طبیعت و سازههای تاریخی در روستای گلابر زنجان
معماری روستا بهصورت پلکانی و بر دامنه کوه ایجادشده است که شکوه خاصی به آن بخشیده است. قرارگیری آن در دامنه کوه باعث شده که دارای آب و هوایی سرد باشد به همین خاطر است که سفر به این روستا در فصول گرم سال میتواند بسیار لذتبخش و مفرح باشد.
این روستا علاوه بر جاذبههای طبیعی موجود در آن، آثار تاریخی متعددی را در آنجا میتوانید مشاهده کنید. شغل مردان روستا اکثراً نانوایی است و زنان روستا نیز به ساخت ظروف سفالین میپردازند بهویژه بانوان روستای گلابر که با تکیهبر هنر خود نانآور خانه و روستا شدهاند. تنورهای سفالینه و ظروف سفالی تولیدشده در این روستا برای آنان که شناختی از آن دارند یادآور نان تنوری و لبنیات محلی است که در دل خاک منطقه جا خوش میکنند.
تنورهای قد و نیم قد برای طبخ نان حاصل دستزنانی است که این روزها در دوره میانسالی سیر میکنند. تنورها سفالی را این روزها راهی خانه باغها یا نانواییهای سنتی گاه تا میانه و تهران میکنند. غالب این شهرت به سبب استفاده از خاک مرغوب و موی بز در ساخت این تنور است. نانوایی سنتی، باغها و حیاطها مقصد این تنورهای کوچک و بزرگ است.
با کاوشهای صورت گرفته در این محل، قدیمیترین آثار بهدستآمده از آن مربوط به دوره اشکانی است، ولی عمده آثار آن مربوط به دوره میانه اسلام بهویژه عهد سلجوقی است. وجود آثار تاریخی گوناگون در کنار طبیعت بکر و زیبای این منطقه، باعث شده است این روستا به روستای هدف گردشگری تبدیل شود.
گلابر روستایی زیبا و تاریخی با طبیعتی چشمنواز در ایجرود زنجان است که سد زیبای آن تفرجگاه مردم شهرستان است. این روستای پلکانی با چهلپله ساسانیان، مسجد تاریخی، سد گلابر، باغها و کوچهباغها مقصد مناسبی برای گردشگری است. صخره معروف به قیرخ ایاق (هزارپا) نیز در جنوب روستای گلابر قرارگرفته است.
سد گلابر در این منطقه جاذبه بینظیری است که وجود صخرهها و دیوارهای بلند در اطراف آن چشمانداز منحصربهفردی به آن بخشیده است، در سد گلابر شرایط برای ورزشهای آبی، صخرهنوردی و ماهیگیری نیز فراهمشده است. فاصله آبادی تا شهر زنجان در حدود ۴۸ کیلومتر است. این سد بزرگترین سد شهرستان ایجرود و در حال حاضر استان زنجان است و از نظر اقتصادی و کشاورزی اهمیت زیادی برای این منطقه دارد.
در دامنه غربی این ارتفاعات، تل تاریخی مسجد جامع گلابر واقع است. این مجموعه از یک مسجد و یک خانقاه تشکیلشده که احتمال دارد بقعه باشد. مسجد دارای پلان مربع نسبتاً کوچکی است که دورتادور آن تا ارتفاع ۱.۵ متری از سنگ تراورتن ساختهشده و بر روی آن اسماء جلاله و اسامی ائمه اطهار (ع) و نام حضرت فاطمه (س) همراه با نقوش اسلیمی حکاکی شده است. مسجد گلابر تنها کتیبه و محراب سنگی استان را دارد که با توجه به نوع خطوط و نقوش آیات قرآنی خط کوفی مربوط به عهد سلجوقی است که نمونه گچی اینگونه محراب در مسجد جامع قروه و سجاس نیز قابلمشاهده است. در حفاری انجامگرفته در محل، اثری از نوع سقف مسجد، پدیدار نشد اما با مشاهده سنگهای اطراف بنا و قراین موجود و مقایسه با بناهای همردیف آن چنین مینماید که سقف ابتدایی مسجد، گنبد مدوری بوده که به لحاظعدم انسجام سنگها فروریخته و در دورههای بعدی، سقف با تیروتخته پوشیده شده است.
در این منطقه سه هکتار باغ مثمر درختان ایجادشده است و محوطهسازی به وسعت هشت هکتار انجامشده است. در جوار روستای گلابر کمپهایی برای استفاده گردشگران احداثشده است. کمپ گردشگری گلابر از سال ۱۳۸۶ احداث آن از سوی ادارهکل میراثفرهنگی استان زنجان آغازشده است. این پروژه به دلیل احداث سد گلابر و سد مخزنی گلابر برای استراحت مسافرین احداث شده است.