“روستای زیارت” از توابع بخش مرکزی شهرستان گرگان، مرکز استان گلستان است که آوازه طبیعت بی‌نظیر و چشم‌انداز بی‌مثال آن به دلیل واقع‌شدن در امتداد مسیر ناهارخوران و میان دره‌های عمیق، سبب شده است تا در دسترس گردشگران باشد.

آبشار زیارت، چشمه آبگرم، امامزاده عبدالله و صخره‌های عظیم بر جذابیت آن افزوده است تا این منطقه که آب‌وهوای خشک و خنکی را دارد، مورد توجه خوش‌نشین‌ها با اقدام به ویلاسازی و آپارتمان‌سازی قرار گیرد.

ویژگی‌های طبیعی و منحصربه‌فرد این روستا از مهم‌ترین دلایلی است که در ایام تعطیل و روزهای آفتابی و برفی، طبیعت دوستان در قالب خانواده‌های پرجمعیت و کم‌جمعیت بساط تفریح خود را ببندند و به سوی این منطقه رهسپار شوند تا جایی که در برخی از روزهای سال جمعیت این منطقه به شکل قابل‌توجهی افزایش می‌یابد که متناسب با امکانات موجود در آن نیست.

برای رسیدن به روستای زیارت فقط یک راه دسترسی کم‌عرض از میان جنگل ناهارخوران می‌گذرد که ورود حجم عظیم خودروها در برخی روزهای سال، آن جاده کوچک، ولی خوش منظره را به شکل کامل برای ساعت‌ها مسدود می‌کند که موجب نارضایتی اهالی منطقه می‌شود.

هر چند که وضعیت نگهداری این جاده بسیار نامناسب است و نداشتن آسفالت مناسب، عدم روشنایی و سایر موارد، از مهم‌ترین گلایه‌های اهالی روستا است، ولی آنچه بیش از هر چیز به چشم می‌آید، کم‌عرضی جاده با توجه به تردد حجم عظیم خودرو به این منطقه است.

ترافیک ناشی از ورود خودروهای گردشگران به این جاده سبب شده است تا در برخی از ایام ساکنان و بومیان منطقه برای تردد به شهر و رفع نیازهای ضروری، به‌خصوص در موارد اورژانسی و بیمارستانی با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند.

جمعیت ساکن در روستای زیارت در آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵ بالغ‌بر ۲۲۸۰ نفر اعلام شده است. بیشتر ساکنان این روستا از راه دامداری امرار معاش می‌کنند و هجوم گردشگران به این منطقه از دلایلی است که مطالبات اجتماعی و عمرانی مردم این روستا به گوش مسئولان ذیربط نرسد.

ساخت‌وسازهای بی‌رویه و آلودگی آب‌های زیرزمینی زیارت

محمدرضا پارسامهر، کارشناس آبخیزداری در گفت‌وگو خود با ایسنا با بیان اینکه منطقه “زیارت” یک منطقه خاص از نظر تخریب و تغییر کاربری توسط انسان است، گفت: طی ۲۰ سال گذشته حدود ۷ تا ۸ هزار واحد مسکونی جدید در اطراف روستای زیارت ساخته شد.

وی با بیان اینکه این خانه‌ها با تغییر کاربری در زمین‌هایی که سابق در آن کشاورزی صورت می‌گرفته، ساخته شده است، خاطرنشان کرد: روستای زیارت در محل تغذیه آب‌های زیرزمینی قرار گرفته و متأسفانه فاضلاب خانه‌های این روستا وارد اعماق زمین و آب‌های زیرزمینی می‌شود و آلودگی‌ها را از طریق چشمه و چاه‌ها به جوامع پایین‌دست منتقل می‌کند.

این کارشناس حوزه آبخیزداری در گفت‌وگو خود از ساخت حدود ۷ تا ۸ هزار واحد مسکونی در زیارت طی دو دهه گذشته خبر می‌دهد که با نگاهی اجمالی به جمعیت ۲۲۸۰ نفری سرشماری ۱۳۹۵، پرده از یک خسارت بلامنازع به طبیعت منطقه و به‌خصوص بومیان منطقه برداشته می‌شود.

حفاظت و صیانت از منابع آب‌های زیرزمینی از مهم‌ترین مواردی است که باید مدنظر قرار گیرد و آنچه مشخص است، دست‌اندرکاران امر از این مسئله هم غافل شده‌اند و آمار دقیقی از میزان خسارت وارد شده به این حوزه وجود ندارد.

موضوع بسیار مهم دیگری که نباید از آن غافل شویم، در راستای تثبیت آثار باستانی و تاریخی استان گلستان، بافت قدیمی و زیبای روستای زیارت در فهرست آثار ملی کشور با شماره ۵۰۳ ثبت شده است و تأثیری را که این ساخت‌وسازهای بی‌رویه در این ثبت خواهد داشت، از دیگر مباحثی است که می‌تواند در آینده‌ای بسیار نزدیک به چالشی اساسی تبدیل شود.

الزام اختصاص بودجه مناسب جهت ایجاد زیرساخت‌ها

با نگاهی دیگر به شکل ساخت‌وسازهای واحدهای مسکونی، اقامتی و پذیرایی صورت گرفته طی دو دهه گذشته، به سادگی می‌توان به این موضوع واقف شد که برای این حجم عظیم ساخت‌وسازها ارقامی قانونی برای کسب مجوزهای لازم نیز به دهیاری و سایر دستگاه‌ها پرداخت می‌شود. حال این ارقام پرداختی برای ایجاد کدام زیرساخت در این روستا هزینه شده است، خود جای بحث و نقد فراوان دارد.

آنچه را که امروز بیش از هر موضوعی برای تغییر بافت محروم روستایی زیارت نیاز است، تخصیص اعتبارات در خور شأن درآمد آن منطقه است که شامل تغییر اساسی و با مطالعه در راه دسترسی داخل و خارج طرح هادی روستا، تقویت برق منطقه جهت جلوگیری از قطعی‌های مداوم، تعیین تکلیف مشترکان واقعی آب شرب مصرفی این روستا، بهره‌مندی همه واحدهای مسکونی از نعمت گاز، احداث کانال و پل‌های کوچک جهت مدیریت آب‌های جاری حاشیه جاده در بارش‌های فصلی، تغییر اساسی در مبلمان و زیبایی درون روستا که اهالی بومی منطقه را از حقوق خود محروم نکند، برنامه‌ریزی برای احداث یک بیمارستان جهت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به اهالی منطقه، تغییر در چهره محیط پیرامونی آبشار زیارت اعم از پارکینگ، نمازخانه و سایر امکانات بهداشتی و ارتقای کیفیت زیرساخت‌های سایر روستاهای بالادست با حفظ بافت طبیعی است.

محدودیت در ساخت‌وسازها تنها درمان حفظ روستا

حال مسبب این حجم تخریب محیط زیست و منابع طبیعی کیست و در گذشته چه شده است، هیچ دردی را برای اهالی منطقه دوا نمی‌کند، هر چند که باید عوامل این قصور شناسایی و به پرونده‌های آنها در محاکم قضایی به شکل ویژه با اطلاع‌رسانی کامل رسیدگی شود.

آنچه هم‌اکنون مهم است، اعمال محدودیت‌های تأثیرگذار در ساخت‌وسازها و استفاده از همه ظرفیت مراجع قضایی در این خصوص، ورود دانشگاهیان، مراکز آماری و از همه مهم‌تر کارشناسان خبره وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مرتبط بر ارائه راهکارهای مدیریت وضعیت فعلی، جهت جلوگیری از ساخت‌وسازهای بی‌رویه و تأمین آسایش و آرامش اهالی منطقه است.

منبع:ایسنا