انتقاد میراث فرهنگی به تغییرات نارنجستان قوام

مجموعه تاریخی نارنجستان قوام شیراز  شامگاه جمعه ۱۷ مردادماه آتش گرفت. براساس گزارش‌ها این آتش‌سوزی در کافی‌شاپ دایر شده در حیاط این مجموعه آغاز و دلیل آن نیز اتصال سیم‌های رخ داده. هرچند بر اثر این آتش‌سوزی به عمارت تاریخی و موزه آسیب نرسید اما تعدادی از درختان باغ نارنجستان آسیب دیدند.

بنا نارنجستان در سال ۱۳۴۵ خورشیدی به دانشگاه شیراز اهدا شد و بین سال‌های ۱۳۴۸ تا ۱۳۵۸ خورشیدی مورد استفاده موسسه آسیایی، تحت سرپرستی پروفسور آرتور اپهام پوپ، ایران‌شناس معروف بود.

عبدالرضا نصیری، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس در این خصوص گفت: هرچند قصد ندارم بگویم ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در بناهای تاریخی، نامناسب است اما باید توجه داشت تمام این امور باید ضابطه‌مند انجام شود. معتقد هستیم زیرساخت‌های گردشگری یکی از نیازهای بناهای تاریخی است اما قطعا نوع انتخاب مکان بخش گردشگری در مجموعه تاریخی بسیار اهمیت دارد  چراکه اگر زمانی اتفاق در این بخش بیفتد باید تدابیری اندیشیده باشیم که به میراث فرهنگی و بنای تاریخی آسیب وارد نکند یا این آسیب حداقل باشد.

او ادامه داد: از همان ابتدا امر با ایجاد فضا گردشگری در وسط مجموعه باغ نارنجستان قوام موافق نبودیم. هیچگاه مجوز فعالیت این کافی‌شاپ را ندادیم اما از آنجا که نارنجستان قوام از زیرمجموعه‌های دانشگاه شیراز است، از این رو برخی اوقات شاهد وقوع اتفاقات و تغییراتی در این مجموعه بودیم و هستیم که مورد قبول و تایید میراث فرهنگی نیست و ما باهم اختلاف نظر در این خصوص داریم و با وجود نامه‌نگاری‌های متعدد تاکنون به نتیجه مطلوب نرسیده‌ایم.

نصیری تصریح کرد: در بیشتر مواقع وقوع تناقضات و عدم همکاری متولیان مجموعه‌های تاریخی با میراث فرهنگی  قائم به شخص است چنانکه اگر مدیریت علاقمند به تعامل و میراث فرهنگی باشد قطعاً با بروز چنین مشکلاتی روبرو نخواهیم شد. در این میان چندین مورد دیگر در نارنجستان مورد تایید مدیران این مجموعه است که با مخالفت میراث فرهنگی روبرو شده از آن جمله می‌توان به ساخت دیوار جان‌پناه به سمت خیابان اشاره کرد که بدون مجوز ساخته شده. هرچند، چند سال است جلوی این سازه که نیمه کاره رها شده، گرفته شده و مجموعه دانشگاه نیز به دلیل هزینه‌ای که برای ساخت این جان‌پناه کرده حاضر به برداشتن آن نیست اما میراث فرهنگی اصرار به تخریب آن دارد چراکه به اصالت بنا صدمه زده است و باید به وضعیت گذشته بازگردانده شود.

او با اشاره به آن‌که در وسط مجموعه باغ نارنجستان قوام شاهد ساخت دو سازه روبروی یکدیگر هستیم که بر اثر آتش‌سوزی جمعه شب یکی از این سازه‌ها سوخت، گفت: طی بازدیدی که از مجموعه نارنجستان داشتیم، شاهد آن بودیم که همان اتفاقی که برای یکی از این بخش‌ها افتاد و دچار حریق شد، می‌تواند برای سازه دیگر نیز اتفاق بیفتد. قطعا درخواست خواهیم کرد، هر دو سازه از وسط فضا سبز مجموعه نارنجستان قوام جمع‌آوری شوند. هرچند این آتش‌سوزی به بنا تاریخی و موزه آسیبی وارد نکرد و فقط تعدادی از درختان آسیب دیدند اما نباید فراموش کرد که چنین اتفاقاتی می‌تواند شرایط، بنای تاریخی را تحت‌الشعاع قرار دهد. باید جلوی وقوع چنین حوادثی گرفته شود.  این سازه با یک چادر که جدیدا در کنار آن ساخته شده، مجاور است و اگر آتش به آن بخش سرایت می‌کرد قطعا به عمارت اصلی می‌رسید.

ایلنا نوشت، معاون میراث فرهنگی استان فارس همچنین در خصوص مرمت‌های اخیر مجموعه میراث جهانی تخت جمشید و چالش‌هایی که در این خصوص شاهد هستیم، گفت: باتوجه به اینکه این مجموعه یک پایگاه میراث جهانی است و مدیریت مستقل دارد و بیشتر امور آن در شوراهای فنی و راهبردی در سطح کشور مورد بررسی قرار می‌گیرد و معمولا موضوعات آن در حوزه استانی  آن مطرح نمی‌شود از این‌رو بهتر است مدیریت پایگاه پاسخگوی فعالیت‌های این مجموعه باشد. ضمن آن‌که اگر مسائل مربوط به این میراث جهانی در شوراهای راهبردی و فنی مورد بررسی قرار نگرفته باشد تخلف صورت گرفته. با این وجود، معتقد هستیم مدیریت این مجموعه امور را بر اساس قوانین و اصول پیش می‌برد.