پیکر نیمه‌جان “جنانی”جان می‌گیرد؟
آن را با نام‌های “عمارت جنانی”، “مسافرخانه آبادان” و “تبعیدگاه آیت‌الله مدنی” می‌شناسیم. بنایی تاریخی که اولین ساختمان سه طبقه همدان است و می‌گویند حتی برای افتتاحش رضا شاه پهلوی هم به همدان آمد. این بنا که فراز و نشیب‌های فراوانی از زندگی خانواده‌های ارمنی تا معنویت شهید محراب و میزبانی از جنوبی‌ها و مخصوصا آبادانی‌ها را به خود دیده در شلوغ‌ترین و پرترددترین نقطه شهر قرار گرفته و بیش از ۸۰ سال قدمت دارد.
به گزارش ایسنا، در ابتدای خیابان شورین سابق و شهدای فعلی بنای نیمه جانی خودنمایی می‌کند که نمونه‌ی خاصی از معماری قاجار و پهلوی است. عمارت جنانی در سال ۱۳۰۵ و در دوره آغاز صدارت پهلوی اول ساخته شد و تا دهه ۴۰ شمسی بلندترین ساختمان همدان شناخته می‌شد.
بنا که در چند سال گذشته آسیب‌های عمد و غیرعمد زیادی دیده بود بارها تیتر اخبار را به خود اختصاص داد. “تبعیدگاه آیت‌الله مدنی در معرض تخریب”، “یادگار آبادانی‌ها در همدان تخریب می‌شود” و “عاقبت نامعلوم عمارت جنانی” از جمله تیترهایی بود که جنانی را در چند سال گذشته خبرساز کرد و البته اینها تنها یک تیتر نبود و انبوهی از اندوه و افسوس برای دوستداران میراث فرهنگی به همراه داشت.
خلاصه اینکه در فروردین‌ماه سال ۹۹ زخم کاری بر پیکر بنا نشست و قسمت‌های زیادی از آن تخریب شد تا حدی که به چند ساختمان اطراف نیز آسیب‌هایی وارد کرد. می‌رفت که نام جنانی از فهرست آثار تاریخی همدان پاک شود که با نامه نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس شورای اسلامی در بیستم فروردین همان سال و واسطه‌گری دادستان، فرماندار و شهردار همدان از تخریب بیشتر بنا جلوگیری شد و رفع خطر و ایمن سازی آن در دستور کار قرار گرفت.
از همان تاریخ تاکنون چندین بار پیگیر حال و روز عمارت جنانی از متولیان امر و مالک بنا بوده‌ایم و اگرچه خوشبختانه در طی این مدت دیگر خبری از تخریب این بنای ارزشمند به گوش علاقمندان میراث فرهنگی نرسیده اما جنانی همچنان نیمه جان است و چشم انتظار اتفاقی نو.
برای اطلاع از آخرین وضعیت عمارت جنانی در ابتدا پای صحبت‌های علی مالمیر؛ مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان نشستیم. وی در رابطه با وضعیت کنونی بنا به خبرنگار ایسنا می‌گوید: بر اساس هماهنگی‌های انجام شده و ورود دادستان و فرماندار شهرستان همدان و جلسات مرتب و مداومی که با مالک داشتیم خوشبختانه بنا رفع خطر شد.
وی ادامه می‌دهد: به مالک بنا پیشنهاد شد میراث فرهنگی در راستای مشارکت برای مرمت، رفع خطر، اعطای وام و تصویب طرح برای احیای بنا با وی همکاری می‌کند و در همین راستا مرحله اول رفع خطر با کمک شهرداری انجام شد و بعد از آن نیز در دو مرحله حدود ۳۰۰ میلیون تومان از محل اعتبارات مرکز به بنا تزریق و کارهای مرمت اضطراری را انجام دادیم.
مالمیر با اشاره به اینکه در مرحله بعد، پیگیری‌های لازم را برای وام مالک انجام دادیم، اظهار می‌کند: متاسفانه مالک با وجود قولی که داده همکاری نمی‌کند و اشتیاقی برای احیای بنا نشان نمی‌دهد و در حال حاضر صرفا میراث فرهنگی کار می‌کند.
وی با بیان اینکه توقع داریم مالک برای دریافت تسهیلات در راستای احیای بنا پیگیر باشد، تصریح می‌کند: بر اساس پیگیری‌هایی که از بانک داشتیم ایشان همکاری خوبی ندارد، بانک به صراحت می‌گوید مالک بنا به طور جدی پیگیر دریافت وام نیست.
به گفته مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان اگر مالک پیگیر اخذ وام است و منع یا مشکلی دارد باید به ما منتقل کند تا ما هم پیگیر باشیم اما تا زمانی که ایشان عزم بر احیای بنا نداشته باشد نمی‌شود آن را احیا کرد بنابراین مالک یا باید خود عزم این کار را داشته باشد یا بنا را بفروشد.
در ادامه به سراغ سعید نظری؛ نایب رئیس شورای اسلامی شهر همدان رفتیم. وی بر تعیین تکلیف هرچه سریع‌تر عمارت جنانی تاکید می‌کند و می‌گوید: این بنای تاریخی و واجد ارزش باید احیا و حفظ شود.
وی با بیان اینکه حفظ و احیای هر بنای قدیمی و واجد ارزش در شهر ضروری است، اضافه می‌کند: قسمتی از نمای داخلی عمارت جنانی تخریب شده و از آنجایی که بنا مالک خصوصی دارد مدیریت شهری اجازه دخل و تصرف در آن را ندارد.
به اعتقاد نایب رئیس شورای شهر همدان، تصمیم‌گیری در این باره تنها بر عهده شهرداری نیست و بر اساس قانون حفظ، نگهداری و مرمت بناهای تاریخی بر عهده میراث فرهنگی است.
نظری همچنین بیان می‌کند: با توجه به وجود خطر احتمالی در این بنا، مالک طبق قانون موظف به رفع خطر است و در این رابطه چندین نامه مبنی بر ضرورت رفع خطر به وی ابلاغ شده و خوشبختانه ایشان بخشی را مرمت کرده اما نیاز به رفع خطر کامل دارد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود عنوان می‌کند: در راستای رفع مشکل عمارت جنانی جلسه‌ای با محوریت بررسی مشکلات آن با حضور مالک بنا و مدیران مرتبط در شهرداری برگزار و مقرر شد راهکارهای مناسبی برای حل مشکل و تعیین تکلیف عمارت برای جلسه بعدی با حضور مدیرکل میراث فرهنگی و مسئولین ذیربط ارائه شده و در صورت لزوم از دادستان همدان نیز دعوت خواهد شد.
علی جواهری؛ مالک عمارت جنانی آخرین کسی بود که با او به گفت‌وگو نشستیم تا از حال و روز بنا برایمان بگوید. وی درباره وضعیت بنا و روند اخذ تسهیلات بانکی به ایسنا می‌گوید: کارهای اداری اخذ وام در حال انجام شدن است و منتظر دریافت آن و احیای بنا هستیم.
وی ادامه می‌دهد: طبق گفته بانک، رقم وام زیاد است و باید وثیقه ملک داشته باشیم، از آنجا که سند عمارت جنانی را قبول نمی‌کنند با پروسه طولانی جور کردن سند مواجه بودیم، بانک تقاضای بیش از ۲۰ میلیارد تومان وثیقه کرده بود که این کار انجام شد و منتظر ارزیابی کارشناس بانک هستیم.
جواهری مبلغ وام را شش میلیارد تومان عنوان می‌کند و می‌گوید: همچنان و مانند قبل خواستار تبدیل بنا به احسن یعنی بوتیک هتل هستیم و البته اگر میراث تمایل داشته باشد عمارت را به آن واگذار می‌کنیم.
به گفته مالک عمارت جنانی، بنا در حال حاضر وضعیت امنی دارد و خطری آن را تهدید نمی‌کند، سه جبهه آن مرمت شده و حدود سه ماه پیش هم ضلع مشرف به کوچه مرمت شد.
عمارت جنانی؛ تنها یکی از چندین بنای تاریخی شهر همدان است که فراز و نشیب‌های فراوانی به خود دیده و اگرچه زیر بار تخریب‌های زیاد خمیده شده اما نشکسته است. بنابراین امیدواریم تدابیری اندیشیده شود تا به زودی از این شرایط خارج شده و استوار و امیدوار، گردشگران کهن پایتخت ایران را به آغوش بکشد.