نوشته‌ها

آشنایی با جاذبه‌های گردشگری کویر ایران

 طلوع و غروب در کویر ، آسمان پرستاره و سکوت کویر، موزاییک‌های شنی، کریستال‌های نمکی و شهرهای خیالی از جمله مواردی است که در کویر‌های ایران برای گردشگران جذاب و دیدنی است

بیابان به ظاهر دارای طبیعتی خشک و خشن و زیست بومی شکننده و ناپایدار است ولی در نهان خود زیبایی‌های منحصربه‌فرد و بکری دارد که البته ناشناخته و مهجور مانده است و این در حالی است که وسعت کویرهای ایران و ویژگی‌های آن، کشورمان را به یکی از معروف‌ترین مناطق خشک جهان تبدیل کرده است. به همین دلیل هم ما در این گزارش برای افرادی که قصد سفر به این مناطق را دارند به شرح مختصری از هریک پرداخته‌ایم.

هرچند که باید بدانی به چه منظور به کویر می‌روی، آب، بوستان، گل، بلبل، رود و خانه و دریا ندارد، اما در آنجا طبیعت دیگری می‌بینی که پایداری و ایستادگی را برایت زنده می‌کند به میهمانی کویر می‌رویم تا از او درس بردباری بگیریم و او را بهتر بشناسیم و درک کنیم.

روستاهای زیبای کویری و خانه‌های خشتی به شما روی خوش نشان می‌دهند، شترسواری، دیدن آسمان کویر و راه رفتن بر روی شنزار آدمی را افسون می‌کند، روز زیبای کویر و شب اسرارآمیز آن دیدنی و شگفت‌انگیز است. علاوه بر این که «چشم‌ها را باید شست» کفش‌ها را هم باید در آورد!

چند ساعت پیاده‌روی روی ماسه‌های روان دشت کویر با پاهای برهنه، و همزیستی نزدیک با ستارگان، احساس توصیف نشدنی در آدم ایجاد می‌کند. راست است که سکوت کویر را هیچ جا ندارد. اصلا سکوت در کویر معنا پیدا می‌کند.

حالا کویر نه آن خشکی آزاردهنده‌اش را داشت و نه آن داغی کشنده‌اش را، بلکه فقط قسمتی از زمین بود که روزی صاحب جنگل و دریا بود، اما طبیعت در گذشت زمان او را از آنها محروم کرد و با این حال زیباست و افکار آدم را تحت سلطه‌اش درمی‌آورد و وجودش را تسخیر می‌کند.

سفر کویر، بیشتر به رویا شبیه است، مناطقی بکر با مردمانی گرم مثل خود کویر و جذابیت‌های بی‌نظیر با شب‌های سراسر سکوت و ملکوت، آنگونه که اراده آدمی را سبز می‌کند. آسمانی پر از مهتابی‌های روشن و درخشان که چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند.

کویر لوت، زیبای خفته

به تصور عامه، کویر جایی میان مرگ و زندگی است و حتی نگاه‌کردن به پهنه گسترده آن که هیچ موجود زنده‌ای در آن دیده نمی‌شود، بذر ترس و دلهره را در دل برخی می‌کارد اما به گفته همه کویرروندگان، این پهنه بیگانه با واژه‌هایی چون گل، شبنم و آشنا با شن و سنگریزه و توفان‌های وهم‌انگیز، چیزی جز زندگی مطلق نیست.

بیابان یا به تعبیر درست‌تر کویر لوت، با 80 هزار کیلومترمربع مساحت، پهنای وسیعی از خاک کشور را دربرگرفته است که در بخش شمالی آن کوهستان و در بخش میانی آن دشتی زیبا قرار دارد و مشرف‌بودن دو رشته کوه بلند به این نواحی بیابانی، تپه‌های ماسه‌ای فراوانی را به وجود آورده که از شمال خاوری به جنوب امتداد یافته و بلندی آنها گاهی به 400متر نیز می‌رسد و در میان استان‌های خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان واقع شده است.

شهداد، گنج نهفته در لوت

در میان زیبایی‌های کویر لوت که خود گنجی بسیار عیان برای همگان است، گنجی دیگر نهفته شده که شاید وارثان آن، خود ندانند که صاحب چنین ثروتی عظیم هستند.

کویر شهداد و کلوت‌های شگفت‌انگیز آن، همان گنجی است که مردمان استان خشک و بیابانی کرمان، صاحبان اصلی آن محسوب می‌شوند. کرمان با داشتن بخش عمده‌ای از کویر لوت، مهد شگفتی‌های کویری است که کلوت‌های شهداد که پدیده‌هایی کاملا طبیعی هستند، سهم عظیمی در این شگفت‌انگیزی دارند.

منطقه شهداد و کلوت‌هایش جزو گرم‌ترین نقاط کره زمین محسوب می‌شود. گرما در این منطقه، چنان است که لاشه حیوانات تجزیه نمی‌شود چرا که قدرت آفتاب به حدی است که لاشه پیش از تجزیه‌شدن توسط باکتری‌ها، خشک می‌شود.

کلوت‌های کویر شهداد که خاص‌ترین جاذبه‌های طبیعی این منطقه محسوب می‌شوند و در زمره بزرگ‌ترین عارضه‌های کلوخی طبیعی دنیا و منحصربه‌فردترین عوارض کویری جای گرفته‌اند، در فاصله 130کیلومتری نهبندان و 40 کیلومتری شرق و شمال شرق شهداد قرار گرفته و طول متوسط آنها 145 کیلومتر، عرض متوسط آنها 80 کیلومتر و مساحت آنها بیش از 11 هزار کیلومتر مربع است.

البته فراموش نکنید که سفرکردن به کویر به‌ویژه کویر شهداد که هیچ موجودی اعم از حیوان و گیاه و حتی باکتری‌ها در آن زندگی نمی‌کند، بدون راهنما و افراد باتجربه بسیار خطرناک است چرا که امکان گم‌شدن در میان کلوت‌های این شهر خیالی بسیار زیاد است.

سفر به دشت کویر، سفر به سکوت

وسیعترین کویر ایران که از دامنه‌های جنوبی البرز تا مرکز ایران گسترش دارد دشت کویر است که قسمت عمده آن را باتلاق‌های وسیع فرا گرفته‌اند.

چال سلکنون در دل کویر

چال سلکنون که در استان اصفهان، در جنوب کویر بزرگ مرکزی ایران و در شمال روستای مصر واقع شده است فرورفتگی زیبایی است که توسط تپه‌های شنی محصور شده و مناظر زیبایی را پدید آورده است. اگر قصد دیدن این منطقه را دارید باید برای رسیدن به چال سلکنون از روستای مصر به سمت شمال حرکت کنید

بعد از گذر از روستای فرحزاد، وارد دو راهی چال سلکنون شوید و پس از طی مسافتی در حدود 3 کیلومتر به دو راهی دیگری برسید که مسیر شمالی به چال سلکنون و مسیر شمال شرقی به دریاچه نمک سلکنون، تخت عباس، تخت عروس و تخت شورو منتهی می‌شود. البته از یاد نبرید مناطق کویری در عین زیبایی دارای طبیعتی خشن و پرخطر هستند. بدون تجهیزات کامل و راهنمای آشنا به منطقه، در این مناطق سفر نکنید.

تخت عروس، نماد زیبایی کویر

تخت عروس یکی از زیباترین مناطق کویری است که در بالای آن در منظره جنوبی تپه‌های شن روان، چال سلکنون و روستای مصر قابل رویت هستند. در منظره شمالی نیز تپه‌های وسیع، شن‌های روان، تخت شورو در شمال غربی، کوه‌های دامغان، قله دماوند در صورت صاف بودن هوا و باتلاق‌های کویر مرکزی قابل رویت هستند.

در قسمت غربی تخت عروس تپه شنی بسیار بلندی قرار دارد که در صورت صعود به آن می‌توانید از موبایل نیز استفاده کنید. علت نامگذاری این منطقه به تخت عروس وجود مناظر زیبا بر بالای این تخت است. در فرهنگ کویرنشینان، عروس نماد زیبایی و وجاهت است. مردمان حاشیه کویر، به مناطق زیبا لقب عروس می‌داده‌اند. نام‌هایی چون روستای عروسان در شرق مصر و تخت عروس از جمله این نامگذاری‌ها هستند.

کویرهای خور و یزد

در حد فاصل کویر لوت و کویر مرکزی، کویرها و بیابان‌های پراکنده‌ای وجود دارند که از بین آنها می‌توان به کویر سیاه کوه، کویر روح مرغوم، کویر زرین و باتلاق گاوخونی اشاره کرد.

منبع:همشهری

کویر «تل شیطان» پس از ۵۰ سال سیراب شد

بارندگی‌های اخیر سبب شده تا در کویر زواره دریاچه‌ای به طول ۲۰ و عرض ۵ کیلومتر با ارتفاع آب ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتری به وجود آید و صحنه هایی زیبا و فوق‌العاده از قدرت خداوند را به نمایش بگذارد.
رئیس اداره میراث فرهنگی اردستان  در این باره اظهار کرد: در قسمت شمال و شمال شرق و در محدوده روستاهای کریم آباد و امیر آباد، کویری به نام «تل‌شیطان» وجود دارد که بر اثر بارش‌های خوب اخیر دریاچه‌ای در آن تشکیل شده است.

مهدی مشهدی با بیان این‌که علت نامگذاری این کویر چندان مشخص و دقیق نیست، افزود: گفته می‌شود به واسطه باتلاق‌هایی که در این کویر وجود دارد و از دور دست هاله‌ای از سراب در آن دیده می‌شود که حالت وسوسه‌های شیطانی را به وجود می‌آورد، به همین جهت قدیمی‌های محل از آن به عنوان «تل‌شیطان» یاد می‌کنند.

وی تصریح کرد: کویر تل شیطان با طول حدود ۵۷ کیلومتر در ۲۳ کیلومتر عرض و در محدوده بخش زواره استان اصفهان قرار دارد.

مشهدی علت پیدایش این دریاچه را بارندگی‌های چند روز اخیر دانست و خاطرنشان کرد: بارندگی هایی که از کوه‌های خارو، یخ و بخار جاری شده این دریاچه طبیعی را شکل داده است.

حاج‌رضا عامری، سالمند ۷۲ ساله درباره تشکیل این دریاچه گفت: ایجاد چنین دریاچه‌ای در ۵۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است. من فقط از دوران کودکی‌ام چنین حجم زیاد آب را به یاد می آورم، زیرا در آن زمان بارندگی زیاد بود.

یکی دیگر از اهالی شهر زواره با تائید این مطلب اضافه کرد: کویر «دق‌سرخ» زواره ۱۳۱۱ کیلومتر مربع وسعت دارد. این کویر در حاشیه کویر مرکزی ایران و در فاصله بیست کیلومتری شهر زواره قرار دارد و حالا پر از آب شده است.

بارندگی‌های اخیر سبب شده تا در کویر زواره دریاچه‌ای به طول ۲۰ و عرض ۵ کیلومتر با ارتفاع آب ۱۵ تا ۳۰ سانتیمتری به وجود آید و صحنه‌هایی زیبا و فوق‌العاده از قدرت خداوند را به نمایش بگذارد.

منبع:اسکان

حضور پرندگان مهاجر در میانه کویر لوت

پس از سیلاب سال گذشته دریاچه‌ای با عمق شش متر در میانه کویر لوت ایجاد شد که در سال جاری بر اثر بارندگی پر آب تر شده و به یکی از شگفتی های گردشگری کرمان تبدیل شده است.

خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: کویر لوت به کم باران ترین بخش کویر مرکزی ایران شهرت دارد، هکتارها کویر و بیابان فاقد هر گونه پوشش گیاهی و بدون کوچک‌ترین نشانه‌ای از حیات در این عرصه وجود دارد.

اما سال گذشته پس از بارندگی‌های شدید در فروردین و اردیبهشت و سرازیر شدن سیلاب از کوهستان ها و ارتفاعات اطراف دریاچه‌ای بی نظیر و زیبا در میانه این کویر و در مجاورت کلوت ها ایجاد شد.

حالا تلفیق کلوت ها، دریاچه و بیابان پدیده‌ای شگفت آور را ایجاد کرده است که در بارش‌های اخیر استان کرمان بار دیگر آبگیری شده و حالا دیگر می‌توان از این دریاچه به عنوان یکی از پدیده‌های ثابت کویر نام برد.

شهداد تا شهر کرمان ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد و برای رسیدن به این بخش از کویر باید از ارتفاعات برفگیر سیرچ که زادگاه هوشنگ مرادی کرمانی است گذر کرد.

محمد ابراهیم زاده، مسئول میراث فرهنگی در شهداد در گفتگو با مهر می‌گوید: دریاچه‌ای که در کویر لوت ایجاد شده یکی از جاذبه‌هایی است که در ایران مانند ندارد و در جهان نیز بی همتا است این دریاچه سال گذشته به یکی از پربازدید ترین مکان‌های گردشگری استان کرمان تبدیل شده است.

وی با اشاره به شیوع کرونا گفت: هم اکنون به دلیل محدودیت‌های موجود و لزوم در خانه ماندن مردم ورود به این منطقه نیز با محدودیت‌هایی روبرو است و از مردم می‌خواهیم بعد از اتمام اپیدمی کرونا به شهداد سفر کنند.

وی با اشاره به اینکه وسعت کویر لوت ۸۰ هزار کیلومتر مربع می‌باشد گفت: این عرصه بین کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان قرار دارد اما ۸۰ درصد از زیبایی‌های و عارضه‌های طبیعی لوت در استان کرمان به مرکزیت شهداد قرار دارد.

کلوت ها بین دو تا دو میلیون ۵۰۰ سال قدمت دارند و از زیباترین عارضه‌های طبیعی هستند که در طول سالهای طولانی بر اثر فرسایش بادی و آبی به وجود آمده‌اند

ابراهیم زاده ادامه داد: بعد از آبگیری دریاچه در طول تابستان نه تنها این حوضه آبریز خشک نشده بلکه در اثر بارندگی‌های اخیر پرآب‌تر شده و بر جذابیت‌های منطقه افزوده است.

عمق دریاچه بین ۵ تا ۶ متر است

وی ادامه داد: کلوت ها بین دو تا دو میلیون ۵۰۰ سال قدمت دارند و از زیباترین عارضه‌های طبیعی هستند که در طول سالهای طولانی بر اثر فرسایش بادی و آبی به وجود آمده‌اند.

وی گفت: این دریاچه چند کیلومتر بعد از کلوتهاست و در اثر بارندگی‌های سال قبل ایجاد شده و واقعاً یک شگفتی است که گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کند.

وی عنوان کرد: وسعت دریاچه ۶۰ هکتار و عمق آن ۵ تا ۶ متر است، امیدواریم ویروس ریشه کن شود و مردم بتوانند در منطقه حضور یابد.

بازگشایی جاده نهبندان صدمه‌ای به دریاچه نزند

محمد احسان پور یکی از فعالان گردشگری استان کرمان است که به خبرنگار مهر می‌گوید: این دریاچه یکی از شگفتیهای طبیعی کشور محسوب می‌شود که در تنها اثر ثبت جهانی طبیعی ایران قرار گرفته و در خلق آن هیچ انسانی دست نداشته است.

این نگرانی وجود دارد که دخالت‌های انسانی موجب تخریب بخش‌هایی از این دریاچه در یک اثر ثبت جهانی شود و در این خصوص باید تمهیدات لازم اندیشیده شود

وی با اشاره به قرار گرفتن جاده شهداد – نهبندان در مجاورت جاده و تخریب شدن بخش‌هایی از این محور و تلاش مسئولان برای بازگشایی این جاده گفت: این نگرانی وجود دارد که دخالت‌های انسانی موجب تخریب بخش‌هایی از این دریاچه در یک اثر ثبت جهانی شود و در این خصوص باید تمهیدات لازم اندیشیده شود.

وی گفت: دریاچه نیز جزئی از کویر لوت است و نباید هیچ دخل و تصرفی در پهنه و عرصه دریاچه صورت گیرد.

احسان پور یکی از زیبایی‌های جالب این دریاچه را تغییر مسیر کوچ پرنده‌های مهاجر از سیبری به سمت این دریاچه می‌داند و می‌گوید: این روزها دسته‌های متعدد پرنده‌های مهاجر بر فراز دریاچه پرواز می‌کنند.

وی تاکید کرد که مسئولان باید به گونه‌ای برنامه ریزی کنند که هیچ صدمه‌ای به این دریاچه وارد نشود.

وی یکی دیگر از پدیده‌های لوت را وجود رودخانه دائمی شور عنوان کرد و گفت: این رودخانه از ارتفاعات نهبندان سرچشمه می‌گیرد و به شهداد ختم می‌شود و حتی در اوج خشکسالی هم خشک نمی‌شود اما آب آن آنقدر شور است که هیچ موجود زنده‌ای نمی‌تواند از آن بهره ببرد.

شنا در دریاچه به دلیل عدم کاوش حرفه آن می‌تواند برای گردشگران آماتور خطرناک باشد

محسن تجربه کار یک کویرنورد کرمانی است که در این خصوص به خبرنگار مهر می‌گوید: رودخانه شور در طول کیلومترها راه به سمت شهداد هر لحظه شور تر می‌شود و چگالی آب در انتهای رودخانه به شدت بالاست.

رودخانه شور و دریاچه جوان باید حراست شوند

وی گفت: رودخانه در بخش‌هایی از کویر زیر زمین می‌رود و چند کیلومتر پایین‌تر مجدد از خاک بیرون می‌آید و به راه خود ادامه می‌دهد و در نهایت در یکی از پهنه‌های کویر به کلی محو می‌شود.

وی افزود: در این بخش رودخانه یک حوضه آبریز زیر زمین ایجاد کرده است بطوریکه اگر پا بر روی شن‌های بیابان که به نظر می‌رسد خشک است بگذارید به درون دریاچه فرو می روید و به همین دلیل ورود گردشگران عادی به این بخش از کویر بسیار خطرناک است.

وی به دریاچه جوان نیز اشاره کرد و گفت: این دریاچه در کرانه‌ها هیچ خطری برای گردشگران ندارد اما به دلیل عمق بسیار زیاد و ناشناخته بودن و عدم کاووش آن توسط افراد حرفه‌ای برای گردشگران آماتور می‌تواند خطرناک باشد و شنا کردن در آن مخاطره آمیز است.

با توجه به شیوع کرونا هم اکنون توصیه می‌شود گردشگران به مناطق گردشگری وارد نشوند و پس از اعلام رفع مخاطره با رعایت نکات ایمنی حضور در این مناطق بلامانع است.

منبع:خبرگزاری مهر