نرم نرمک به پایان سفرهای نوروزی می رسیم اما این پایانی بر زیبایی‌های گیلان زمین نیست. از شرق تا غرب آن و تا شمال و جنوب همه زیبایی و آرامش است و امروز در واپسین روزهای نوروز نگاهی اجمالی به دیدنی های شهرستان املش تلفیقی از جاذبه های طبیعی و تاریخی می اندازیم.

املش در ۷۵ کیلومتری مرکز گیلان واقع است. اگر بخواهیم معنای نام این شهر را مورد توجه قرار دهیم ، اَم یعنی رود و لَش هم به معنای راکد است یعنی املش در کل به معنای رود راکد و ساکن است؛ اگرچه نامگذاری دقیق ان مشحص نیست اما شاید نزدیکی رودخانه شلمان‌رود به عنوان رودی راکد به شهرستان املش این نامگذاری را رقم زده است.

قرار گرفتن دریا در جوار کوهستان،آب و هوای دلپذیر و مطبوعی را بوجود آورده است که همراه با زیبایی های طبیعتش خلقت طبیعت را کامل می کند و تو را به استفاده از تمامی حواس پنجگانه برای حظ و ثبت این لحظات وا می دارد.

تالاب زربیجار

تالاب زربیجار که در گویش محلی سل زربیجار نامیده می‌شود، با چشم‌اندازهایی تماشایی در فصل بهار و تابستان، یکی از زیباترین مکان های دیدنی املش به شمار می‌آید.

این تالاب زیستگاهی طبیعی برای پرندگان مهاجر و همچنین محل ذخیره آب جهت مصارف شالیکاری است. در واقع تالاب زریجار یکی از دو بخش استخر طبیعی املش محسوب می‌شود که قسمت اول در کنار جاده و قسمت دوم به‌صورت تالاب همراه با گونه‌های تالابی با گنجایش ۲۵ هزار متر مکعب است.

اگر در بهار و تابستان برای دیدن این تالاب بروید، شانس دیدن نیلوفرهای آبی را هم پیدا خواهید کرد. اطراف تالاب هم درختان سبز و پوشش جنگلی دیده می‌شود.

آبشار سیاه تاش

اگر فردی ماجراجو و مشتاق کشف ناشناخته‌ها و اهل پیاده روی هستید،آبشار سیاه تاش می تواند مکانی جالب برایتان باشد؛ در بخش رانکوه شهرستان املش، در میان کوه‌های زیبا و بلند این منطقه، آبشاری مرتفع وجود دارد که سیاه‌تاش نام گرفته است.

آبشار سیاه تاش در ۲۰ کیلومتری شهرستان املش قرار گرفته که با گذشتن از لا به لای درختان سر به فلک کشیده و تماشای پرندگان درختی، با روستای رانکوه روبه‌رو می‌شوید و بعد با راهپیمایی۲ کیلومتر از میان جنگل به آبشار سیاه تاش رانکوه می‌رسید . این آبشار بیش از ۵۰ متر ارتفاع دارد و با دیواره‌ای سنگی احاطه شده که جذابیت خاصی به آن بخشیده است،

ییلاق هلودشت

هالی دشت (هلودشت)، دهکده ای زیبا واقع در ۳۰ کیلومتری شهر املش و در منتهی‌الیه جنوبی دهستان لات لیل و شهرستان املش واقع شده است

با خروج از قسمت جنوب غربی شهر املش و عبور از پل این شهر و طی مسیر از سمت روستای لات لیل و بلوردکان و پیمودن مسافتی کمتر از یک ساعت به سمت بالای کوه به دهکده ییلاقی هلودشت می‌رسید که منطقه‌ای بسیار زیبا و دیدنی می‌باشد.

کوه‌های منطقه هلودشت مرتفع و مشرف به شهرهای دیگر گیلان مانند لنگرود، رودسر و لاهیجان هستند. مناطق جنگلی هلودشت املش از جمله مناطق بکر زیبای استان گیلان است که چشم هر بیننده ای را نوازش می دهد. در وصف زیبایی این منطقه همین بس که در روزها آفتابی از بلندای این منطقه می توان مناطق جلگه ای شرق گیلان و دورنمای چند شهر از جمله لنگرود، رودسر، لاهیجان حتی آستانه اشرفیه را مشاهده کرد.

ییلاق خصیل‌دشت

روستای ییلاقی خصیل دشت که با نام روستای خصیب دشت نیز شناخته می‌شود، روستایی گردشگری در منطقه رانکوه املش، در استان گیلان است. این روستا گردشگران بسیاری را در تابستان به خود می خواند تا از هوای مطبوع، دشت‌های سرسبز و مملو از گل‌های وحشی و چشم‌اندازهای رویایی آن لذت ببرند.

برای دسترسی به خصیل‌ دشت، باید از املش به‌سمت دهستان لات لیل بروید. پس از هفت کیلومتر جاده پرپیچ‌وخم، سرانجام به دهکده خصیل دشت خواهید رسید. این ییلاق در نزدیکی ییلاقات بلوردکان و هلودشت قرار دارد که بازدید از آن‌ها نیز خالی از لطف نخواهد بود.

عمارت صوفی‌ها

املش به غیر از جاذبه های طبیعی و گردشگری دارای جاذبه های تاریخی نیز است که عمارت صوفی ها یکی از انهاست.

عمارت عبدالعلی خان صوفی که توسط حاج میرزا محمد علی خان صوفی در شهرستان املش ساخته شده است, یکی از برجسته ترین بناهای تاریخی شهرستان املش و استان گیلان به شمار می آید که در سال ۱۳۵۰ خورشیدی در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

خانه عبدالعلی خان صوفی با قدمت ۱۸۶ سال, با معماری گره چین در دوران قاجار بنا گردیده است و دارای محوطه ای با مساحت پنج هزار متر مربع و زیربنای ۷۰۰ متر مربع, دارای دو طبقه تابستانی و زمستانی نشین, شامل ۱۲ اتاق و ۶ پستو می باشد .

عمارت عبدالعلی خان صوفی با قدمتی نزدیک به ۲ قرن که جزو آثار ثبت شده میراث فرهنگی می باشد، تاکنون ۵ نسل را در خود جای داده است.این منزل ۳بار مرمت کلی شده و نگهداری چنین خانه هایی که هزینه زیادی را برای مرمت می طلبد،کار دشواری است.
بناهای قدیمی دارای یک اندرونی و یک سردر بوده اند که این بنا نیز از این قاعده مستثنی نبود ،در اندرونی که اهل و عیال زندگی می کردند و سر در این خانه محل دیدار همه سران نظامی و خانواده های بزرگ بوده است که برای ملاقات میرزا یحیی خان صوفی که حاکم اینجا بود،می آمدند و در این خانه همیشه به روی خلق باز بوده است.
عمارت قدیمی عبدالعلی خان صوفی که هنر نجاران زبردست ایرانی است چه از بیرون و چه دورنمای درون آنقدر با شکوه جلوه می کند و آنقدر خود را به رخ بیننده می کشد که گویی خود را در باغی پرگل احساس می کند .

عکس های قدیمی که بر دیوارهابر روی طاقچه ها به چشم می خورد ،گچ‌بری های ظریف و پنجره‌های رنگی که بی شک در معماری قدیم نامی مخصوص دارند همچون ویژگی های خاص خود که در روز از بیرون یک نماد و در غروب از داخل نمایی دیگر دارند و این ویژگی خاص این نوع معماری در این بناست.

قلعه شاه‌نشین گورج

قلعه شاه نشین گورج ؛ مردم منطقه این بنا را با نام‌های گورجی قلاکوتی، قلعه گردان، شاه‌نشین قلعه و قلعه اسماعیلیان نیز می‌شناسند. در شمال غرب قلعه گورج، بقایایی از یک دیوار استحفاظی بزرگ با ۲۵ متر طول و هشت متر ارتفاع، دیده می‌شود که مصالح استفاده‌شده در ساخت آن، تخته‌سنگ‌های طبیعی، گل و آهک بوده‌اند.

در بخش جنوبی قلعه نیز دو برج سنگی بزرگ وجود دارد و چند آب‌انبار برای ذخیره آب باران در محوطه قلعه جای گرفته‌اند. موقعیت مکانی دیوارها و حصارهای قلعه در قله کوه، دسترسی مهاجمان را به آن مشکل می‌کرد.

برخی از باستان‌شناسان، با توجه به سبک معماری قلعه شاه‌نشین، این بنا را متعلق به دوره اسماعیلیه می‌دانند. مسیر دسترسی به قلعه شاه‌نشین از روستای گورج، از یک جاده مالرو و از کنار صخره‌ها و دامنه‌های جنگلی است. برای رسیدن به این قلعه باید حدود یک ساعت از خود روستا پیاده‌روی کنید که البته زیبایی های مسیر هم که خستگی راه زا می زداید و مسافت را کوتاه می کند نیز ارزش بازدید از این قلعه تاریخی را دارد.

روستای بلوردکان

بلوردکان، روستایی نزدیک به املش است. ازید از بلوردکان برای کسانی مناسب است که از جنگل و رودخانه لذت می برند.

این روستا از توابع دهستان لات لیل، بخش اطاقور شهرستان لنگرود است ین روستا با طبیعتی جنگلی و رودخانه‌ای زیبا چشم‌اندازی غیرقابل وصف ایجاد کرده است. بر روی رودخانۀ آن یک پل قدیمی قرار دارد که از املش به قزوین کشیده شده است.

این پل بر سر یکی از مسیرهای راه شاه عباسی قرار گرفته است. این پل که راهی پر رفت و آمد است املش را به کهلستان، لات لیل، گرسک، بلوردکان، هلودشت، میان‌لنگه، اسماعیل آباد و در نهایت به قزوین می‌رساند.

برج تاریخی میل امام

برج تاریخی میل اُمام از جاذبه های مهم تاریخی املش است و هر ساله گردشگران زیادی برای دیدن این آثار به منطقه سفر می کنند.

قلعه میل امام در دهستان سمام بخش رانکوه املش قرار دارد، ارتفاع برج در گذشته بیشتر از ۶۷۰ سانتیمتر بوده و قطر پایه های آن بین ۱۲۰ تا ۱۴۰ سانتیمتر مربع متغیر است و بخشی از آن تخریب و بقایای آن در سطح تپه پراکنده است و از این برج برای دیده بانی و راهنمایی مسافران و یا شاید برای ارسال پیام با دود و آتش استفاده می کردند.

این قلعه در میان مردم منطقه به برج امام و آتشکده دوره ساسانی نیز مشهور است و در فرهنگ جغرافیای ایران آمده است: ” در اطراف این میل بقایای ابنیه قدیمی از قبیل آجر و سفال مشاهده شده است ” البته برخی از ریش سپیدان محل نیز معتقدند این محل در گذشته آتشکده بوده است.

اگرچه نوروز و سفرهای نوروزی واپسین روزها را سپری می کند اما اگر کرونا دوباره آدمیان را در پستوهای خانه ها حبس نکند، تابستان در چشم زدنی فرا می رسد و این جاذبه ها را به خاطر بسپارید تا در سفری دیگر به گیلان و یا کسانی که در آنزمان قصد سفر به این استان را می کنند از زیبایی های ان حظ ببرند و سوغات این سرزمین را که نمادی از اصالت و هویت مردمان این سرزمین است برای آشنایان یادگاری به ارمغان ببرند.

منبع:ایرنا