کتل، کودکی خردسال است که روز عاشورا بر اسب می‌نشانند و در پیشاپیش هیئت‌های عزادار حرکت می‌کند. یکی از معانی “کتل” اسب تزئین شده است. در نوش آباد “کتل” عبارت است از اسبی تزئین شده که بر آن کودکی را می‌نشانند و خود نشانی از مظلومیت خاندان پیامبر اکرم(ص) به ویژه در عصر عاشورا و پس از شهادت امام حسین(ع) ویاران با وفای ایشان است.

آیین “کتل” یکی از آئین‌های مربوط به ماه محرم است که در شهر نوش آباد از توابع شهرستان آران وبیدگل (درمحور تاریخی شمال استان اصفهان) و در روز عاشورا برگزار می‌شود. در این روز حزن انگیز، خانواده‌های نوش آبادی، به قصد اظهار ادب به اهل بیت پیامبر اکرم(ص)، نذر می‌كنند كه با شرکت در مراسم عزاداری، فرزند خردسال خود را بیمه حضرت علی اصغر(ع) کنند، لذا آیین “كتل” را که مربوط به لحظه شهادت طفل خردسال امام حسین(ع) است را با آداب خاصی برگزار می‌كنند.

در این آیین، طفل خردسال به نشان از حضرت علی اصغر(ع) بر اسبی تزئین شده سوار می‌شود. طفل بر اساس نذر مادر كودك، سفیدپوش یا سیاهپوش شده و برسرش، سربندی با یكی از اسماء مقدس ائمه(ع) می‌بندند، و در حالی که گونه‌هایش قرمز شده، سوار بر اسب حرکت داده می‌شود .در كنار هر “كتل”، مرشدی با قرائت اشعاری در مصائب امام حسین(ع) حركت می کند.

بر روی اسب “كتل”، قالیچه‌ای انداخته شده و بر قسمت جلوی زین اسب، دو شمشیر به صورت ضربدری می‌بندند و برای حفاظت كودك، تیغه آن را با پارچه می‌پوشانند و بر سر آن میوه‌های سیب و پرتقال یا انار قرار می‌دهند. بر پیشانی اسب دو آیینه می‌بندند و بر قسمت‌های از بدن اسب، كه پوشیده نیست، پارچه‌های سبز، سفید یا سیاه می‌بندند. در دو طرف اسب “كتل”، نیز سه نوجوان كه به لباس مخملی ملبس شده و چوب در دست دارند به نام شاطر، حركت كرده و یك نفر نیز سوار بر اسب، با یك دست كودك را در بغل گرفته و با دست دیگر چتری بر سر او نگه می‌دارد.

پدر كودك نیز به همراه “كتل”، تنگی از شربت در دست گرفته و از مردم پذیرایی می‌كند. مردم نوش آباد، كودك خردسال خود را “كتل” می‌كنند تا بگویند “ای كاش در كربلا بودیم و كودكان را احترام می كردیم و همچنین كودكان خود را فدای فرزند خردسال امام حسین (ع) می كردیم.” خانواده همه كتل‌های نوش آبادی، در پایان مراسم، افراد فامیل، همسایه‌ها و عزاداران را بر سر سفره خود به صرف نهار نذری میهمان می‌كنند.

نذر “كتل” كردن كودكان در خانواده‌های نوش آبادی قبل از تولد نوزاد و به ویژه برای گرفتن حاجت و درخواست سلامتی كودكانشان ازخداوند متعال به واسطه امام حسین(ع) انجام می‌شود.

آیین “کتل” در صبح روز عاشورا در حالی که دسته‌های مذهبی با شکوه خاصی در خیابان‌های شهر به حرکت در می آیند، همراه با حضور خیل گسترده مردم، اجرا می‌شود.

آیین سنتی مذهبی “کتل” نوش آباد به شماره ۱۳۳۳ در تاریخ ۱۳مهر ۱۳۹۵در فهرست میراث معنوی کشور به ثبت رسیده است.

منبع:میراث آریا