گلپایگان سرزمین گل سرخ

گلپایگان کهن شهری با تمدن و تاریخ بیش از 7 هزار ساله، فرهنگی غنی و اصیل و البته هنری فاخر و شهری در استان اصفهان ایران است که در فاصله ۳۵۲ کیلومتری تهران و 180 کیلومتری شمال غربی اصفهان قرار دارد و مابین شهرهای خوانسار و خمین جای گرفته است.
هنر فرش گلپایگان
هنر فرش بافی یکی از این چند ده رشته هاست. با فراز و فرودهایی که تاکنون باآن مواجه شده، جریانی کم رنگ از حیات رو به نابودی را هنوز می توان در آن مشاهده کرد.
گلپایگان و حومه مخصوصا حوزه جلگه بیش از پنج هزار كارگاه برای قالی بافی دستی به نام دیواری و دار زمینی وجود دارد.
انواع قالی نَخ فرنگ و فرش های معمولی درابعاد مختلف تو دری و نیم و دو زرعی و شش زرعی و نه زرعی و دوازده زرعی و سرانداز و پنج چاركی می بافند.
آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری
مناره سلجوقی گلپایگان
در زمره بلندترین مناره‌های قرن پنجم هجری قمری است. با قدمتی حدود ۹۰۰ سال در برابر عوامل طبیعی (زلزله، باد، باران، سرما و گرما) سرفراز برجای مانده‌است این مناره برای راهنمایی کاروانیان مسیر جاده ابریشم بوده و بالای آن چراغ نصب می‌کرده‌اند.

مسجد جامع گلپایگان
از مساجد مهم تاریخی دوران سلجوقی و از مساجد بزرگ ایران زمین است که با توجه به تاریخ ساخت آن شاید بتوان گفت معماری ایرانی – اسلامی این مسجد الگویی بوده‌است برای ساخت مسجدهای بزرگ دیگر به ویژه مناطقی که در قلمرو حکومت سلجوقیان بودند.
این مسجد تاریخی با کتیبه های زیبا در سال ۵۰۸ هجری قمری، در دوران حکومت ابوشجاع محمدبن ملکشاه سلجوقی بنا شده‌ و در تاریخ نهم مرداد سال ۱۳۱۲، به شماره ۱۹۱ در فهرست آثار ملی (ایران) ثبت شده‌است.
سنگ نگاره های گلپایگان
سنگ نگاره های بیشماری در شهرستان گلپایگان یافت شده است. این سنگ نگاره ها گویای دورانی است که بشر به ابزار نخستین شکار (سنگ های تیز) و رام کردن حیوانات و پس از آن کشاورزی و کاشت گیاهان روی آورد. گستردگی و فراوانی سنگ نگاره ها، تنوع تکنیک های حکاکی، قدمت آنها و…باعث شده تا یکی از گسترده ترین نقوش صخره ای ایران در این منطقه قرارگیرد .
هتل ارگ گوگد گلپایگان
دومین بنای خشت و گلي ايران است كه تاريخ و زمان ساخت آن به حدود چهار قرن پيش و در مسیر جاده ابرایشم نسبت داده مي شود .تنها سند مكتوبي كه ازاين بنا موجود است متعلق به حدود يكصدوچهل سال پيش است و نشان مي دهد نصف بناي ارگ توسط شخصي بنام عليخان بعنوان مهريه به همسرش واگذار شده و از آن پس بنام ارگ عليخاني ناميده شده است.
این مجموعه شامل یک رستوران، چایخانه سنتی، سالن تشریفات با ظرفیت ۲۰۰ نفر، مجموعه پذیرایی در فضای باز و ۱۹ سوییت برای اقامت مسافران است.

بازار چهار سوق، بازار سنتی گلپایگان، بقعه سیدالسادات، امامزادگان هفده‌تن، بقعه ناصر بن علی، مسجد حجه الاسلام، گنبد بابامصری، شبستان مسجد حجت الاسلام ، شبستان مسجد حاج ملاعلي، مسجد جامع سر آور ،امامزاده ابوالفتوح در وانشان، بقعه باب شیخ، دره شهیدان ( گوشه )، بقعه صالح پیغمبر، بقعه دانيال نبی،امامزاده عمران ابن علی، کاروانسرای طور روستای دُر، باغ برج علی اکبری سر رباطان، شهرک سینمایی وانشان، خانه احمدی، حمام ملا اسد‌الله ، پل تاریخی قاضی زاهد ، حمام بابا عبد‌الله ، خانه معظمی‌ها و خانه شجاع نظام در سر رباطان، کفترخانه‌های گلپایگان ، سد گلپایگان نخستین سد مدرن ایران وروستا هاي کوچري ، عباس آباد و وانشان از جمله آثار تاریخی و جاذبه های طبیعی شهرستان است که گردشگران بسیاری را از اقصی نقاط کشور به این خطه می کشاند.
زبان و گویش گلپایگان
در گلپایگان به جز عده محدودی از روستاهای منطقه که زبان خاص خودشان را دارند بیشتر مردم به زبان فارسی صحبت می‌کنند.
سوغات گلپایگان
هنرمندان گلپایگانی در هنرهایی مانند خطاطی و خوشنویسی،منبت و خاتم کاری و همچنین قالی بافی و گیوه دوزی همواره زبردست و شهره بوده اند به ویژه منبت که تاریخی چندصد ساله در این دیار دارد و رهاورد این شهر برای مسافران نوروزی همین کار دست هنرمندان است که هرساله با استقبال خوبی هم مواجه می شود.
در میان سوغاتی های گلپایگان نباید از لبنیات بی نظیر این شهر هم غافل شد که در برخی موارد از صنایع دستی هم پیشی می گیرد و تقریبا مسافری نیست که از گلپایگان بدون ماست، ماست چکیده، پنیر، روغن حیوانی و کشک خارج شود.

غذاهای محلی
غذاهایی که به دست بانوان گلپایگانی طبخ می شود عطر و طعمی ویژه دارد اما آش ترخینه از غذاهای محلی محبوب مردم این شهرستان است به این صورت که ترخینه سفید آن را که از ترکیب بلغور گندم و دوغ محلی تهیه می شود به عنوان پیش غذا و آش آن را که با ترکیب ترخینه خشک کرده، سبزیجات و حبوبات طبخ می شود را به عنوان غذایی لذیذ استفاده می کنند که البته برخی با افزودن روغن محلی حیوانی طعم خوش آن را چندبرابر می کنند و در تحویل سال نو هم کام خود را با این غذا تازه می کنند.

کباب گلپایگان هرساله مسافران بسیاری را فقط برای تجربه طعم کباب اصیل ایرانی به این شهرستان می کشاند، استفاده از گوشت تازه دام های اصیل این شهرستان طعمی ویژه به این کباب می بخشد.
در بسیاری از نقاط ایران برای جذب مشتری از نام کباب گلپایگان استفاده می کنند اما طعم اصیل این کباب در هیچ کجا به جز گلپایگان تجربه نمی شود چرا که این طعم حاصل استفاده از گوشت تازه دام های اصیل این شهرستان است که در جای دیگر یافت نمی شود.
شهدای شهرستان
شهرستان گلپایان در دوران انقلاب و ۸ سال دفاع مقدس ۳۷۲ شهید گلگون کفن تقدیم اسلام و انقلاب کرده است که بسیاری از آنان در زمره سرداران و فرماندهان دوران جنگ بوده اند و در تاریخ این کشور جاودانه شده اند.
 مشاهیر
شهرستان گلپایگان با علمای برجسته خود از گذشته به عنوان دارالمومنین شهره بوده است. مراجعی بزرگ که خدمات بی شماری را به جهان اسلام، انقلاب و این نظام داشته اند و مایه فخر و مباهات شیعیان بوده و هستند.
در میان این علما می توان به مرجع بزرگ جهان اسلام مرحوم آیت الله العظمی محمدرضا گلپایگانی، مرحوم سیدجمال الدین گلپایگانی، مرحوم حجت الاسلام، مرحوم آیت الله العظمی علی صافی گلپایگانی و در حال حاضر آیت الله العظمی شیخ لطف الله صافی گلپایگانی اشاره کرد.

هنرمندان
گلپایگان مهد هنرمندان بزرگ و برجسته ای در زمینه های مختلف به ویژه هنر اصیل منبت است که در میان آنان می توان به اساتیدی چون استاد حیدر قاشق تراش، استاد حبیب الله یادگاری، استاد عبدالحسین معظمی، برادران مختاری (علی و محمد)، محمد رضا توسلی،احمد محسنی، محمدعلی فخاری، حسین فخاری و حیدر نیکنام (که برخی آثارش در در موزه امام رضا(ع) است)،اشاره کرد که تعمیر منبر صاحب الزمان مسجد گوهرشاد نیز اثر استاد حیدر نیکنام گلپایگانی است.

منبع:ایمنا