انفجار سفر در راه است

مدیر یکی از مجموعه‌های رزرواسیون گردشگری می‌گوید: سفر از میانه اردیبهشت‌ و در شهریورماه رشد داشته و مردم به مقاصد نزدیک بیشتر سفر کرده‌اند. از تغییرات رفتاری مسافران پیش‌بینی می‌شود به‌زودی و بخصوص در نوروز ۱۴۰۰ شاهد انفجار سفر در کشور باشیم.

به گزارش ایسنا، در نشست «گردشگری و کرونا با تمرکز بر وضعیت کسب و کارهای کوچک گردشگری» که از سوی مدیران یکی از پلتفرم‌های گردشگری به صورت آنلاین برگزار شد، با تحلیل وضعیت حال حاضر این صنعت و تاکید بر ضرورت توجه به فرصت‌های آینده گردشگری و اهمیت سفر پاک، این پیش‌بینی مطرح شد که سفر در پایان سال و تعطیلات نوروز ۱۴۰۰ با افزایش شدیدی مواجه خواهد شد.

علی طالشی – کارشناس  گردشگری و مدیرعامل یکی از مجموعه‌های رزرواسیون آنلاین – گردشگری را عامل رشد و توسعه‌ی جامعه، عدالت اجتماعی و توزیع ثروت دانست و یادآور شد: از اوایل دهه‌ی ۸۰ در کشور مردم با گردشگری محلی و داخلی به واسطه‌ تورهای تفریحی و ظهور اینترنت آشنا شدند و به واسطه‌ ظهور اماکن اقامتی کوچک مثل بومگردی‌ها، مقاصد گردشگری از انحصار سواحل شمال و جنوب و شهرهای بزرگ خارج شد و به تدریج اقتصادی شکل گرفت که تبدیل به شریان رشد اقتصادی در جوامع کوچک و محلی شد. این جریان اقتصادی که به نوعی سرریز درآمد مناطق شهری و پردرآمدتر به مناطق کمتر توسعه یافته و روستایی بود با خود نه فقط درآمد برای جوامع محلی و کسب‌وکارهای مستقر در آن‌ها ایجاد کرد که به عدالت اقتصادی و توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته، احیای جوامع محلی، مهاجرت معکوس و حفظ محیط زیست کمک کرد.

او با اشاره به تاثیر کرونا بر جامعه و اقتصادهای محلی و کوچک گردشگری، اظهار کرد: همه ما در خانه‌ها و محل کارمان در شهرها از عوارض مبارزه با کرونا در امان نبوده‌ایم. از بیماری که متاسفانه جان هزاران نفر از هموطنان ما را گرفت تا بیکاری و مشکلات اقتصادی و استرس‌های تنهایی و سفر نرفتن. اما آن وجه از اثرات کرونا که هنوز از معرض دید بیشتر ما پنهان مانده، اتفاقی است که برای میلیون‌ها ایرانی شاغل در کسب‌وکارهای کوچک گردشگری در شهرهای کوچک و روستاها افتاده و آسیب‌هایی است که به آن‌ها وارد شده است. حتی پس از واکسیناسیون گسترده و کاهش ابتلا به کرونا هم صنعت گردشگری تا سال‌های سال تحت تاثیر ویروس کرونا خواهد بود و عادات سفر هیچ‌گاه به قبل بازنمی‌گردد. به همین دلیل اگر امروز تمام مسؤولان، کارشناسان و کسب‌وکارهای بزرگ ملی، برای آن اقدامی نکنند باید منتظر فاجعه‌ای بزرگ در کشور بود. از طرفی دنیایی از فرصت‌ها در سایه تغییر عادات سفر همچون تغییر اجباری از گردشگری بین‌المللی به سفرهای داخلی و نزدیک ایجاد شده است که می‌توانیم در جریان آن رشد گردشگری را شاهد باشیم.

طالشی سپس آمارهایی را از رزروهای آنلاین این پلتفرم در دوران کرونا ارائه کرد و افزود: تمایل مردم به خرید آنلاین که در حوزه گردشگری نیز رایج شده، گرایش مردم به گردشگری داخلی به جای گردشگری بین‌المللی، تکثر و تعدد سفرهای کوتاه به جای سفرهای بلند و فصلی، تمایل مردم به سفرهای به مناطق نزدیک (سفر به نزدیک یا Go Near)، استفاده از ماشین شخصی به جای هواپیما و قطار و اتوبوس، افزایش سفرهای برنامه‌ریزی‌نشده و یا برنامه‌ریزی‌شده در زمان کم، تمایل به استفاده از پلتفرم‌های رزرو اماکن اقامتی با رویکرد افزایش ضریب اطمینان از بهداشت سفر، سفر به مناطق متنوع‌تر و دوری از مراکز شهری، از جمله اتفاقات و تغییراتی است که در صنعت گردشگری در حال وقوع است.

او به رشد سفر در اواسط اردیبهشت و شهریورماه امسال با استناد به آمارهای رزرواسیون اقامتگاه در یکی از پلتفرم‌ها اشاره کرد و این جهش را ناشی از جایگزین شدن سفرهای داخلی و همچین تغییر ذائقه مردم به خرید آنلاین دانست و گفت: البته که نمی‌توان این آمارها را به عنوان شاخص رشد سفر در کشور درنظر گرفت کرد. اما به زودی چه بخواهیم و چه نخواهیم، شاهد انفجار سفر در کشور و به خصوص نوروز ۱۴۰۰ خواهیم بود که احتمال می‌رود تا آن زمان کرونا همچنان با ما باشد، پس باید برای توزیع سفر به جای مناطق توریستی عادی به مناطق متنوع‌تر، آموزش سفر مسؤولانه و حفظ بهداشت و نظارت بیشتر آماده شویم که نقش پلتفرم‌های گردشگری در این زمینه حائز اهمیت و تاثیرگذار خواهد بود.

منبع:ایسنا

آشنایی با جاذبه‌های گردشگری محلات – مرکزی

شهرستان محلات در استان مرکزی قرار دارد و از شهرهای معروف کشور در زمینه سرسبزی و تولید گل است

این شهرستان علاوه بر داشتن آب و هوایی دل انگیز در بهار و داشتن چشمه‌های آبگرم، روایتی از تاریخ کهن‌سال ایران‌زمین است که در تعطیلات نوروز مسافران زیادی را به خود جذب می‌کند.

شهرستان محلات با 2079 کیلومتر مربع مساحت در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد و قم و آشتیان، دلیجان، ‌خمین و اصفهان و اراک را در مجاورت خود دارد.

به جز بعد گردشگری و تولید گل، صنایع سنگ از دیگر توانمندی‌های این شهرستان است. شهرستان محلات، هلند ایران نام دارد و سالانه صدها میلیون دلار گل از این شهرستان صادر می‌شود.

باغات گل محلات در فصول مختلف مسافران را به دیدن زیباترین آفریده خداوند دعوت می کند و یکی از سوغات با طراوت این شهرستان است.

آثار باستانی محلات

گل سر سبد آثار باستانی استان مرکزی در شهرستان محلات قرار دارد و شامل ستون‌های خورهه، آتشکده آتشکوه، بند باستانی نیمور، قلعه جمشیدی است.

سنگ نوشته های تاریخی، قلعه آقا خان، یخچال نیمور در کنار امامزادگان اسماعیل،‌ عبدالله، محمد، فضل و یحیی، امامزاده موسی، مسجد جامع محلات و نیمور مربوط به دورهای تاریخی پس از اسلام است.

محلات در روزگار هخامنشیان بخش کوچکی از ایالت ماد به شمار می‌رفته و در دوره اشکانیان نیز جزئی از ایالت والی نشین ماد بزرگ محسوب می شده است.

مورخان از مجموعه بقایا و ستونهای خورهه به عنوان آتشکده، معبد، کاخ و مرکز برگزاری جشن‌ها و مراسم های مذهبی و ملی، عمارت و منزل ییلاقی و قبرستان یاد کرده اند که در دوره های باستان مورد استفاده بوده است.

خورهه

خورهه در اوستا به مفهوم “محل برآمدن خورشید” است و از سویی کلمه “خور” در این کتاب به مفهوم منطقه ییلاقی است، این منطقه در شمال شرق محلات و در بین روستاهای دودهک، ورین و آب گرم، در کنار رودخانه خورهه قرار دارد.

بررسی تحقیقات انجام شده و آثار کشف شده در دشت و ارتفاعات خورهه نشان می دهد سابقه سکونت و قدمت منطقه به هزاره دوم قبل از میلاد باز می‌گردد.

این منطقه دارای اسناد تاریخی است و “لویی واند نبرگ” در کتاب باستان شناسی ایران باستان به نقل از هرتسفلد آورده است: “قابل تذکر است کمی به سمت جنوب در خورهه که سر راه اراک به کاشان است، معبدی است که هنوز دو ستون یونانی در آن پا برجاست.”

پایه این ستون‌ها مدور ساده و سر ستون‌ها به سبک و شیوه ایونیک که نوعی دیگر از ستون سازی یونان با افکار و اسلوب محلی است، ساخته شده است.

اولین نقشه این منطقه توسط مهندس حاکمی در سال 1355 با تحلیل معماری کشیده شد با این حال بنای تاریخی خورهه در مساحتی حدود 3550 متر احداث شده که شامل سه بخش ایوان اصلی، مجموعه بخش شمالی و مجموعه بخش غربی است.

ایوان اصلی دارای 12 ستون در دو ردیف بوده و در چهار طرف دارای دیواره جرز مانندی است. ارتفاع ستون ها به بیش از هفت متر رسیده که با توجه به حجم سقف ایوان ها ارتفاع ستون ها به بیش از 9 متر می رسیده است.

دو ستون از این مجموعه برجای مانده است. ستونها سنگی و با توجه به وجود معادن سنگ در محلات، جنس آنها از نوع تراورتن بهترین نوع سنگ است.

این آثار با آثاری چون تخت جمشید از نظر نقش بندی تفاوت داشته و از پایه ستون به طرف بالا به شکل مخروطه ناقص باریک ساخته شده و سطح مخروط ها حلزونی است. بر اساس اسناد موجود تا سال 378 هجری چهار ستون پابرجا بوده است که به مرور تخریب شده اند.

اکثر آثار کشف شده در این منطقه به سال 1355 بازمی گردد و در بین آثار کشف شده، می توان به پیه سوز سفالی، کوزه دسته دار، کوزه کروی، قطعات سنگی تزئینی و شیشه، اشیاء فلزی و اسکلتهای انسان اشاره کرد.

راه های دسترسی به ستونهای خورهه محلات، جاده محلات به آبگرم، سپس خورهه با جاده آسفالته حدود 20 کیلومتر همچنین جاده قم به اصفهان، نرسیده به شهر دلیجان و در 70 کیلومتری قم، روستای دودهک سپس به سوی خورهه با حدود 12 کیلومتر.

مجموعه باستانی و تاریخی خورهه محلات از آثا باستانی کشور که محلی برای مطالعه باستان شناسان است با شماره ملی 131 در آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

آتشکده آتشکوه دومین اثر باستانی استان مرکزی

آتشکده آتشکوه، دیگر اثر باستانی شهرستان محلات و جزء مهمترین آثار به جا مانده از دوران باستان در سرزمین کهن ایران است که در منطقه نیمور محلات استان مرکزی واقع شده است.

عظمت این بنا به‌حدی است که به طور قطع جزء برترین آتشکده‌های زرتشتیان جهان به شمار می‌رود و تعطیلات نوروزی بهترین فرصت برای بازدید علاقه‌مندان از این بناست.

این آتشکده در 5 ‬کیلومتری جاده نیمور و نزدیکی روستای آتشکوه نیمور قرار دارد و مورخان بنای این آتشکده را متعلق به دوره ساسانیان دانسته و معتقدند که بر اساس شواهد و قرائن تا قرن ‪ چهارم‬هجری سالم بوده است.

تالار اصلی یا شرقی آتشکده احتمالا محل آتشدان و نیایش بوده و شامل تالاری مربع شکل است که هر ضلع آن از بیرون ‪ 60‬متر طول دارد و دارای ‪ چهار‬ستون مستحکم بوده که از سنگ و ساروج ساخته شده و گنبد و طاق این بنای عظیم روی این ‪چهار ستون استوار است.

‪ آبگرم محلات

در میان دیدنی‌های استان مرکزی چشمه آبگرم محلات از شهرتی دیرینه برخوردار است و سالانه گردشگران زیادی را به ویژه در ایام تعطیل و نوروز باستانی رهسپار این شهر می کند.

چشمه آبگرم جوشان محلات با خاصیت درمانی و تفریحی محور اصلی گردشگری در این شهرستان و استان است که می تواند حلقه اتصال چرخه گردشگری، جاذبه های طبیعی و تاریخی و مذهبی این شهرستان باشد.

با توجه به سابقه طولانی این چشمه در میان مردم و علاقمندان، درکتابهای تاریخی به خواص درمانی این چشمه اشاره شده است.

این چشمه در فاصله 15 کیلومتری شمال شرق محلات در کنار ارتفاعات بلند منطقه قرار دارد و مسافران زیادی به امید بهبودی و رفع بیماری به این چشمه روی می‌آورند.

ترکیبات آب این چشمه شامل سولفات کلسیک و از دسته آبهای هیپرترمال است و در درمان بیماری های نقرس و بیماری های کبدی، صفراوی، کلیوی و دستگاه گوارش موثر است.

طرح توسعه آبگرم محلات به تصویب رسیده است و قرار است تله کابین، چشمه و پارک سرچشمه، احداث راهرو برای استفاده بهتر از این آب در فصل سرما، غارها و نواحی ییلاقی است که در صورت تحقق می تواند قطب توانمندی در زمینه گردشگری در استان سامان دهی شود.

سرچشمه محلات

سرچشمه محلات رتبه نهم پر بازدیدترین جاذبه گردشگری کشور را در نوروز 89 از میان 90 مرکز تفریحی به دست آورد.

سرچشمه محلات از چشمه‌های پر آب طبیعی استان مرکزی است که در شمال این شهر و در دامنه رشته کوه هفتاد قله قرار داد، این سرچشمه در بلندترین نقطه شهری محلات قرار گرفته و مکانی بسیار مناسب و خوش آب و هوایی را برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم آورده است.

این مرکز دارای امکانات مناسب تفریحی و سرگرمی است ودر طول سال مورد استقبال مردم استان مرکزی و استان های اطراف است.

آب زلال سوغات سرچشمه است و مسافران پس از استفاده از آبگرم محلات برای استراحت به سرچشمه می روند.

بازدید نوروزی و لزوم ایجاد قطب گردشگری

آمار گردشگری نوروزی از این آثار حاکی است بیش از 10 هزار‬ مسافر نوروزی از جاذبه‌های گردشگری، آثار تاریخی و باستانی محلات دیدن می‌کنند.

وجود این دو اثر باستانی در کنار آبگرم و سرچشمه محلات، دهکده گل وگیاهان زینتی محلات و همزمان قرار گرفتن در مسیر غار نخجیر استان مرکزی در مسیر دلیجان – نراق، شهر هزار ساله نراق و دیگر آثار دیدنی شهرهای محلات دلیجان و نراق فرصتی است تا تورهای گردشگری منطقه تشکیل شود و این آثار به قطب گردشگری تبدیل شوند.

در حالیکه این آثار در یک جا جمع شده است خدمات رسانی به گردشگران مناسب نیست و توسعه گردشگری در این منطقه نیازمند برنامه ریزی و اختصاص بودجه برای سامان دهی است.

افزایش امکانات رفاهی در محلات، دلیجان و نراق از جمله مکان های اقامتی، رستوران، وسائل حمل و نقل و مراکز اطلاع رسانی اولین نیاز گردشگری منطقه است.

منبع:همشهری

آشنایی با آرامگاه پیر علمدار – سمنان

آرامگاه پیر علمدار در استان سمنان و شرق شهر دامغان در محله خوریا نزدیک مسجد جامع و مدرسه حاج فتحعلی بیگ قرار دارد

در این آرامگاه که محمد بن ابراهیم پدر ابو حرب بختیار ملقب به پیر علمدار، حاکم ایالت قومس به سلطنت محمد غزنوی دفن شده، کتیبه‌ای به خط کوفی نیز وجود دارد.

این آرامگاه در سال 417 قمری ساخته شده و ارتفاع گنبد آن 13 متر، قطر داخلی آن چهار و نیم متر است. همچنین این بنا در فضای داخل و خارج، طرحی دایره شکل به قطرهای داخلی و خارجی 4/70 و 6/40 متر دارد. درگاه ورودی آن، در جنوب غربی رو به سوی مسجد و صحن است.

پوستۀ خارجی آن با پوشش آجری، پس از گذشت بیش از 10 قرن همچنان آراسته و بدون تخریب برجامانده است.

بدنۀ استوانه‌ای برج این آرامگاه به دو بخش متفاوت تقسیم شده است. قسمت پایین که حدود نیمی از ارتفاع کلی برج را دربرمی‌گیرد. آجرکاری ظریف و ساده بدون بندکشی بین آجرها دارد. در این بخش فقط دروازه ورودی بنا جای گرفته که با تزئینات خود یکنواختی سطح برج را تغییر می‌دهد.

ورودی آرامگاه یک قاب مستطیل شکل 2/70 ×1/30 متری است که سردر و ستون‌هایی پیل پا مانند آن را با قوسی زیبا و شکسته دربرگرفته‌اند.

آجرکاری تزئینی حاشیۀ این مستطیل، روی بدنۀ برج و به عرضی معادل دو آجر با بقیۀ تزئینات متفاوت است و در فاصله بین آجرها، شکاف مستطیل شکلی وجود دارد.

روی نوار حاشیۀ قوس سردر کتیبه‌هایی تزئینی قرار دارند که روی آنها بقایای نوشته‌هایی با گچبری زیبا قابل تشخیص هستند. بخش بالای برج شامل 7 نوار با تزئینات زیبای آجر تراش و یک کتیبۀ تسمه‌ای است که دورتا دور پیکرۀ برج را فراگرفته‌اند.

طرح‌های تزئینی نوارهای هفت گانه در چهار اندازه مختلف‌اند. این نگاره‌ها، به دو روش هندسی و دوردار با ظرافت و دقت کار شده‌اند.

نمای خارجی آرامگاه با گنبد مدور آجری کم‌خیز آن از نمونه‌های ارزشمند معماری آغاز قرن پنجم هجری قمری ایران به شمار می‌رود.

آرامگاه پیر علمدار از جمله بنا‌های تاریخی شهر دامغان است که به برج معروف شده و یکی از بهترین نمونه‌های معماری آرامگاهی است.

آرامگاه پیر علمدار در سال 1310 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 79 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با آرامگاه ابن حسام خوسفی – خراسان جنوبی

 بنای تاریخی آرامگاه ابن حسام خوسفی ، شاعر برجسته قرن نهم قمری بر فراز صخره‌ای سنگی در حاشیه شمالی شهر خوسف قرار دارد.

این آرامگاه که از جمله آثار تاریخی و دیدنی استان خراسان جنوبی به حساب می‌آید، بیش از ۵۰۰ سال قدمت دارد.

ابن حسام خوسفی سال 782 قمری در شهر امروزی خوسف به دنیا آمد. خوسف از بخش‌های فعلی بیرجند و از قدیمی‌ترین آبادی‌های قهستان است.

محمد فرزندحسام الدین حسن، معروف به ابن حسام، شاعر، عارف، فقیه و اندیشمند قرن هشتم و نهم هجری است. آرامگاه ابن حسام خوسفی در سال ۹۲۰ هجری قمری ساخته شد و در قرن ۱۳ قمری مورد مرمت قرار گرفت.

این بنای کوچک شامل اطاقکی است با فرم هشت ضلعی که نقشه فضای داخلی آن به صورت چلیپایی است. پوشش مقبره به صورت گنبدی طراحی شده که در مرکز آن یک کلاه فرنگی ساخته شده است.

در این قسمت نورگیرهایی تعبیه شده تا هم نور فضای داخلی آرامگاه را تأمین کند و هم باعث تهویه فضای داخل آرامگاه شود. این بنا ابتدا در دوره صفویه بنا شده و در دوره قاجار تغییراتی در آن داده شد.

این بنا دارای نقشه چلیپایی شکل و پوشش گنبدی است و در سه جهت، سه طاق نما با قوس جناقی دارد. همچنین در داخل آرامگاه کتیبه‌ای کاشیکاری شده به رنگ سفید حاوی اشعار ابن حسام است که دور مقبره را فرا گرفته‌است.

منبع:همشهری

آشنایی با کاروانسرای زیرو – یزد

کاروانسرای زیرو که به آن زیرآب نیز گفته می‌شود، با قدمت دوره صفویه در نزدیکی روستای مغستان از توابع شهرستان اردکان، در استان یزد قرار دارد.

کاروانسرای زیرو، با کاروانسراها‌ی خرگوشی و یغمیش ازجمله کاروانسراهای معروف اردکان هستند. سازه و حتی روپوش‌ها و سقف کاروانسرای زیرو عمدتاً از قلوه‌سنگ ساخته شده است.

سبک معماری بنا، یکی از نشانه‌هایی است که اکثر کارشناسان معماری برای تاریخ‌گذاری روی یک بنا به آن استدلال می‌کنند. سبک کاروانسرا‌های دوران صفوی از یک نوع نقشه در مناطق مرکزی ایران تبعیت می‌کرده و آن سبک چهارایوانی اصفهانی بوده است؛ ولی کاروانسرای زیرو از سبک تک ایوانی با حیاط مرکزی تبعیت می‌کند.

این کاروانسرا در قسمت‌های شمالی، جنوبی و شرقی در میانه‌ ضلع خود، رواقی بزرگ‌تر دارد، ولی از ایوان غربی که همان ورودی است، کوتاه‌تر و کم عمق‌تر است. نوع قوس‌ها با قوس‌های رایج در کاروانسراهای سبک اصفهانی متفاوت بوده، قوس‌ها تیزه‌دار ولی تند‌تر و پای طاق‌ها بلندتر و ایوان ورودی رفیع ساخته شده است.

ورودی شترخوان‌ها از دو ضلع جنوبی و شمالی بوده و برای رسیدن به دو شتر‌خوان که در دو ضلع غربی و شرقی قرار دارد باید از میان دو اتاق گذشت.

کاروانسرای زیرو در سال 1386 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 19906 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با کاروانسرا قلعه خرگوشی – یزد

 کاروانسرا قلعه خرگوشی نزدیک باتلاق گاوخونی در جاده قدیمی یزد – اصفهان قرار دارد.

فاصله بین این کاروانسرا و عقدا حدود 60 کیلومتر است و این بنا از آثار دوره صفوی است. این کاروانسرا شامل صفه‌ها، حجره هاه، اصطبل و دیواره‌ای روی پشت بام، با 2 متر عرض است.

این کاروانسرا 2 طبقه و طبقه دوم آن شاه نشین است. در داخل رباط 18 صفه وجود دارد. صفه بزرگ‌تر و صفه دیگری که در قسمت جنوبی قرار دارد، دارای محراب و نماز گاه است.

در چهار گوشه رباط، چهار مدخل برای ورود به طویله دیده می‌شود و مخزن آب به صورت آب انبار در وسط رباط ساخته شده است.

از تزیینات بنا می‌توان به کاربندی آجری سر در ورودی و کتبیه سنگی به خط علی رضا عباسی خطاط معروف عصر شاه عباس اشاره کرد.

این کتیبه، روی 15 قطعه سنگ سبز رنگ به طول 8 متر و عرض 60 سانتی متر و در 3 ضلع مدخل نصب شده است.

این کاروانسرا کاملا داخل طبیعت بکر و وسط کویر قرار گرفته و می‌توان از آن به عنوان یک رصدگاه بسیار  زیبا و مناسب استفاده کرد.

نزدیک‌ترین آبادی تا این کاروانسرا در فاصله 7 کیلومتری است که یک روستای تک خانواره است.

از دور این کاروانسرا منظره‌ای بسیار زیبا دارد. داخل آن اتاقک‌های سنگی وجود دارد که محل اتراق مسافرین بوده در ضمن محلی هم برای نگهداری حیوانات وجود دارد.

سنگ‌های بکار رفته در آن از جنس گرانیت است. در این رباط چشمه آبی هم هست و می‌توان ازآن نوشید.

منبع:همشهری

آشنایی با کاروانسرای دودهک – قم

کاروانسرای دودهک در ساحل شرقی رودخانه قم‌رود قرار دارد.

قدمت این بنا به دوره صفویه برمی‌گردد. در هر یک از د یوارهای شمالی و شرقی و غربی این کاروانسرا 3 برج تعبیه شده که نشان می‌دهد کاروانسرا شبیه به یک قلعه نظامی بوده‌است.

پس از عبور از دروازه ورودی کاروانسرا، ایوانی به طول30.11 متر وجود دارد که انتهای آن با پله‌هایی به حیاط متصل می‌شود.

پل و کاروانسرا که از یادگارهای دوره صفویه است در مسیر تاریخی جاده ابریشم احداث شده است.

ابعاد کاروانسرا ۷۰/۵۳ × ۶۰/۵۳ متر بوده و در هر یک از دیوارهای شمالی، شرقی و غربی برای حفاظت و نگهبانی از کاروانسرا که به صورت قلعه است، سه برج ساخته‌اند. مصالح به کار رفته در بنای کاروانسرا آجر، سنگ، آهک و گچ است و سقف بناها با گچ و پشت بام با کاهگل پوشیده شده است.

ایوان‌های جنوبی و غربی آن که بعد از ایجاد بنا ساخته شده، دارای فرورفتگی‌هایی در دیوار است.

ایوان شرقی روی یک آب انبار زیرزمینی ساخته شده‌است. در سمت راست ایوان 2 اتاق ساخته شده که اولی مربعی با ضع 8.4 ‏مترو پوشش گنبدی است که در گذشته به وسیله یک در بزرگ به اتاق کناری ارتباط داشته‌است.

این اتاق نمازگاه کاروانسرا بوده‌است و چهارگوشه کاروانسرا مشابه یکدیگر نیستند.

گوشه‌های شمال شرقی و جنوب غربی برای نگهداری بار و دوگوشه دیگر به عنوان اصطبل مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. پی‌های این بنا از سنگ و بقیه بنا از آجر ساخته شده‌است.

به علت عدم محافظت در گذشته، قسمت‌هایی از این کاروانسرا تخریب شده بود که در سال‌های اخیر با همت سازمان میراث فرهنگی استان مرکزی تعمیر و بازسازی شده است.

موقعیت جغرافیایی، نزدیکی به راه اصلی تهران – اصفهان، عبور رودخانه قم رود از کنار آن، مجاورت با پل تاریخی دودهک و همچنین سالم بودن بنای کاروانسرا، از ویژگی‌های مثبت این یاد مان تاریخی محسوب می‌شود.

کاروانسرای دودهک در سال 1377 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۹۸۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با کاروانسرای یغمیش – یزد

کاروانسرای یغمیش که به آن یاغمیش نیز گفته می‌شود از آثار دوره صفویه شهرستان صدوق در استان یزد است. شهرستان صدوق در شمال غرب ندوشن در استان یزد واقع شده است.

این کاروانسرای مستحکم به مساحت 35 × 45 متر از سنگ و آجر ساخته شده است. ابعاد آجرهای موجود در دیوارهای این اثر قدیمی 20 در20 در 4 سانتی‌متر می‌باشد که قالبی یکسان با بناهای موجود دوران صفوی دارد.

از عجیب‌ترین مشخصه‌های این بنا، شالوده‌ سنگی بنا می‌باشد. معماری سنگی بنا کامل و بی نقص بوده در حدی که گمان می‌رود معمار آن، بسیار آگاه به سازه‌های سنگی بوده است. قطر دیوار از ابتدا تا انتها تغییر داشته و چیدمان سنگ و ملات چنان جداناپذیر می‌باشد که تمامی فاصله بین سنگ‌ها با ملات به خوبی پر شده و کار دقیق معمار و بنا، دلیلی را برای بندکشی دوباره بین سنگ‌ها نمی‌گذارد.

ارتفاع بیش از 9 متر دیوارها و نیز وجود برج‌های چهارگوشه بنا و نیز برج‌های نیمه در میان اضلاع شرقی، غربی و جنوبی که جنوبی کمی هم بلندتر می‌باشد و نیز سردر بیش از 15 متر با دو برج، همه و همه حاکی از وضعیت امنیتی بد منطقه و اهمیت راه‌گذری از این منطقه می‌دهد.

تأمین آب از طریق چاه می‌باشد که در داخل کاروانسرا قرار دارد و این اهمیت وجود آب در این منطقه بیابانی را می‌رساند. نبود قنات و تأمین آب داخلی و نیز مکان‌هایی برای انبارکردن آذوقه، بیانگر این مطلب است که زمان‌هایی رباط در محاصره نیز بوده است.

صاحب جامع مفیدی در وصف این رباط یا کاروانسرا می‌نویسد:

  • “به سرحد یزد و اصفهان در میان بیابان واقع است. جایی است خوفناک و مکانی است پر وحشت. در قدیم الایام قلعه ای ساخته بودند از سنگ؛ اما خرابی تمام در بنیان آن راه یافته بود. ایالت و شوکت پناه، جانی خان قورچی باشی در زمان اقتدار به تعمیر آن همت گماشت و در نهایت استحکام به اتمام رسانید و بر اطراف آن برج های عالی ترتیب داده و در ساحت آن چاهی حفر نمود که مترددین از آن مستفیض می گردند و بانی را به دعا یاد می‌کنند.”

وضع فعلی کاروانسرا نیز موید نوشته صاحب مفیدی است. یعنی دیوار های قسمت قدیمی رباط همه از سنگ سرخ و بسیار محکم است و بعداً تعمیرات و مرمت‌هایی که در آن شده، با آجر به انجام رسیده و مخصوصاً برج ها و گاوپهلوهایی به آن الحاق شده است.

سردر ورودی که در طرف دیوار شمالی است تماماً از آجر و احداث عصر صفوی است. دو برج متصل به سردر به محیط خارجی پانزده متر از آجر و یک گاوپهلو و جرز که حکم شمع و حمال برای دیوار دارد در همین قسمت ساخته شده. در دو زاویه دیوار سمت راست یا مغرب دو برج و در وسط آن یک برج سنگی هست و یک شمع آجری هم در همین سمت دیده می شود.

در دیوار سمت چپ یا مشرق دو برج سنگی اصلی و دو گاوپهلوی آجری متصل دیده می شود. بلندی دیوار ها قریب نه متر است. بالای سر شاه نشین برجی از آجر به بلندی سه متر ساخته اند و در همانجا سه سوراخ تعبیه شده که جای ریختن روغن داغ و آب جوش بوده است.

دو متر از سر دیوار برج های اطراف قلعه از آجر ساخته شده. در داخل رباط صفه ها، و عقب سر آنها طویله و اصطبل ها همه از آجر بنا گردیده و به طور کلی این رباط از حیث استحکام و استواری از رباط های مهم و نسبتاً سالم صفحات یزد و از لحاظ نقش و طرح هم استادانه و خوش کار است.

یغمیش از نظر ریشه‌شناسی، ریشه و وجه تسمه‌، چندان مشخص نیست ولی در کتب تاریخی یغمیش را نامی مغولی و برگرفته از آثار یغمیش شحنه اصفهان در عصر غازان‌خان می‌دانند.

این بنای جالب و عجیب شالوده‌ای سنگی و با ملات گل وآهک دارد. البته این شالوده‌ اوّلی بنا بوده که به احتمال زیاد، به دوران حکومت ایلخانان مغول برمی‌گردد. ولی در دوران صفوی با آجر و افزودن چند پاپیل و پشت بند به استحکام بنا افزوده‌اند، از جمله سردر ورودی که با دو برج آجری و دروازه میانی ایجاد شده و برج‌های گوشه‌ای ضلع شمالی.

در ضمن در قسمت‌های شرقی و غربی با دو پیلک نیم‌برج جهت استحکام بخشیدن به دیوارها افزوده اند. مصالح اصلی بنا بومی بوده و از سنگ لاشه منطقه می‌باشد و نیز آهک را نیز از معادن اطراف برداشت کرده‌اند. ولی مرمت دوران صفوی با آجر می‌باشد.

کاروانسرای یغمیش در سال 1382 توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره 8558 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منبع:همشهری

آشنایی با کاروانسرای قصر بهرام – سمنان

کاروانسرای قصر بهرام در ۱۵۴ کیلومتری جنوب تهران و بر سر راه جاده سنگی قدیمی و کاروانروی کویری اصفهان ـ کاشان ـ گرمسار قرار دارد.

این جاد‌ه د‌ر طول مسیر خود‌ از کنار کاروانسرای عین‌الرشید‌ می‌گذرد و به جاده سنگفرش نیز  معروف است.

کاروانسرای عین‌الرشید‌ د‌ر ۴ کیلومتری جنوب غربی کاروانسرای قصر بهرام واقع شد‌ه است. کاروانسرای شاه عباسی قصر بهرام یکی از جاذبه‌های تاریخی این منطقه است.

این بنا که بیشتر شبیه کاروانسراهای شهری است و شبــــاهت آن به کاروانسراهای میان راه کمتر است، به گفته برخی از کارشناسان برخلاف نامش ساختمانی برای اقامت سلاطین صفوی د‌ر مواقع شکار و سفرهای شاهانه بود‌ه است.

ظاهر بیرونی این کاروانسرا به شکل مربع است و نمای آن از سنگ‌های بزرگ و منظم آهکی و سفید‌رنگ است. قصر د‌ارای چهار برج بلند‌ و نیم د‌ایره و د‌و د‌روازه شمالی و جنوبی است.

این قصر به صورت چهار ایوانی است و اتاق‌ها د‌ر اطراف حیاط یا صحن مرکزی قرار د‌ارند‌. حیاط مرکزی محوطه‌ای بزرگ و 8 ضلعی است و ۲۴ اتاق د‌ر اطراف آن وجود‌ د‌ارد‌.

حوض چهارگوشی به عمق حد‌ود‌ ۲ متر د‌ر وسط حیاط مرکزی وجود دارد. حیاط بزرگ ساد‌ه‌ای با طاق بلند‌ ضربی نیز د‌ر طرف شرقی این کاروانسرا وجود‌ د‌ارد‌.

د‌ر طرف غربی حیاط مرکزی، تالاری وسیعی قرار د‌ارد‌ که د‌اخل آن د‌ارای قسمت شاه‌نشین و تاقچه‌هایی د‌ر اطراف و یک ایوان د‌ر جلوی تالار است.

کاروانسرای شاه عباسی قصر بهرام که به کاروانسرای عباس‌آباد‌ نیز مشهور است و د‌ر حال حاضر به عنوان پاسگاه شکاربانی پارک ملی کویر و نیز مهمانسرایی برای اقامت گرد‌شگران و محققین مورد‌ استفاد‌ه قرارمی‌گیرد‌.

این کاروانسرای سنگی توسط سازمان حفاظت محیط زیست با نظارت سازمان میراث فرهنگی تعمیر و مرمت شد‌ه است.

منبع:همشهری

آشنایی با جاذبه های گردشگری طالقان – البرز

منطقه ییلاقی طالقان با مردمانی مهربان، مهمان نواز و فرهنگ دوست در میان کوه های برف گیر البرز از غرب ارتفاعات کندوان تا 40 کیلومتری شرق قزوین دامن گسترده است.

شاهرود رگ حیاتی این سرزمین دیر سال، از کوهپایه های شرقی آغاز و با طولی نزدیک به 105 کیلومتر به غرب می رود این شریان آبی بیش از 15 رودخانه کوچک و بزرگ منطقه را که از چشمه سارها و برفاب ها سرچشمه می گیرند، همراه خود تا سپید رود می برد تا با آبهای قزل اوزن  آمیخته و راهی دریای خزر شود.

طالقان
تابلوی ورودی طالقان از اتوبان تهران – قزوین

سد مخزنی طالقان، که به تازگی افتتاح شده است با ظرفیت 420 میلیون متر مکعب که بر روی شاهرود ساخته شده، نقطه عطف مهمی در تاریخ، جغرافیا و محیط زیست منطقه محسوب میشود و تحولات و آثار عظیمی را از خود بر جای خواهد گذاشت.

طالقان
سد آب برگردان طالقان جهت رساندن آب به مزارع

طالقان با وسعتی حدود 1300 کیلومتر مربع در 36 درجه و 12 دقیقه عرض شمالی و 50 درجه و 47 دقیقه طول شرقی در شمال رب شهر تهران قراردارد، میانگن درجه حرارت سالیانه در طالقان حدود 5/9+، متوسط حداکثر 5/27+، و متوسط حداقل 3/11- درجه سانتی گراد و میانگین بارندگی سالیانه حدود 500 میلیمتر است.

روستاهای زیبای طالقان در دامنه های جنوبی و شمالی ، در ارتفاع 1400 تا 2600 متر از سطح دریا ، در امتداد رودخانه ها و کنار چشمه سارها پراکنده شده اند.

طالقان از سه بخش پایین طالقان، میان طالقان، و بالا طالقان تشکیل شده است.

طالقان
نمایی از طبیعت طالقان

جاذبه های طبیعی

طبیعت روح نواز طالقان بعنوان مهمترین جاذبه منطقه، گردشگران بسیاری را بسوی خود جلب می کند.

طالقان
نمایی از شاه البرز طالقان

قله استوار شاه البرز با ارتفاع 4200 متر در بلند ترین نقطه مرز طالقان و الموت و قله هایی همچون – سات، بام، ناز، کهار، زرینه کوه، لشکرک و کلوان با ارتفاع بین 3400 تا 4400 متر به همراه غارهایی مانند – مرغ بند در ناریان، کله سنگ در دنبلید ،خلی زر در ورکش و غارهای بزج و بادامستان و نیز آبشارهای – سفید آب در غرب شاه البرز ،شل بن در غرب بزج، تره نو در جرینان و آبشارهای آسکان، سوهان و کرکبود ،مجموعه ای متنوع و کامل را برای دوستداران طبیعت فراهم آورده اند، نزدیکی به ارتفاعات علم کوه و تخت سلیمان و نیز وجود چند مسیر راه پیمایی کم نظیر که طالقان را به سواحل دریای خزر مربوط می کند بر جذابیت های این منطقه افزوده است.

طالقان
نمایی از جاده طالقان

ویژگیهای تاریخی ،طبیعی و فرهنگی طالقان موجبات ظهور مشاهیری در زمینه های گوناگون هنری مانند – خط ، نقاشی  و موسیقی را فراهم آورده است و بزرگانی همچون -درویش عبدالمجید طالقانی ( استاد بلا منازع خط شکسته )، میرعماد و غلامحسین امیر خانی (اساتید گذشته و معاصر خط نستعلیق )و استاد استادان موسیقی ،غلامحسین درویش (درویش خان ) را در دامان خود پرورانده است.

جاذبه های فرهنگی، تاریخی

منزل آیت الله طالقانی  در گلیرد و یادمان، درویش عبدالمجید طالقانی در مهران از آثار دیدنی و تاریخی و فرهنگی طالقان به شمار می آیند.

 طالقان
نمای از منزل گلی مرحوم طالقانی

از دیگر آثار و بناهای تاریخی طالقان – برای مانده از آسیبهای طبیعی – میتوان به برخی قلعه ها، امامزاده ها، مقابر، حمام ها و آسیاب های آبی اشاره کرد.

ارژنگ قلعه در میناوند ، قلعه منصور و قلعه کیقباد در شمال هرنج ، قلعه دختر در گته ده ، قلعه پراچان و قلعه فالیس ،امامزاده هارون در جوستان ، شاه محمد حنیفه در کرکبود ،امامزاده زکریا در میراش ،امامزاده ابراهیو در در تکیه ناوه و نیز امام زاده های روستای های سید آباد، اورازان، کش، کشته رود، کلاه رود، اسفاران، خچره، بقعه میر در وشته، و مقبر پیران در دیزان، مهران، گته ده و اوانک، بقایای آسیاب های آبی در برخی از روستاها و نیز آثار نهر بزرگ انتقال آب از طالقان به قزوین در امتداد قله های رشته کوه های جنوبی طالقان، بسیار دیدنی است.

منبع:همشهری