سفر و گردشگری هنری

سعید فلاح‌‌فر در یادداشتی اختصاصی که در اختیار پایگاه خبری اسکان نيوز قرار داد، نوشت: «هنر» یکی از مهمترین عناصر بروز فرهنگی جهان امروز است و می‌تواند سرآغاز درک و دریافت فرهنگی اقوام و جوامع مختلف باشد. هنر پنجره‌ای است که به سمت تاریخ و جغرافیا، خصوصا به سمت زمانه گشوده شده و امکان جستجوهای انسانی را فراهم می‌کند. از همین‌رو علاوه بر امور تخصصی اهل فن، برای علاقه‌مندان به سفر به عنوان منبع لذت بخش شناخت و مراوادات فرهنگی مورد توجه قرار می‌گیرد. «گردشگری فرهنگی» معنایی فراتر از سفر به ابنیه باستانی در تمدن‌های کهن جهان و موزه‌های تاریخی دارد. میراث فرهنگی بشر، تنها محدود به میراث تاریخی نیست و شامل تاریخ هنر و جلوه‌های هنر معاصر هم می‌شود. به همین میزان، انگیزه سفرهای فرهنگی را نمی‌توان محدود به بازدید از اماکن و ابنیه تاریخی کرد.

هر ساله تعداد زیادی از مسافرت‌ها، یا به قصد حضور و بازدید از رویدادهای هنری انجام می‌شود و یا بخشی از آن به این امر اختصاص پیدا می‌کند. ذکر رویدادهای شاخص جهانی مثل جشنواره سینمائی کن، جشنواره هنرهای تجسمی ونیز و… و بازدید از موزه لوور و… برای اثبات اهمیت این جاذبه‌های هنری برای اقشار متنوع گردشگران کافی است. موزه لوور در پاریس با بیش از ده میلیون بازدید سالانه در صدر این فهرست قرار دارد. اتریش، پایتخت موسیقی جهان، مقصد محبوبی برای عاشقان این هنر است. اما تهیه بلیت برای حضور در یکی از اجراهای ارکستر فیلارمونیک وین گاهی به چند سال انتظار نیاز دارد. همانطور که هنرهای بومی در اقصی نقاط جهان جذابیت‌های خاصی برای مسافران دارد، بازدید از رویدادهایی مثل اپرا، باله و… که در بسیاری از مناطق جهان، نمونه‌های مشابهی ندارند و یا با ممنوعیت‌ها و محدودیت‌هایی روبه‌رو هستند، حکایت دیگری است که به عنوان جاذبه‌های گردشگری برای جلب گردشگران مطرح می‌شوند.

اما این مقاصد گردشگری تنها به این جشنواره‌ها و اماکن هنری یگانه و منحصربه‌فرد ختم نمی‌شود. نمایشگاه‌های کوچک و بزرگ هنری، کارگاه‌های آموزش هنری، فستیوال‌ها و مسابقات هنری، جلسات سخنرانی و نقد هنری، سالن‌های فصلی مد و لباس، اجراهای موسیقی و تئاترها، هنر خیابانی و آثار شهری، بازدید از آتلیه‌های شخصی هنرمندان سرشناس و… همه و همه در شهرهای کوچک و بزرگ به تناسب اهمیت، مورد توجه گردشگران و آژانس‌های مسافرتی قرار می‌گیرند. همچنین هر ساله هنرجویان بسیاری برای تجربه اندوزی و آموختن به سفر می‌روند. کارگاه‌های هم اندیشی و آموزشی بین‌المللی و یا مراکز رسمی و غیررسمی، دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های هنری و… فرصت مناسبی برای جذب این گروه‌ها خواهند بود. نقاشان زیادی از سراسر جهان علاقه‌مندند که سه پایه نقاشی خود را جایی بگذارند که از همان جا «مونه» باغ ژیورنی و برکه و پل روی آن را نقاشی می‌کرد. این ثبات و جذابیت مقاصد هنری تا جایی است که گاهی گردشگری هنری حتی به عنوان وسیله‌ای برای معرفی و رونق سایر جاذبه‌های گردشگری دیگر هم استفاده می‌شود.

این بخشی از آگهی یک آژانس مسافرتی است: «کشور فرانسه مهد تولد بسیاری از اساتید هنر مثل ادگار دگا، پل گوگن، کلود مونه، ادوارد مانه، پل سزان، پیر اگوست رنوآر می‌باشد. البته برخی از اساتید هنر با وجودی که در این کشور متولد نشده‌اند اما رشته هنری خود را در این کشور ادامه داده‌اند و این بدان علت است که این کشور و علی الخصوص پایتخت زیبای آن، شهر پاریس، مملو از گالری های نقاشی، عکاسی، موزه های متنوع و … می باشد و همین اماکن عمومی باعث می شود که افراد جویای هنر بتوانند از نزدیک هنر را لمس و درک کنند.» و یا «شرکت در کلاس های هنر در کشور ایتالیا می تواند راهی بسیار عالی برای دانشجویان خلاق این رشته باشد که به صورت هم زمان تحت نظارت اساتید ماهر این رشته به تحصیل بپردازند و هم از کارها و آثار هنری معروفی که در این کشور وجود دارد یاد بگیرند. بسیاری از اساتید مانند داوینچی، میشل آنجلو و بوتیچلی بر معماری کشور ایتالیا، مناظر شهری و طراحی فضای این کشور اثرات خود را برجای گذاشته اند و همین مساله باعث می شود که این شبه جزیره چکمه‌ای، خود یک کلاس درس سیار برای دانشجویان بین المللی این رشته باشد.»

بدیهی است این دست مقاصد گردشگری در کنار سایر فواید سفر، می‌تواند همزمان به رونق صنعت گردشگری، پایداری مهارت‌های حوزه هنرهای سنتی و صنایع دستی و البته «معرفی هنر» و ارتقا سطح بازار و «اقتصاد هنر» منجر شود. بنابراین دور از ذهن نیست که در برنامه‌های توسعه فرهنگ و اقتصاد گردشگری دولت‌ها و نهادها؛ «گردشگری هنری» در کنار سایر شاخه‌های مرتبط در دستور کار کارشناسی و اجرایی بخش‌های اقتصادی و فرهنگی قرار گیرد.