نوشته‌ها

احیای خانه تاریخی ارنست هولستر در جلفای اصفهان

ارنست هولتسر در سال ۱۸۳۵میلادی (۱۲۱۴خورشیدی) در آلمان چشم به جهان گشود و پس از طی کردن ایام کودکی و نوجوانی و تحصیل در دانشگاه، با شروع عملیات احداث خطوط سراسری تلگراف (از اروپا به آسیا) و پس از راه‌اندازی خطوط تلگراف در ایران، در عصر سلطنت ناصرالدین شاه قاجار، از سوی دولت انگلیس مامور خدمت در واحد تگراف اصفهان شد و دفتر تلگراف اصفهان را در شهرک ارمنی نشین جلفای‌نو اصفهان راه‌اندازی کرد.

هولستر پیشتاز در ثبت تصاویر حیات اجتماعی ایرانیان در سده نوزدهم میلادی

او که در طی سال‌های حضورش در اصفهان به ایران تعلق خاطر پیدا کرده و تصمیم به اسکان در جلفا نو گرفته بود با دختری ارمنی از اهالی جلفای اصفهان به نام مریم حق نظریان ازدواج کرد. هولتسر در ایام حضورش در ایران که بیش از ۳۰ سال به‌طول انجامید، قصد داشت حاصل تجارب خود در ایران را به طریقی به ثبت برساند بنابراین در اوایل دهه ۱۸۷۰میلادی(۱۲۴۹خورشیدی) پس از سفری به آلمان و آشنایی با فن عکاسی، مقدمات این امر را فراهم کرده و با اسباب و لوازم عکاسی به اصفهان بازگشت. سپس در طی چند دهه اقامت در ایران، با استفاده از دوربین عکاسی، هزاران قطعه عکس از نقاط گوناگون اصفهان، قم، تهران و کاشان در تاریخ ایران به ثبت رساند.

هولتسر از عکاسان پیشگام نیمه دوم قرن نوزدهم میلادی در ایران به‌شمار می‌آید که علاوه بر چهره‌نگاری و عکاسی از مساجد، کلیساها و بناهای آن زمان، آداب و رسوم، فرهنگ، مشاغل، صنایع، کشاورزی و تجارت مردم را نیز در قاب تصاویر خود گنجانده است. علاوه بر این، هولتسر با نگارش یادداشت‌ها و خاطره‌نویسی بر تکمیل این مجموعه کوشیده، با این وصف مجموعه عکس‌ها و یادداشت‌های هولتسر گنجینه ارزشمندی برای دانش مردم‌شناسی ایران محسوب می‌شود.

هولتسر در سال ۱۹۱۱میلادی (۱۲۹۰خورشیدی) در جلفای نو درگذشت و در آرامگاه ارامنه اصفهان در کنار بقیه اعضای خانواده خود به خاک سپرده شد.

در سال ۱۹۶۹ میلادی (۱۳۴۹خورشیدی) نگاتیوهای شیشه‌ای کشف شده در حادثه ترکیدگی لوله آب در زیرزمین خانه نوه ارنست هولتسر در آلمان باعث کشف نگاتیوهای تصاویر به جای مانده از ارنست هولستر شد و پس از آن بود که برای نخستین بار این تصاویر از سوی رولاندهن دوست خانوادگی نوه هولتسر و هل موت ویتس یکی از دوستان هن در آلمان به چاپ رسید. سپس در سال ۱۹۷۳ میلادی (۱۳۵۲خورشیدی)، نوه هولتسر برای دیدار از آرامگاه خانوادگی در جلفا نو، به ایران سفر کرد و ضمن دیدار با خلیفه وقت مسروپ آشجیان، مقدمات برپایی نمایشگاهی از آثار پدر بزرگش را فراهم آورد. این نمایشگاه با حمایت خلیفه‌گری ارامنه اصفهان و خانم واردوهی داوید خانیان از بیست‌ویکم تا سی‌ام‌آوریل ۱۹۷۶میلادی (۱۳۵۴خورشیدی) در اصفهان، برگزار شد.

احیای خانه تاریخی ارنست هولستر

ارنست هولستر در طول حیات و اقامتش در جلفای اصفهان در ۲ خانه اقامت گزید. با این وصف خانه مورد نظر، بخشی از خانه دوم هولتسر در جلفای نو است که در سال  ۱۸۹۲میلادی (۱۲۷۰خورشیدی) بنا شده است. این خانه در سال ۱۹۴۷میلادی (۱۳۲۵خورشیدی) خریداری و در سال‌های آتی متاسفانه به چند قسمت تفکیک و بخش‌هایی از آن به تدریج فروخته و ویران شد. با این وصف بخش باقیمانده تا سال ۲۰۱۷میلادی (۱۳۹۵خورشیدی) در مالکیت ورثه هولتسر به‌صورت خانه مسکونی باقی ماند. خوشبختانه در سال ۲۰۱۷ میلادی (۱۳۹۵خورشیدی) این بخش باقیمانده به دست یکی از اهالی خوش‌ذوق جلفا خریداری شد و طبق تصاویر باقی مانده از مجموعه عکس‌های ارنست هولتسر کاملا بازسازی و مرمت شد.

با اتمام عملیات مرمت، این بنا در سال ۲۰۱۸میلادی (۱۳۹۵ خورشیدی) به نام خانه تاریخی هولتسر به ثبت ملی رسیده و نگارخانه این اثر تاریخی با نمایشگاهی از تصاویر ارنست هولستر گشایش یافت.

با گذشت دو سال از افتتاح خانه تاریخی هولستر، این مجموعه به‌عنوان نگارخانه و مرکز فروش صنایع‌دستی به فعالیت خود ادامه داده و جزو مکان‌های مورد علاقه گردشگران و شهروندان اصفهانی به‌خصوص ساکنان جلفاست.

منبع:میراث آریا