها، از این فرصت جهت توسعه گردشگری داخلی بهترین استفاده شود.

وی با تاکید بر ضرورت توزیع زمانی سفر و رسیدن به تعطیلی پنجشنبه‌‎ها، بیان کرد: در همین راستا جهاددانشگاهی استان یزد نسبت به تهیه بسته مناسبی مربوط به تعطیلی‌پنج‌شنبه‌ها با در نظر گرفتن مزایا و معایب آن حتی برای ارائه به مجلس شورای اسلامی، اعلام آمادگی می‎کند تا در صورت حمایت میراث فرهنگی در قالب یک طرح پژوهشی، اثرگذاری این مقوله را بر حوزه اقتصاد کشورمان سنجیده و ارائه کند.

باصولی همچنین بر لزوم شکل‌گیری سازمان مدیریت مقصد در صنعت گردشگری کشور تاکید و خاطرنشان کرد: متاسفانه نظام و سیستم گردشگری کشور وابسته به افراد است و به دنبال تغییرات مدیریتی دچار تحول و تغییرات اساسی می‌شویم که در این خصوص نیز ضرورت دارد که نظام در صنعت گردشگری شکل بگیرد.

گردشگری کرونا زده کشور نیازمند شوک احیاست

«سید مصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد با بیان این که برای گردشگری کرونا زده‌ی کشور به شوک احیا نیازمندیم، گفت: با وجود هم‌صدایی دولت و مسئولان کشوری به خصوص رییس قوه قضائیه و بخش خصوصی در رابطه با اهمیت رونق گردشگری اما در برخی زمینه‌ها مانند برندسازی، ایجاد منطقه آزاد گردشگری و تعطیلی پنج‌شنبه‌ها، تاکنون اقدام موثری انجام نشده است.

وی در ادامه با بیان این که سهم گردشگری از اقتصاد کشورمان علی‌رغم گستردگی این صنعت کمتر از یک درصد است، گفت: این در حالیست که براساس برنامه ششم توسعه و تاکیدات مقام معظم رهبری، نقش گردشگری در اقتصاد کشور بی‌بدیل است.

وی با ارائه آمارهایی در رابطه با ارتقای زیرساخت‌های گردشگری و اقامتی استان در سال‌های اخیر، تصریح کرد: در حال حاضر و با وجود شیوع بیماری کرونا، نگران زیرساخت‌هایی مانند هتل‌ها نیستیم بلکه نگرانی ما مربوط به خطر تعطیلی جاذبه‌های گردشگری استان مانند آتشکده زرتشتیان، باغ دولت‌آباد، کمپ‌های کویری و سایر ابنیه و جاذبه‌های گردشگری استان است.

فاطمی با گلایه از مسدود شدن چاه آب بومگردی‌ها و اقامتگاه‌های گردشگری استان از سوی شرکت آب منطقه‌ای، تاکید کرد: زیرساخت‌هایی که توان پرداخت کمترین هزینه‌های خود را ندارند، با چنین رویکردی از سوی آب منطقه‌ای روبرو شده‎اند و در واقع مهمترین نگرانی متولیان میراث فرهنگی دقیقاً شکل‌گیری همین تقابل‌ها با گردشگری در استان است.

وی تقابل‌های عامدانه و غیرعامدانه با صنعت گردشگری در استان را با وجود تلاش‌های صورت گرفته از گذشته تاکنون برای بیان ظرفیت‌های اقتصادی این حوزه بسیار نگران‌کننده خواند و افزود: این روزها بدون در نظر گرفتن شرایط بحرانی صنعت گردشگری حتی شاهد تعطیلی برخی اقامتگاه‌ها از سوی اداره اماکن نیروی انتظامی هستیم در حالی که این صنعت نیازمند امنیت است.

البته مدیر کل میراث فرهنگی استان خواستار ایجاد مرکز پژوهش‌های گردشگری در جهاددانشگاهی یزد هم شد و در این رابطه گفت: جهاددانشگاهی در سطح کشور در بخش‌های ملی و بین‌المللی اقدامات خوبی را رقم زده و در این زمینه نیز می‌توانند موثر عمل کند لذا جهاددانشگاهی یزد به واسطه تخصص و زیرساخت‌های آموزشی مناسب قادر به برداشتن گام‌های موثر در این رابطه است.

نبود عزم جدی برای تحقق طرح تعطیلی پنجشنبه‌ها

«سید محسن حاجی‌سعید» رییس کانون راهنمایان گردشگری کشور با گلایه از نبود برنامه‌ریزی مناسب برای استفاده از فرصت‌های باقی‌مانده در جهت توسعه و رونق گردشگری استان، اظهار کرد: تعداد قابل توجهی از فعالان و سرمایه‌گذاران صنعت گردشگری در حال خروج از این صنعت هستند و موضوعات مختلفی به عنوان راهکار، اولویت و پیشنهاد مطرح می‌شود اما هیچ کدام به مرحله اجرا در نمی‌آید و مشخص نیست که مشکل کجاست و برای رفع آن چه باید کرد.

وی در همین رابطه به موضوع تعطیلی پنج‌شنبه‌ها به عنوان پیشنهاد و راهکاری واحد که باید در اولویت اجرا و پیگیری قرار گیرد، اشاره و خاطرنشان کرد: هر چند امروز مشکلات زیادی گریبانگر صنعت گردشگری کشور و استان است اما باید یک راهکار در اولویت و دستور کار قرار گیرد.

وی از مسئولان ارشد استان خواست تا مشکل تحقق نیافتن طرح تعطیلی پنج‌شنبه‌ها را به اطلاع فعالان گردشگری برسانند تا در صورت امکان برای رفع آن، برنامه‌ریزی و اقدام شود.

به گفته حاجی‌سعید، به نظر می‌رسد عزم جدی در بین نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای پیگیری این مهم وجود ندارد و لازم است که مسئولان استان در جایگاه سیاسی خود، فعالان گردشگری را را در این رابطه یاری کنند.

تعطیلی پنج شنبه‌ها نیازمند اصلاح قانون خدمات کشوری

«سید مسعود عظیمی» معاون هماهنگی امور اقتصادی استاندار یزد تحقق موضوع تعطیلی پنج‌شنبه‌ها را نیازمند اصلاح قانون دانست و در این خصوص اظهار کرد: مشکل فعلی تعطیلی پنج‌شنبه‌ها، قانون خدمات کشوری است اما در عین حال موضوع تبعیض ایجاد شده بین تهران و سایر استان‌ها در مورد تعطیلی پنجشنبه‌ها نیز جای بحث و پیگیری است.

وی با بیان این که برای تحقق این طرح حیاتی برای گردشگری کشور نیازمند ایجاد تغییراتی در قانون هستیم، افزود: باید لایحه مربوطه توسط دولت، مجلس یا شورای گفت‌وگوی اتاق ایران ارائه تا نسبت به تحقق آن اقدام شود.

وی ضمن مرور عوامل قانونی موثر در رد این طرح و همچنین ارائه جزئیاتی در مورد اثرگذاری این طرح بر گردشگری کشور، تصریح کرد: این مطالبه، اقدامی حیاتی برای کشور به شمار می‌رود و مسئولان استان یزد نیز با جدیت از فعالان گردشگری استان در این باره حمایت می‌کنند چرا که هر چند تحقق تعطیلی پنجشنبه‌ها شاید برای دولت جز بار مالی و فرسودگی سازمانی تاثیر مثبت چندانی نداشته باشد ولی معتقدیم پس از تعطیلی دو روزه پایان هفته و با رونق گردشگری، سایر فعالیت‌های اقتصادی نیز رونق خواهند یافت.

معاون استاندار با تاکید بر این که گردشگری از جایگاه ویژه‌ای در یزد برخوردار است، گفت: در همین راستا نیز در حال گسترداندن دایره صنعت‌کاران و ذی نفعان این صنعت در استان هستیم تا همه بتوانند از مزایای گردشگری بهره‌مند شوند و از آن نفع ببرند.

وی افزود: تلاش داریم از طریق کاستن قدرت در این صنعت، از سرمایه‌های سرگردان، خرد و ریز و حتی سرمایه‌های خیری برای رونق گردشگری استان بهره‌مند شویم چرا معتقدیم گردشگری جای کار بسیاری دارد و با هزینه و سرمایه‌ای کم نیز می‌توان شاهد ایجاد اشتغال و درامدزایی و پویایی در جامعه باشیم.

عظیمی در بخشی از سخنانش با بیان این که مدل‌سازی در گردشگری با مدلسازی اقتصادی و توسعه متفاوت است، گفت: مدل‎های توسعه گردشگری، بعد و حین و قبل از کرونا با هم یکسان نیستند و ایجاد سیستم و تامین مالی و بازار این صنعت نیازمند سیستم‌ها و زیرسیستم‌هاست که در چرخه صنعت گردشگری قرار گیرد و حلقه‌های مفقوده این صنعت را پیدا کند.

وی با بیان این که مهمترین زیرساخت مورد نیاز برای رونق گردشگری تغییر نگرش است، گفت: بخشی از این زیرساخت‌ها باید در دانشگاه‌‎ها، مدارس و مهدکودک‌ها شکل بگیرد.

معاون اقتصادی استاندار همچنین در بخش دیگری از سخنانش به نقش شهرداری‌ها و شوراهای شهر در توسعه شهری، مبلمان و چیدمان شهر تاکید کرد و گفت: شهردرای‌ها، ارگان‌های برخوردار از منابع مالی و بسیار تاثیرگذاری هستند که می‌توانند در رونق گردشگری بسیار موثر واقع شوند.

لزوم برندسازی برای استفاده از ظرفیت‌ تعطیلی پنجشنبه‌ها

«اصغر نبیل» عضو هیات مدیره اتاق ایران و رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی یزد هم در این رابطه با بیان این که به جای مدیریت مقصد باید به دنبال ایجاد نظام مدیریت مقصد باشیم، بر لزوم برندسازی در استان برای بهره‌مندی از ظرفیت‌هایی که می‌تواند در قالب تعطیلی پنجشنبه‌ها برای استان فراهم شود، تاکید کرد.

وی با بیان این که هنوز شاهد مشتری‌سازی و بازارسازی در گردشگری استان نیستیم، گفت: بایدتوجه داشته باشیم که صنعت گردشگری بعد از تورم، دیگر اقتصادی نخواهد بود لذاباید برای رونق گردشگری نسبت به ارائه محصولات جدید در این بخش اهتمام داشته باشیم.

نبیل حاشیه سود بسیار پایین صنعت گردشگری را عاملی تاثیرگذار بر فاصله گرفتن فعالان اقتصادی از این حوزه به ویژه با شیوع بیماری کرونا خواند و تصریح کرد: صنعت گردشگری در همه دنیا با توجه به مشکلات ناشی از کرونا، به ابتدای خط بازگشته است لذا باید از این فرصت برای ارتقای جایگاه و رشد صنعت گردشگری ایران همسو با دنیا، استفاده شود.

وی به لزوم طراحی بسته‌های سفر داخلی و برندسازی و همچنین ایجاد اطمینان به گردشگران تاکید کرد و گفت: باید مزیت‌های گردشگری یزد مانند بافت جهانی آن را برای چگونگی جذب گردشگر بررسی و نظام مدیریت مقصد گردشگری را در استان ایجاد کنیم.

این مسئول با بیان این که یزد تنها استان برخوردار از آموزش‌های آکادمیک دکترای گردشگری در کشور است، از غفلت دانشگاهیان و پژوهش‌های دانشگاهی از توجه به حوزه گردشگری گلایه کرد و خواستار ارائه اقدامات علمی و عملیاتی از سوی دانشگاه جهت مواجهه صنعت گردشگری با بحران کرونا شد.

نبیل با بیان این که سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعت و معدن از سود بالاتری نسبت به گردشگری برخوردار هستند، ابراز کرد: باید جاذبه‌هایی در بخش گردشگری تعریف شود که منجر به جذب سرمایه‌گذاران به این بخش شود و در این رابطه باید توجه داشته باشیم که خدمات گردشگری مانند محصولات بخش صنعت و معدن قابل ذخیره کردن و دپو نیست.

فراکسیون گردشگری گزینه امیدبخش تعطیلی پنجشنبه

«احمد رضا موحد» رییس تعاونی‌های گردشگری استان نیز در مورد ظرفیت تعطیلی پنج‌شنبه‌ها، گفت: این فرصت می‌تواند منجر به برقراری سفرهایی با فاصله‌های بیش از ۲۰۰ کیلومتر و توسعه حمل و نقل هوایی و افزایش پروازها نیز شود.

این مسئول با اشاره به حضور نمایندگان استان در فراکسیون گردشگری مجلس شورای اسلامی، این موضوع را از امیدبخش‌ترین گزینه‌های تحقق تعطیلی پنجشنبه‌ها دانست و نسبت به نتیجه‌بخش بودن پیگیری‌های این فراکسیون ابراز امیدواری کرد.

وی با بیان این که تغییر نگرش به عنوان زیرساخت گردشگری در قالب نظام مدیریت گردشگری ضروری است، عنوان کرد: گردشگری فعلی کشور، مانند فردی فرود آمده در چاله و دارای محدودیت است بنابراین باید با در نظر گرفتن این محدودیت‌ها، صنعت گردشگری را هدایت کرد.

موحد خاطرنشان کرد: باید نقاط ضعف و آسیب صنعت گردشگری، شناسایی و در زمینه حفظ و ارتقای نیروی انسانی این بخش برای دوران پسا کرونای گردشگری اقدام شود.

وی با بیان این که گردشگری سیستمی وابسته به رفت و آمد است، در مورد مدیریت مقصد این صنعت تصریح کرد: زمانی می‌توانیم انتظار ورود گردشگران به یزد را داشته باشیم که جریان‌ساز رفت و آمد گردشگر به کشور باشیم.

دولتمردان در عمل از گردشگری حمایت کنند

«محمد مهدی شرافت» عامل خوشه گردشگری و دبیر کانون تفکر گردشگری استان یزد با اشاره به معماری غنی یزد به عنوان مهمترین ظرفیت‌ گردشگری استان در کنار سایر پتانسیل‌های این بخش، اظهار کرد: میراث گرانبهای فرهنگی این خطه، جایگاه گردشگری یزد را در کنار گردشگری اصفهان و شیراز، جانمایی و تثبیت کرده است.

وی نیروی انسانی توانمند و تعامل ایجاد شده بین مدیریت دستگاه‌های استان در رابطه با صنعت گردشگری را از دیگر ظرفیت‌های مطلوب استان خواند که با حضور افراد خبره، با تجربه و علاقمند به این عرصه با تلاش زیادی طی سالیان گذشته تاکنون شکل گرفته است.

البته شرافت در ادامه نیز از عملکرد دولتمردان در قبال صنعت گردشگری نیز گلایه کرد و گفت: حمایت در حوزه گردشگری باید در کردار و عمل مانند تخصیص تسهیلات از سوی بانک‌ها، شناسایی منابع جدید گردشگری و ایجاد فرصت گفت‌وشنود در سیستم اداری مدیریت ارشد استان و شهرها نمود پیدا کند.

وی با تاکید بر این که گردشگری فقط محدود به هتل‌سازی نیست، گفت: متاسفانه نگرش عمده مدیران به گردشگری در رابطه با زیرساخت‌های این صنعت، صرفاً هتل‌سازی است اما عمده‌ترین زیرساخت گردشگری یزد، زیرساخت فرهنگی است.

شرافت با اشاره به خروج سرمایه‌گذاران فاقد تخصص در حوزه گردشگری، تصریح کرد: هرچند تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران بدون تخصص و دانش لازم طی سالیان گذشته به حوزه گردشگری ورود کردند ولی خروج آنها منجر به ایجاد نگرشی منفی نسبت به گردشگری خواهد شد که باید در این زمینه نیز اقدامات لازم و مناسبی انجام شود.

وی تاکید کرد: لازم است تا حضور مردم و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری استان شناسایی شود تا مشارکت حداکثری در این عرصه را شاهد باشیم و از طرفی نیز باید به منظور جلوگیری از خروج افراد دل‌بسته و عاشق این صنعت، دلجویی و از سوی مسئولان به آنها انگیزه داده شود.

ایجاد شرکت هلدینگ مدیریت برنامه‎ریزی گردشگری

«منصور مهینی زاده» عضو هیات علمی دانشگاه یزد و استاد اقتصاد این دانشگاه با بیان این که صنعت گردشگری در تعاریف ملی و بین‌المللی باید مسئله مدیریت مقصد را مورد نظر قرار دهد، گفت: اصولاً جنس گردشگری با وجود صنعت بودن با سایر صنایع یکسان نیست و به همین دلیل تاثیر کرونا بر این حوزه‌ها نیز یکسان نبوده است.

وی با تاکید بر این که گردشگری یزد فاقد پایگاه داده است، خاطرنشان کرد: با توجه به پایدار نبودن دوره‌های مدیریتی دولتمردان و پایداری طولانی‌مدت بخش خصوصی در حوزه گردشگری، باید فارغ از نگاه بخش دولتی و با نگاه سیستمی، برای گردشگری برنامه‌ریزی شود.

عضو هیات علمی دانشگاه یزد با ارائه پیشنهاد ایجاد شرکت هلدینگ مدیریت برنامه‎ریزی گردشگری با حضور فعالان گردشگری، گفت: این شرکت می‌تواند نسبت به پایش داده‌ها، تحقیقات و برنامه‌ریزی مربوط به حوزه گردشگری اقدام کند و علاه بر فعالان گردشگری، حتی فعال اقتصادی در بخش صنعت یا معدن نیز سهام‌دار آن باشند.

وی با اشاره به پرداخت حدود ۴۱ درصدی مالیات مستقیم استان از سوی بخش معادن، اظهار کرد: صنعت گردشگری می‌تواند با سهامدار کردن بخش معدن در این هلدینگ، صندوقی را جهت حمایت از گردشگری و توسعه فعالیت‌های علمی نتیجه‌بخش در این صنعت پایه‌گذاری کند.

لزوم گردهمایی ذی‌نفعان خوشه گردشگری با نهادسازی

«حسین دهقان منشادی» رییس کمیته گردشگری غذا در استان یزد هم در این نشست، یزد را در زمینه تولیدات گردشگری پیشروتر از دو راس دیگر مثلث طلایی گردشگری کشور یعنی استان‌های اصفهان و فارس خواند و این موضوع را بیانگر همگامی مدیریت استان در این بخش دانست.

وی هم‌دلی ایجاد شده میان اصناف و کمیته‌های مختلف گردشگری را از مزایای مدیریت گردشگری یزد خواند و تاکید کرد: باید برای مقابله با خسارات ناشی از کرونا بر صنعت گردشگری، با مطالعه و تعمق بیشتری پیش برویم.

دهقان منشادی در ادامه اظهار کرد: نهادسازی و فرهنگ‌سازی و کنار هم آوردن ذی‌نفعان خوشه گردشگری می‌تواند نمونه بارزی از الگو و قالب باشد و لازم است که در این زمینه هم پیشگام باشیم.

وی در همین راستا به تنوع خوراکی‌های استان که بالغ بر ۷۰ نوع است، اشاره و اظهار کرد: خوشبختانه گردشگری خوراک به انواع دیگر گردشگری‌ مانند گردشگری روستایی و کشاورزی نیز پیوند خورده و می‌توان استان یزد را در این حوزه توسعه و رونق بیشتری داد.

منبع:ایسنا