اداره واحدهای بوم‌گردی توسط افراد غیر محلی، یک مشکل عمده است

فرید جواهرزاده در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص آسیب‌شناسی افزایش بی‌رویه اقامتگاه‌های بوم‌گردی عنوان کرد: اکنون اقامتگاه‌های بوم‌گردی در کشور با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستند و متاسفانه یکی از آفات آن‌ها افزایش بی‌رویه این واحدهای اقامتی بوده و یکی از چالش‌های عمده گردشگری در کشور رشد قارچ‌گونه آن‌ها است.

وی افزود: حدودا از دهه ۱۹۵۰ به بعد که گردشگری در دنیا رواج پیدا کرد، بحث بهره‌وری از روستاها به عنوان یک گزینه تاثیرگذار در توسعه گردشگری مورد توجه قرار گرفت و از دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ سفرهای مسئولانه به طبیعت آغاز شد که به اصطلاح آن را «اکوتوریسم» نامیدند و واژه دقیق‌تری به نام «بوم‌گردی» در ادبیات گردشگری دنیا شکل گرفت.

بوم‌گردی پرشتاب‌ترین نوع گردشگری در دنیاست

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران اظهار کرد: واژه «بوم‌گردی» عمری حدود ۲۰ تا ۳۰ ساله در دنیا دارد و در سال ۱۹۹۴ اولین سمینار بین‌المللی اقامتگاه‌های بوم‌گردی دنیا در آمریکا برگزار شد. این نوع از گردشگری در چند سال گذشته بسیار رشد کرده است و سفرهای مسئولانه به طبیعت نزدیک به ۸ درصد از کل گردشگری در دنیا را شامل می‌شود. اکنون نیز به علت شیوع ویروس کرونا تنها گونه‌ای است که در این شرایط می‌تواند رشد کند و به رشد بیش از ۱۰ درصد هم می‌رسد، یعنی در واقع پرشتاب‌ترین نوع گردشگری دنیا اکوتوریسم و بوم‌گردی محسوب می‌شود.

جواهرزاده بیان کرد: رشد این سفرهای مسئولانه به طبیعت دلایل متعددی از جمله توسعه شهرنشینی و فاصله گرفتن انسان از هویت واقعی خود یعنی بودن در طبیعت دارد. اقامتگاه‌های بوم‌گردی نوعی اقامتگاه بومی- سنتی نیز هستند که در واقع انسان را به سرشت واقعی خود نزدیک و با محیط‌های روستایی آشنا می‌کند و به نوعی انسان را به زیستن در طبیعت مانوس می‌کند. در واقع همه این موارد باعث توسعه و رشد واحدهای بوم‌گردی می‌شوند.

وی ادامه داد: وجود این نوع از اقامتگاه‌ها اهمیت بسیاری دارند که از جمله این موارد می‌توان به کمک‌های اقتصادی به جامعه بومی و محلی، تاثیرات مثبت اکولوژیک و… اشاره کرد. در کشور ما واحدهای بوم‌گردی با چالش‌های بسیاری روبه‌رو هستند. از طرفی پشت سر گذاشتن این چالش‌ها و بهره‌مندی اقتصادی مردم محلی از این اقامتگاه‌های بوم‌گردی بسیار حائز اهمیت است؛ اما در پاره‌ای از موارد غفلت‌هایی صورت می‌گیرد و لذا اقامتگاه‌های بوم‌گردی با مشکلاتی رو به رو هستند.

نبود نیروی انسانی متبحر در ساختار بوم‌گردی‌ها

رئیس انجمن علمی طبیعت‌گردی ایران گفت: یکی از مشکلاتی که در این حوزه به چشم می‌خورد، ایجاد و اداره این واحدهای بوم‌گردی توسط افراد غیر محلی است. خیلی از افراد به علت دریافت وامی که از میراث فرهنگی به آنها تعلق گرفت بدون هیچ تخصصی، اقدام به تاسیس این اقامتگاه‌ها کردند. در حالی که اقامتگاه‌های بوم‌گردی باید در محیط‌های طبیعی با رعایت بالاترین سطح ممکن و توجه به ضوابط زیست‌محیطی و به شکل سازگار با معماری بومی و سیمای طبیعی منطقه احداث شوند.

جواهرزاده با بیان این که نبود نیروی انسانی متبحر یکی از بزرگترین و مهمترین مشکلات ساختاری اقامتگاه‌های بوم‌گردی است، خاطرنشان کرد: برای رفع چالش‌هایی که واحدهای بوم‌گردی با آن‌ها روبه‌رو هستند باید به مواردی از جمله توانمندسازی جوامع محلی، جذب مشارکت سرمایه‌‍‌گذاران بومی، ایجاد فرصت‌های شغلی، آموزش‌های نوین مبتنی بر این اهداف و تاثیر این رشد اقتصادی بر بهبود معیشت جامعه محلی توجه کرد.

وی با بیان این که بین اقامتگاه‌های بوم‌گردی، اکوکمپ‌ها، اقامتگاه‌های سنتی، عشایری و… تفاوت‌های بسیاری وجود دارد که به اشتباه اغلب این‌ها را اقامتگاه بوم‌گردی می‌نامیم، عنوان کرد: دسته‌ای از قوانین و مقررات مربوط به اقامتگاه‌های بوم‌گردی، وجود دارد که باید به‌روز شوند، علاوه‌بر توجه به توسعه کمی باید به توسعه کیفی آن‌ها نیز توجه شود، لذا یک نظام علمی مبتنی بر آموزش در این زمینه شکل بگیرد، افراد متخصص برای صدور مجوز و نظارت بر این واحدها در نظر گرفته و آموزش داده شوند و مهمترین مساله آموزش به افرادی است که می‌خواهند این‌چنین اقامتگاه‌هایی را تاسیس و اداره کنند.

جواهرزاده گفت: از طرفی یکی از مهمترین تاثیرات این اقامتگاه‌ها افزایش بازدید مسافران از روستاها و مکان‌هایی است که قبلا به خاطر نبود مکانی برای استراحت، نادیده گرفته می‌شد و مسافر کمتری در آن منطقه حضور می‌یافت، در واقع می‌توان مهمترین اثر اقامتگاه بوم‌گردی را افزایش طبیعت‌گردی و بازدید از اماکن بکر و کمتر دیده شده دانست.

منبع:ایسنا