از محراب معرق دوره صفوی تا کوزه منقش به آیت الکرسی

موزه ملی ایران به منظور شناساندن آثار ارزشمند و مذهبی در طول ماه مبارک رمضان، این‌بار محراب معرق متعلق به دوره صفوی ، نسخه خطی از قرآن کریم به‌جامانده از سده هشتم و همچنین کوزه‌ای که منقش به آیت الکرسی را معرفی کرده است.

موزه ملی ایران امسال در ماه مبارک رمضان اقدام به معرفی یکی از آثارش می‌کند، محراب کاشی معرق، یکی از این آثار است. این محراب متعلق به دوره صفوی از مشهد، با حاشیه پهن دور تا دور محراب با کتیبه ای با مضمون آیه ۲۵۵ سورۀ مبارکه بقره که به خط ثلث به رنگ سفید بر زمینه لاجوردی نوشته شده است.
ازاره و قسمت پایین محراب از قطعات سنگ مرمر ساده و رگه دار ساخته شده که حاشیه و محراب را از کف جدا کرده است.
نگاره های اسلیمی دهنه اژدری، بند اسلیمی، ختایی و شاخ و برگ های تزئینی به رنگ های آبی، فیروزه‌ای، قهوه‌ای تیره، سبز، سفید و … بر روی زمینه لاجوردی در لچک های بیرون محراب و زیر قوس جناغی درون ترنج ها و لوزی های و سراسر محراب را پوشانده است.
نسخه خطی قرآن کریم ( جزء ۲۶ ) یکی دیگر آثار معرفی شده است؛ این نسخه ارزشمند به خط محقق بر کاغذ بخارایی در ۱۰۴ صفحۀ ۵ سطری به رقم احمد سهروردی در سده هشتم هجری قمری(سال ۷۰۶ هجری قمری) نوشته شده است.
این اثر با تذهیب پرکار در صفحۀ اول و دو صفحۀ بعد، دارای سر لوح مزدوج مُذهب مرصع، بین سطرها بوته اندازی الوان شده، در پیشانی، ذیل و سر سوره ها با یک قاب مُذهب مرصع که عنوان سوره و عدد آیات به قلم زر، مشکی و یا سفید آب به خط کوفی بر زمینه آبی، شنگرف، قهوه ای و لاجورد مزین به نقوش اسلیمی نوشته شده همچنین علائم حزب، جزء و پایان آیات مُذهب مرصع است. بر این قرآن عبارت و تاریخ «کتبه الفقیر الی اله عز و جل احمد بن السهروردی فی اوایل محرم الحرام سنه ست و سبعمائه» ثبت شده و جلد تیماج عنابی ترنج و حاشیه ضربی لولادار دارد که از بیرون نقوش هندسی منگو له ای و در اندرون نقوش اسلیمی، سرطبلدار بر آن نقش شده است. این اثر با شماره ثبت ۱۸۰ در تاریخ ۹۵/۵/۱۱ در فهرست آثار ملی منقول به ثبت رسیده است.

کوزه سفالی با آیات قرآن، این کوزه سفالی نخودی رنگ، بدون لعاب دارای یک دسته، دهانه مشبک شبیه صافی، با گردنی ساده و بدون نقش، متعلق به سده های پنجم و ششم هجری قمری (دورۀ سلجوقی) است. این اثر کشف شده از نیشابور، کتیبه هایی از آیات قرآن کریم به خط نسخ و به شیوه داغدار که روی ظروف نوشته می‌شده را داراست.
یک سمت بدنه ظرف با آیات ۲۵۷ و۲۵۶، ۲۵۵ سوره بقره (آیهَ الکرسی) مزین گردیده. سمت دیگر ظرف کتیبه ها در چهار سطر نوشته شده اند که در سه سطر نخست آن آیات ۲۸و۲۷ سورۀ سجده و سطر چهارم آن، آیه ۴۸ سوره روم مشاهده می شود.

منبع:ایرنا