برگزاری این ماه در کشورهای مختلف دارای احکام و رسوم خاصی است که جذابیت این آیین‌ها سبب جذب گردشگر در روزهای ماه مبارک رمضان شده است. یکی از کشورهای اسلامی که آداب خاصی در این ماه برگزار می‌کند کشور ازبکستان است که در ادامه به بیان تعدادی از آن‌ها می‌پردازیم.

مردم ازبکستان یک هفته قبل از شروع رمضان برای بازدید به منازل یک‌دیگر رفته و طلب حلالیت می‌کنند؛ آن‌ها معتقدند باید قبل از آغاز این ماه کینه‌ها و کدورت‌ها کنار گذاشته شود و با دلی پاک وارد رمضان شد.

«رمضان خوانی» از دیگر آداب و رسوم دیرینه این کشور در ماه مبارک رمضان محسوب می‌شود که بر اساس آن کودکان و نوجوانان ازبکی با مراجعه به خانه همسایگان خود سرودهای ویژه‌ای از دعاهای سلامتی زمزمه کرده و احسان دریافت می‌کنند.

کودکان و نوجوانان ازبکی در بخش‌هایی از این دعاهای سرودگونه می‌گویند،« با آمدن رمضان به خانه شما آمدیم، خدا به گهواره شما یک پسرقهرمان بدهد، ما شما را از همه ثروتمندتر دیدیم، شما نیز در راه خیر کمک کنید». این سرودها با هدف احیای انفاق و کمک مؤمنانه در میان مردم ازبکستان رواج یافته است؛ به طوری که کودکان و نوجوانان نیز پول‌های جمع‌آوری شده را برای کمک به ایتام و امورخیریه هزینه می‌کنند.

مردم ازبکستان پیش از شروع رمضان برای بازدید به منازل یک‌دیگر رفته و طلب حلالیت می‌کنند؛ آن‌ها معتقدند باید قبل از آغاز این ماه کینه‌ها و کدورت‌ها کنار گذاشته شود و با دلی پاک ماه مبارک رمضان را آغاز کرد. در این ماه توجه به قرآن کریم و برگزاری جلسات مذهبی مانند قرائت قرآن، سخنرانی، بیان احکام شرعی و … افزایش می‌یابد.

مسلمانان شیعه در ازبکستان به خصوص در سمرقند و بخارا پس از نماز جماعت، جلسات قرائت قرآن، مسابقات قرآنی، بیان احکام و مسائل شرعی، ذکر احادیث اهل‌بیت(ع)، سخرانی و مراسم احیای شب قدر را برگزار می‌کنند.

هم‌چنین دادن افطاری و صرف این وعده در کنار اعضای خانواده و خویشاوندان بسیار مورد توجه قرار دارد. معمولا  در سفره‌های افطار ازبک‌ها شیرینی‌های مخصوص به نام نشالده که ترکیبی از سفیده تخم‌مرغ، شکر و ریشه گیاه یتیمک است، تالقان تهیه شده از گندم سرخ، نان خشک و فرآورده‌های کشاورزی به صورت کوبیده، خرما، حلوا، مویز، میوه‌های مختلف هم‌چون زردآلو، سیب، سبزیجات و … وجود دارد.

مردم کشور ازبکستان معمولا روزه خود را با چای سبز، آب و یا خرما باز می‌کنند، در این کشور پس از اقامه نماز مغرب، غذاهایی ساده‌ای مانند  شیرینی «نشالده»، «سوپ مسدووه»، «آش» سرو و سپس در وعده شام غذای اصلی، کامل‌تر و سنتی مانند «آش پلو»، «ششلیک»، «قازان کباب»، «سمبوسه»، «مانتی» و «شوربا» صرف می‌شود.

مسلمانان شیعه این کشور همانند مسلمانان ایران شب‌های نوزدهم، بیست‌ویکم و بیست و سوم را به عنوان شب‌های قدر شناخته و با قرائت دعای جوشن‌کبیر و قرآن به سر این شب‌ها را احیا می‌کنند. درحالیکه برخی از مسلمانان سنی‌مذهب شب ۲۷ رمضان را به عنوان شب قدر شناخته و تمام قرآن کریم را در این شب تلاوت می‌کنند.

ازبک‌ها معتقدند که زکات فطریه باید در اوایل ماه مبارک پرداخت شود؛ از این رو افراد نیازمند ازبکی در اوایل ماه رمضان به منازل مردم مراجعه کرده و خواستار دریافت زکات فطره می‌شوند، مردم نیز ازاین اقدام استقبال کرده و قیمت سه کیلو گندم برای هر نفر را به عنوان زکات فطره (فطریه ) پرداخت می‌کنند.

عید فطر از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین اعیاد ازبکستان به شمار می‌رود. به مناسبت این عید هر ساله سه روز تعطیلی رسمی اعلام می‌شود و مردم ازبکستان این سه روز را به جشن و پایکوبی می‌پردازند؛ در این عید مردم لباس نو پوشیده و به دیدار بزرگ‌ترها می‌روند، بزرگترها نیز به آن‌ها عیدی داده و با شیرینی‌های مخصوص این روز از آن‌ها پذیرایی می‌کنند. در این روز همچنین نماز عید فطر در مساجد برگزار می‌شود.

گفتنی است که در حال حاضر به دلیل شیوع کرونا در سرتاسر جهان اجرای برخی از آداب و رسوم رمضانی در ازبکستان با محدودیت و ممنوعیت همراه شده است.

منبع:ایسنا