همانطور که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر نیز بر آن اذعان دارد، از مهمترین ویژگی‌های شهر پایدار، نحوه برخورد با بناهای تاریخی آن است که می‌تواند برای شهر هویت بخش باشد، نکته‌ای که مورد تاکید دولت تدبیر و امید و مجموعه میراث فرهنگی نیز قرار گرفت و احیا، مرمت و بهره‌برداری این شناسنامه‌های هویتی در بوشهر نیز کلید خورد.

عمارت مبارکی از بناهای نادری است که بنا و مصالح آن بومی و ساخته شده از سنگ‌های مرجانی، ملات ساروج و رویه گچ است و دارای حیاطی هیلانی؛ این بنا که ۶۶۵ مترمربع مساحت دارد در دی ماه ۱۳۷۹ ثبت ملی شده‌است.

عمارت مبارکی در دل محله بهبهانی، در جوار دریا و ساحل و موزه مردم شناسی جای گرفته است و همه اینها به همراه نوع معماری و فضای مناسب محیطی دست به دست دادند تا سازه تاریخی برای تبدیل به سرای صنایع دستی بومی بوشهر برگزیده شود.

احیا و مرمت این بنا در سال ۹۷ کلید خورد و در سال ۹۹ با هزنیه چهار میلیارد تومان اعتبار پایان یافت و در یک مزایده عمومی با کاربری ایجاد سرای صنایع دستی به بخش خصوصی واگذار شد.

در دومین روز فجر ۹۹ بود که عمارت مبارکی این بار با عنوان نخستین سرای صنایع دستی استان بوشهر به دست وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی افتتاح شد؛ مکانی که به گفته بسیاری از کارشناسان جای خالی آن در این دیار هنر پرور به شدت احساس می‌شد.

به گفته مسئولان سه بخش گردشگری، میراث فرهنگی و صنایع دستی، کارکردهای همزمان احیا، مرمت و بهره‌بردای‌های نو از چنین آثاری که در هشت سال اخیر جانی تازه یافته است، می‌تواند تاثیر مثبت و ماندگار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به جای بگذارد.

نتیجه مبارک اعتماد دولت به بخش خصوصی 

به گفته “لیلا رحیمی” معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر در زمان حاضر ۹ غرفه تولید و فروش در این سرا فعال است و برای ۳۵ نفر به طور مستقیم اشتغال‌زایی کرده‌است.

به بیان وی، علاوه بر توسعه و ترویج بیشتر هنر صنعتگران بوشهری، ایجاد این سرا به دنبال تحقق اهداف دولت مبنی بر فعال شدن بخش خصوصی در هر دو حوزه صنایع دستی و گردشگری است.

فعالیت همزمان کارگاه‌های تولید، عرضه و فروش در این سرای صنایع دستی می‌تواند جاذبه‌ای باشد که هم به هوای بازدید از این عمارت تاریخی و هم برای آشنایی با فرآیند تولید هنر دست صنعتگران بوشهری و خرید، گردشگران پرشمار بوشهر را – البته نه در روزهای سنگین و ساکت کرونایی- به عمارت مبارکی بکشاند.

رحیمی معتقد است فضا و چیدمان بکر سرای صنایع دستی استان بوشهر پتانسیل بالایی را برای جذب گردشگر فراهم کرده‌است زیرا این مکان بازتابی از صنایع دستی بومی استان است.

او عنوان کرد: از ۳۰ نوع صنایع دستی که در استان فعال است، ۱۱ رشته  خاص بوشهر است و از این شمار اکنون  بافت‌های داری، صنایع دستی دریایی، حصیر و کپو، زیورآلات سنتی، سفال و سرامیک، عروسک‌سازی سنتی و چرم و زیورآلات به طور متمرکز در سرای صنایع دستی عمارت مبارکی فعالیت می‌کنند.

ماندگاری هویت بافت تاریخی بوشهر با بهره‌برداری نو

عمارت مبارکی از نظر بهره‌برداری در پروسه احیا و مرمت آثار بافت تاریخی بوشهر، نقطه آغاز و پیشرو بوده‌است، زیرا نخستین عمارتی بود که با تعریف کاربری کارشناسانه به بهره‌برداری رسید و جای خالی محسوس را در این استان پر کرد.

حفاظت از بناهای تاریخی به کمک بخش خصوصی و نظارت مسئولانه میراث فرهنگی از کارکردهای شایسته توجهی است که احیا و بهره‌برداری از عمارت‌هایی چون مبارکی به دنبال دارد و “نصرالله ابراهیمی” معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر می‌گوید از اهداف دولت است که با همکاری بخش خصوصی تحقق می‌پذیرد.

وی به خبرنگار ایرنا گفت: ایجاد سرای صنایع دستی در عمارت مبارکی علاوه بر نقشی که در اشتغال‌زایی دارد و می‌تواند در جذب گردشگر، معرفی صنایع دستی و توسعه اقتصادی و اجتماعی بوشهر ایفا کند، در حفاظت و نگهداری از این بنا نیز بسیار موثر است.

البته او این را هم اضافه کرد که هر بنایی که برای مرمت و احیا و هم بهره‌برداری در اختیار بخش خصوصی قرار می‌گیرد مورد نظارت مستقیم میراث فرهنگی قرار دارد.

در دورنمای معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان بوشهر از نخستین سرای صنایع دستی بوشهر، این مجموعه باید فعالیت خود را برندسازی و جهانی سازی کند و در کنار جذب علاقمندان و گردشگران به سمت توزیع جهانی محصولات خود حرکت کند تا  ظرفیت بالقوه صنایع دستی بوشهر را در سطح جهان به فعل برسد.

افزایش تولید، کارآفرینی و حمایت از نوآوری، کمک به اقتصاد محلی مبتنی بر خلاقیت، رشد واحدهای کوچک صنایع دستی، توسعه محصولات تولیدی کاربردی و قابل عرضه در بازار و ایجاد روحیه مشارکت و تعامل همه از اهداف و آثاری است که به گفته مقام نخست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در استان بوشهر این سرا از خود به جای می‌گذارد.

بوشهر چهار هزار و ۵۰۰ صنعتگر در رشته‌های مختلف صنایع دستی و ۱۱ هنر صنعت دست دارد که خاص بومیان این دیار است و همه اینها دلیل کافی را برای اهمیت معرفی صنایع دستی بوشهر در توسعه اقتصاد بومی این استان فراهم می‌کند.

عمارت مبارکی که همه در محله تاریخی بهبهانی می‌شناختیم، اکنون علاوه بر جاذبه‌هایی که به خودی خود به چشمان گردشگران ارزانی داشته است، به نقطه عطفی برای معرفی و برندسازی صنایع دستی بوشهر نیز بدل شده‌است و از این بنایی که نمونه‌ای از رویکرد دولت تدبیر به احیای بافت تاریخی شهرها است، امیدهایی بسیار برای رونق صنایع دستی و گردشگری بوشهر می‌رود.

منبع:ایرنا