خراطی چوب هنر اصیل ایرانی است
بعد از جنگ جهانی دوم، خراطی هنرمندانه در آمریکا شکل گرفته است. گستره خراطی مدرن درجهان در کشورهای آمریکای شمالی، کانادا و کشورهای اروپایی با نگاه هنرمندانه‌تر و در سطح حرفه‌ای و پیشرفته وجود دارد و در بعضی کشورهای آسیایی در سطح پایین‌تری در جریان است.
در این روزهای شیوع ویروس کرونا و رکود فعالیت‌های اجتماعی، هنری و اقتصادی که ناچار به تحمل آن هستیم به سراغ یاسر یامی هنرمند خراط جوان البرزی رفتیم. او متولد هفتم اردیبهشت‌ماه سال ۶۰ و اصالتا آذری‌زبان است. تحصیلاتش در رشته عمران است ولی به‌گفته خودش مانند بسیاری از متولدین این دهه تحصیلاتش هیچ ارتباطی به زمینه کاری و فعالیت هنری‌اش ندارد و تاکنون هیچ بهره‌ای از رشته دانشگاهی خود نبرده است. او فعالیت خود را ابتدا از سال ۷۶ با معرق آغاز کرده و سپس از سال ۸۴، خراطی چوب را با راه‌اندازی کارگاه و آموزشگاه شروع کرده است. این هنرمند جوان، همچنین سابقه عضویت در شورای جهانی صنایع‌دستی و انجمن طراحان آمریکا را در کارنامه خود دارد.
چطور به سمت هنر خراطی چوب کشیده شدید؟
در ابتدا به واسطه وجود کارگاه تولید سازهای سنتی از قبیل تار، سه‌تار و سنتور در نزدیکی محل سکونتم که متعلق به یکی از آشنایان بود جذب رشته معرق شدم. با ساخت مهر حرارتی معرق زمینه چوب که در داخل بدنه ساز قرار می‌گرفت کار هنری را آغاز کردم. پس از آن در اولین دوره جشنواره فجر نفر برگزیده در قسمت چوب و در سال ۹۳ موفق به دریافت جایزه هنرمند جوان کشور شدم. همچنین در مسابقات نمایشگاه قرآن در رشته معرق در دو بخش دانشجویی و آزاد مقام‌هایی کسب کردم.
جنس چوب به کار رفته در هنر خراطی چیست؟
از هر نوع چوبی می‌توان استفاده کرد اما بیشتر سپیدار و گردو که نرم و مرطوب بودن آن در استحکام، دوام و ظرافت محصول تولیدی مؤثر است. حتی گاهی ترک روی چوب، بافت، رنگ و نقوش طبیعی آن زیبایی خاصی به اثر تولید شده می‌بخشد.
چه آثار و اشیایی تولید میکنید؟
بیشتر در زمینه تولید ظروف آشپزخانه، اشیای تزئینی و انواع یادگاریهای چوبی فعالیت می کنم.
نحوه عرضه صنایع‌دستی تولید شده و استقبال خریداران چگونه است؟
محصولات تولید شده در فروشگاه‌ها و نمایشگاه‌های صنایع‌دستی و لوازم خانه و آشپزخانه به‌فروش گذاشته می‌شود. تا چند سال قبل اقبال عمومی خیلی بهتر بود اما متأسفانه به‌دلیل مشکلات اقتصادی پیش آمده و افزایش قیمت مواد اولیه که منجر به تولید محصولی گران می‌شود، در نتیجه میزان فروش آثار نیز کاهش پیدا کرده است.
آیا آثار خود را در نمایشگاه‌های بین‌المللی به‌نمایش گذاشته‌اید؟
در مجموع در ۱۲ نمایشگاه خارجی شرکت کردم. دو بار در فلورانس ایتالیا، دو بار در شهرهای مونیخ و برلین، دو بار هم در مادرید، جزایر قناری، چین، ترکیه و هفته فرهنگی و گرامیداشت جشن نوروز در تاجیکستان نیز حضور داشتم.
در پنجاهمین سالگرد شورای جهانی صنایع‌دستی که در کشور چین برگزار شد موفق به دریافت مدال نقره به خاطر خلاقیت و نوآوری در این رشته شدم. همچنین من و همسرم به‌عنوان اولین هنرمندان ایرانی، در نمایشگاهی که در جزایر قناری برگزار شد حضور داشتیم. یکی از آثارم در موزه آن منطقه نگهداری می‌شود، در مسابقه جانبی برگزار شده، مقام سوم را به‌دست آوردم.
استقبال هنرجویان از این رشته چگونه است؟
خوشبختانه در آموزشگاه‌های تحت پوشش و نظارت ما واقع در تهران و کرج، با سیل مشتاقان این هنر اصیل روبه‌رو هستیم که سعی می‌کنیم هر ماه یک ورک‌شاپ آموزشی برگزار کنیم. هنرآموزان اغلب از تهران و کرج در این دوره‌ها شرکت می‌کنند اما از سایر استان‌ها مانند خوزستان، فارس، آذربایجان شرقی، بوشهر و بندرعباس نیز پذیرش داریم. طی تفاهم‌نامه‌ای که با سازمان فنی و حرفه‌ای امضا شده است، در پایان دوره گواهینامه برای هنرآموزان صادر می‌شود.
اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی البرز چه حمایتی از هنرمندان و صنعتگران حوزه صنایع‌دستی انجام داده است؟
خوشبختانه با حمایت این اداره‌کل و ارائه وام و تسهیلات بانکی ویژه تولیدکنندگان صنایع‌دستی و هنرهای سنتی، موفق به راه‌اندازی کارگاه و آموزشگاه شدم. همچنین با خرید یک قطعه زمین، به‌زودی قصد احداث و تجهیز کارگاه دیگری در شهر کرج برای توسعه کارآفرینی و ایجاد اشتغال را دارم.
خراطی چوب با وجود اینکه از هنرهای سنتی کهن ایران‌زمین است اما امروزه مغفول مانده است و ما با نگاه متفاوت و برقراری ارتباط با هنرمندان سایر کشورها سعی در احیای آن داریم. نحوه آموزش و به‌روزرسانی ابزار از جمله کارهای انجام شده است. اگر چه فعلا به‌دلیل شرایط پیش‌آمده و برای رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی، فعالیت کمتری داریم.