جزیره هرمز
جزیره هرمز یا هورموز (خورموز)، یکی از جزایر کوچک و بسیار دیدنی خلیج فارس میباشد که در 8 کیلومتری جنوب بندرعباس و 52 کیلومتری جزیره قشم واقع شده است. این جزیره بیضی مانند با طول 7 کیلومتر و عرض 7.6 کیلومتری و در موقعیت جغرافیایی خاص و نزدیکی به تنگه هرمز قرار دارد. مطابق سرشماری سال 1395خورشیدی، جمعیت منطقه تعداد 5.891 نفر بوده است.
هنگامی که از جزیره قشم به سمت جزیره هرمز حرکت کنیم در چشم انداز آن کوه هایی با رنگهای زرد، سفید و قرمز مشاهده میکنیم. اطراف جزیره هرمز یک جاده ایجاد شده و کوه ها و صخره های تماشایی توسط این جاده محاصره شده اند. این منطقه دارای غار نمکی و خاک سرخ رنگ است. در بخش جنوبی و در میان کوه های منطقه یک کوه سرخ رنگ با ارتفاعی نزدیک به 210 متر قرار دارد که بلندترین نقطه جزیره میباشد. از خاک این کوه ادویه ای همچون نمک به نام گِلَک تهیه میشود که برای غذای محلی سوراغ، پخت ماهی، نان، ترشی، مربا و سس کاربرد دارد. همچنین از خاک این کوه در صنایع سرامیک سازی و رنگ‌سازی نیز بهره برده می شود.
بافت جزیره از طبقات نمکی، رسوبی و آتشفشانی شکل گرفته است که طبقات نمکی آن به شکل تپه ها بخش بزرگی از جزیره را در برگرفته اند. از دید زمین شناسان، جزیره هرمز بهشت زمین‌شناسی شناخته میشود؛ چرا که تنوع بالایی را در ترکیب خاک خود جای داده است. تپه های نمکی، کوه‌های آتشفشانی و جلگه های پست و هموار همراه با معادن غنی خاک سرخ و نمک سفید دلیل این تنوع بینظیر میباشند.
جزیره هرمز در گذشته نیز به لحاظ اهمیت استراتژیک و بازرگانی مورد توجه بوده و تا قبل از اشغال توسط پرتغالیها مرکز ولایات خلیج فارس نظیر بحرین بوده است.
شاه عباس صفوی این جزیره را در سال 1622 میلادی از زیر سلطه پرتغالیها خارج نمود اما هرمز هیچگاه به دوران شکوفای خود بازنگشت.
در گذشته آب آشامیدنی مردم جزیره ابتدا به وسیله چاه‌ها و بعدها با انتقال توسط شناور از بندرعباس به آب انبارهای جزیره تامین می‌شد اما امروزه این نیاز مهم به وسیله آب‌شیرین‌کن ها مهیا شده است.
جمعیت انسانی، تنها در روستای هرمز ساکن هستند و باقی جزیره خالی از سکنه میباشد. اشتغال مردم بومی بیشتر با صيادی ماهی‌های آب شور و ميگو، استخراج و صادر کردن خاک سرخ جزیره، استخراج نمک آبی و سنگ لاشه معادن این جزیره صورت میگیرد. تقریبا تمام مردم بومی پوشش محلی و ادبیات گفتاری خود را حفظ کرده اند. زبان اکثر مردم جزیره هرمز فارسی با گویش بندری و مینابی است و اندکی از آنها نیز به زبان انگلیسی مسلط هستند.
جاذبه های دیدنی
جزیره زیبای هرمز جاذبه های بسیار و زیبا و منحصر به فردی در خود جای داده است که خاطرات دلنشینی برای بازدیدکنندگان این جزیره ایجاد میکند. در ادامه به تعدادی از آنها میپردازیم:
دره رنگین کمان
مطرح ترین محل گردشگری جزیره هرمز دره رنگارنگ و بسیار زیبای رنگین کمان میباشد که در جنوب غربی جزیره واقع شده است. متنوع ترین سنگها و کانی ها را میتوان در این دره تماشا کرد. لایه های رنگارنگ و دیدنی سنگهای این دره که چشم هر گردشگر و زمین شناسی را خیره میکند در کنار هم یا سوار بر هم قرار گرفته اند. ترکیبات این لایه ها رسی و اکسید آهن هستند. عمده رنگهای لایه های این دره زرد، سرخ، نقره ای و سیاه هستند اما کانی های سفید، آبی، صورتی و خاکستری رنگ هم در خاک های دره رنگین کمان دیده میشوند که گویای آتشفشانی بودن این لایه ها هستند.
قلعه پرتغالیها
جزایر خلیج فارس در سال 913 میلادی توسط دریانورد پرتغالی آلفونسو د آلبوکرک اشغال گردیدند. پرتغالیها در قسمت شمالی جزیره هرمز قلعه ای سرخ رنگ ساختند که بقایایی از آثار و خرابه‌های ابنیه همچون توپ ها، دیواره های سنگی، سربازخانه، برج نگهبانی، کلیسا، زندان، نوش‌خانه، تالار سخنرانی، و آب‌انبار آن امروزه به جای مانده است. یک ساعت و ناقوس کلیسای متعلق به این قلعه در میدان نقش جهان اصفهان قرار دارد.
همچنین یک بازارچه محلی در کنار قلعه پرتغالیها جای خوش کرده که بهترین محل خرید سوغات از جزیره هرمز محسوب می شود. صنایع دستی زنان هرمز همچون زیورآلات زنانه ساخته شده از صدف و حلزون، نقاب‌های زنانه، خوس دوزی، بادله دوزی، زری دوزی، گلابتون دوزی، حصیر بافی، سفالگری، نقاشی‌های روی شیشه و سوزن‌دوزی‌های سنتی و دیدنی از جمله این سوغاتی ها هستند.
غار الهه نمک فیروزه‌‌ای
یکی از دیدنی ترین جاذبه های جزیره هرمز غار نمکی فیروزه ای است که در زبان مردم بومی به غار الهه نمک یا غار مراقبه شهرت دارد. در بدنه این غار طیف های گوناگون لایه های نمک جذابیت خاص و تماشایی دارند. بلورهای نمک جاذب سر و صدای محیط هستند به همین علت فضای داخلی غار از سکوت خاصی برخوردار است.
موزه و نگارخانه دکتر احمد نادعلیان
دکتر احمد نادعلیان یکی از هنرمندان محیطی شهیر در سطح دنیاست که آثارش در یک موزه دائمی به نام وی در یک محله قدیمی جزیره هرمز برای گردشگران قابل بازدید است. در این موزه که تمام ایام سال به گردشگران خدمت ارائه میدهد علاوه بر آثار باستانی و فرهنگ بومی جزیره هرمز، استخوان‌ها و بقایای موجودات دریایی و آثار دکتر نادعلیان، با نمایش فیلمی آثار دیگر وی در هفتاد کشور جهان را به نمایش میگذارند. همچنین آثار هنری زنان جزایر هرمز و قشم نیز در بخش نگارخانه موزه قابل خریداری میباشد.
فرش خاکی قرمز
فرش خاکی قرمز رنگی که به طور معمول طی جشنواره های نوروزی و روز ملی خلیج فارس بر ساحل جزیره هرمز گسترده میشود؛ فرهنگ سنتی، اجتماعی و تمدنی هزار ساله را به نمایش میگذارد. در این جشنواره ها با بهره گیری از خاک های رنگی جزیره هرمز و به کار بردن نقشهای محلی این جزیره عناصر منطقه ای نظیر لاک‌پشت پوزه عقابی، جبیر، نقش های پوشاک بانوان، نماهایی از قلعه پرتغالیها، موسیقی بومی و سازهای محلی، اسطوره‌ها و همچنین اشعار خیام نیشابوری فرش زیبایی در معرض نمایش قرار میگیرد.
کوه برفی
کوه برفی جزیره هرمز که با رنگی سفید در میان کوه های دیگر جزیره خودنمایی میکند در میان دره رنگین کمان تا دره مجسمه ها واقع شده است. این کوه که به طور کلی از نمک تشکیل شده به شکل یک کوه برفی دیده میشود.
دره مجسمه‌ها یا تندیس ها
در مسیر این دره تا ساحل، مجسمه های طبیعی از ماسه های نقره ای رنگ قرار گرفته اند که اشکال عجیب و حیرت انگیز، سر گوسفند، مرغ یا اژدها را در ذهن بازدیدکنندگان خود تداعی میکند. این مجسمه ها بر اثر فرسایش های باد و باران طی زمان طولانی در سنگهای رسوبی و آهکی ایجاد شده اند.
غارهای دریایی
از جذاب ترین فضاهای دیدنی جزیره هرمز غارهای ساحلی این جزیره میباشد. این غارها در بخش جنوب و جنوب غرب جزیره هرمز در دیواره کوه های سنگی واقع شده اند.
ساحل قرمز
ساحل قرمز یکی از محبوب ترین سواحل جزیره هرمز میباشد که در کنار تپه های قرمز رنگی قرار گرفته و به همین دلیل به ساحل قرمز شهرت دارد. ماسه های زرد، سرخ و سفید رنگ ساحل جزیره هرمز به همراه امواج سرخ رنگ از دیدنی های این ساحل زیبا هستند. خروج خاک سرخ از جزیره هرمز ممنوع است.
ساحل کمپ
ساحل کمپ بهترین مکان جزیره هرمز جهت برپایی چادر و تماشای غروب در یک محل آرام میباشد. عمده گردشگران از این ساحل جهت اقامت استفاده میکنند.
ساحل سنگ مرغان
ساحل سنگ مرغان یکی از دلنوازترین سواحل جزیره هرمز میباشد که یک فرش بزرگ و رنگارنگ خاکی جزیره را در خود جای داده است. خاک این ساحل به رنگ گلبهی و صورتی کمرنگ مایل به قرمز میباشد.
جنگلهای حرا
بخشی از درخت های حرا یا مانگرو، که در آبهای ساحلی و شور خلیج فارس پراکنده هستند، در اطراف جزیره هرمز واقع شده اند. این درختان قادرند شوری آب را گرفته و آب را شیرین کنند. در زمان مد دریا، درختان به زیر آب میروند و در هنگام جزر و پایین آمدن آب دریا حتی میتوان ریشه آنها را تماشا کرد.
دشت آهوان
دشت آهوان یکی از زیبایی های منحصر به فرد جزیره هرمز است. مردم بومی جزیره به آهوان یا همان جبیرهای جزیره اهمیت زیادی میدهند. در این قسمت از جزیره میتوانید آهوانی را مشاهده کنید که آزادانه در حال چریدن هستند.
خانه سنگی
این خانه با استفاده از یک طاق طبیعی در سنگ ساخته شده است و میتوان محیط دیدنی و آرامش بخشی را در این قسمت تجربه کرد.
خانه تاریخی جری پولاک
این خانه که در زمان پهلوی ساخته شده در گذشته محل زندگی هنرمند و نقاش اهل جمهوری چک به نام جری پولاک بوده است. امروزه از این مکان برای کرایه دوچرخه به گردشگران استفاده میشود.
قایق سواری و غواصی اطراف جزیره هرمز
قایق های بسیار در کنار سواحل جزیره زیبای هرمز قرار دارند که جهت تفریح گردشگران در آبهای اطراف آن خدمات ارائه می دهند.
جزیره هرمز به دلیل شرایط خوب و امواج و عمق کم آب یکی از مکانهای مناسب جهت ورزش تفریحی غواصی میباشد. این امکان برای کسانی که آشنایی زیادی با شنا در آبهای آزاد یا غواصی ندارند بسیار مناسب و خاطره انگیز خواهد بود.
همچنین خرابه های شهر قديم ، برج ناقوس و برج تیرانداز، قصر صورت و قصر بی بی گل، خانه زعفرانیه و خانه کنیز، ويرانه هاي دارالعلم قديم و زيارت خانه حضرت خضر از دیگر جاذبه های این جزیره تماشایی میباشند.
بهترین زمان سفر و نحوه دسترسی
جزیره هرمز هوایی بسیار گرم با رطوبتی بالا دارد؛ بنابراین بهترین زمان برای سفر به این جزیره در فصل های پاییز و زمستان است.
راحت‌ترین راه استفاده از وسیله شناورهای تندرو میباشد که از مسیر بندرعباس یا قشم به جزیره هرمز میروند. حرکت این شناورها در ساعتهای خاصی از روز صورت میگیرد. همچنین میبایست قبل از سفر به جزیره تماشایی هرمز به شرایط آب و هوایی خلیج فارس هم توجه داشت.
اقامت
معمولا سفر به جزیره هرمز برای مدت زمان یک روز صورت میگیرد؛ بنابراین یافتن یک اقامتگاه مناسب در هرمز مشکل است. با این وجود مردم بومی جزیره در برخی مواقع اتاقی از خانه خود را در اختیار مسافرین جزیره قرار میدهند. بهترین روش برای اقامت پس از بازدید از جزیره هرمز، بازگشت به بندرعباس یا رفتن به جزیره قشم است. همچنین میتوان در قسمت کمپینگ، چادر زد و لذت ماندن کنار دریا و سواحل زیبای این منطقه را تجربه کرد. برپایی چادر معمولا در هیچ جای جزیره ممنوعیت ندارد.
غذا
در جزیره هرمز تقریبا نمی توان رستورانی پیدا کرد اما امکان خریداری خوراک از چندین ساندویچ فروشی و اتاقک های محلی پخت غذای بومی در سطح جزیره هرمز وجود دارد. سس های ساخته شده از گِلک به همراه فلافل و خوراک بندری، ماهی سنگسر شکم‌پر، نان محلی، تمشی، مهیاوه، گبولی گوشت، برنج دیشو، کلمبا، زیبون، هواری، عنکاس خشک شده و سوراغ با طعم های خاص و لذت بخش تجربه جالبی برای گردشگران خواهد بود.