کلیسای هاکوپ و کلیسای مریم مقدس

مجموعه کلیسای هاکوپ و مریم مقدس مربوط به دوره صفوی است و در اصفهان، محله جلفا، خیابان نظر شرقی، میدان بزرگ واقع شده و در حال حاضر خیابان توحید از مجاور آن عبور می‌کند. مجموعه کلیسای هاکوپ و مریم مقدس در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۶۴۷ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

 

کلیسای هاکوپ در اصفهان
کلیسای هاکوپ، یا کلیسای یعقوب مقدس، قدیمی‌ترین کلیسای شهر اصفهان است. سال ساخت کلیسای هاکوپ ۱۶۰۷ میلادی است. در سال ۱۶۱۳ میلادی در اطراف این کلیسا، ساختمان کلیسای مریم مقدس را ساخته‌اند و در حال حاضر کلیسای هاکوپ در داخل کلیسای مریم مقدس و در ضلع شمالی آن قرار دارد.

 

معماری کلیسای هاکوپ
پلان اولیه­ کلیسای هاکوپ به شکل صلیب بوده که به علت تخریب بازوی جنوبی آن در سال ۱۸۴۳ میلادی به شکل مستطیلی در جهت شرقی – غربی با ابعاد ۲/۱۲x۹/۳ متر درآمده است. سه گنبد کوچک قوسی شکل آن و سقف بنا بر روی قوس­هایی تکیه کرده­ اند که بر روی ستون­های پهن متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی قرار دارند.

 

از سه گنبد کوچک بنا گنبد میانی نسبتاً بزرگ­تر است. مصالح به کار رفته در ساختمان کلیسای هاکوپ عبارت اند از خشت و آجر. دیوارهای داخلی با گچ و دیوارهای خارجی با کاهگل پوشانده شده­ اند. در بالای ورودی اصلی کلیسای هاکوپ نیز دو کتیبه به زبان ارمنی مربوط به سال ۱۶۰۷ میلادی وجود دارد.

 

کلیسای مریم مقدس در اصفهان
کلیسای مریم مقدس دومین کلیسای قدیمی شهر اصفهان است و در سال ۱۶۱۳ میلادی در زمان حکومت صفویه توسط یکی از تاجران آن دوران به نام «آوِدیک باباکیان» ساخته شده است.

 

معماری کلیسای مریم مقدس
پلان کلیسای مریم مقدس مستطیلی شرقی-غربی از نوع تالارهای گنبددار در معماری ارمنی است. بنای کلیسای مریم مقدس چندین گنبد قوسی شکل کوچک دارد اما گنبد اصلی آن، که دارای چهار نورگیر است، در وسط ساختمان قرار گرفته و به قوس­هایی تکیه کرده که بر روی ستون­های پهن متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی قرار دارند.

 

این ستون­ها فضای داخلی کلیسای مریم مقدس را به سه بخش مرتبط به هم تقسیم می کنند. در قسمت شرقی بنای کلیسای مریم مقدس، محراب واقع شده و در دو طرف آن نیز دو اتاقک مستطیل شکل قرار گرفته است.

 

مصالح به کار رفته در بنای کلیسای مریم مقدس عبارت­ اند از خشت و آجر. دیوارهای داخلی ساختمان با گچ پوشانده شده­ اند و بر روی آنها نقاشی­ هایی با موضوعاتی از کتاب مقدس به تصویر کشیده شده است. اطراف کلیسا، به غیر از سمت شرقی آن، دارای رواقی با بیست ستون از جنس سنگ حجاری شده است که کلیه­ این ستون‌ها با قوس­هایی به یکدیگر متصل شده­ اند.

 

سطح خارجی قوس­ها با کاشی‌های لعابدار به رنگ­های مختلف تزیین شده که به زیبایی نمای خارجی کلیسای مریم مقدس افزوده است. در محوطه­ این کلیسا بناهای مختلفی قرار داشته­ اند. در سال ۱۸۴۸م در قسمت غربی کلیسای مریم مقدس و بالای ورودی آن نیز برج ناقوس خانه ساخته شده است. در مجاورت ضلع جنوبی بنا هم نمازخانه­ کوچکی به نام استپانوس قرار دارد. کلیسای هاکوپ مقدس نیز در نزدیکی و در داخل حیاط این کلیسای مریم مقدس واقع شده است.

منبع:بیتوته