فراموشی گردشگری روستایی در شوش

محمد کعب عمیر، نماینده مردم شوش در مجلس در یادداشتی نوشت: شعار سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۰ «گردشگری و توسعه روستایی» تعیین کرده است تا از ظرفیت‌های بی‌بدیل و منحصربه‌فرد این بخش در ایجاد توسعه اقتصادی و فراهم کردن فرصت‌هایی در خارج از شهرهای بزرگ استفاده شود.

شعار 2020 (UNWTO) آن هم در شرایط بحران کرونا که بخش اعظمی از صنعت گردشگری را تحت تاثیر قرار داده است، به دلیل اهمیت موضوع «گردشگری روستایی» که یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی مورد توجه است که گروهی آن را بخشی از بازار گردشگری و گروهی دیگر آن را سیاستی برای توسعه روستاها قلمداد می‌کنند.

«گردشگری روستایی» یکی از مفاهیم و اشکال توسعه پایدار است که در آن از منابع موجود در مناطق روستایی استفاده می‌شود. این گونه توسعه، کمترین تأثیر مخرب را دارد یا اصولاً فاقد چنین تأثیراتی است و از رهگذر ارتقای سطح بهره‌وری در مناطق، ایجاد اشتغال، اصلاح توزیع درآمد، حفظ محیط روستا و فرهنگ بومی، جلب مشارکت مردم محلی و ارائه شیوه‌های مناسب برای منطبق ساختن باورها و ارزش‌های سنتی با شرایط امروزی و منافع روز افزون را نصیب مناطق روستایی می‌سازد.

گردشگری روستایی از دو جهت «حضور در یک فعالیت گسترده جهانی» و دیگری «تاکید بر توسعه سیاست‌های محلی و منطقه‌ای» اهمیت دارد که بی‌شک این دو امر برای روز جهانی گردشگری و سال پیش‌رو در شرایط کنونی بحران مؤکد و ضروری است. در سال‌های اخیر «گردشگری روستایی» به عنوان یکی از مهم‌ترین صنایع برخوردار از پتانسیل‌های لازم برای کمک به جوامع محلی در راستای توسعه فعالیت‌های اقتصادی مورد توجه قرار گرفته است.

تنوع سازی اقتصاد روستایی و تعیین راهبردهای جایگزین، مانند گردشگری، فرصت‌های شغلی متعددی را در سکونتگاه‌های روستایی به وجود می‌آورد. گردشگری روستایی از یک طرف می‌تواند نقش مهمی را در متنوع سازی اقتصاد جوامع روستایی در قالب صنعت گردشگری ایفا کند و از طرف دیگر می‌تواند وسیله‌ای برای تحریک رشد اقتصاد ملی (از راه غلبه بر انگاره‌های توسعه‌نیافتگی و بهبود استاندارد زندگی مردم محلی) باشد. همچنین این صنعت می‌تواند نقش عمده‌ای را در توانمندسازی مردم محلی، توسعه منابع انسانی، تنوع و رشد اقتصادی و همچنین خلق فرصت‌های شغلی جدید در ارتباط تنگاتنگ با سایر بخش‌های اقتصادی و اجتماعی ایفا کند.

در همین راستا، تقویت سرمایه‌های اجتماعی یکی از راهکارهای گسترش توسعه پایدار روستایی به شمار می‌رود به طوری که سرمایه اجتماعی در قالب تشکل‌های محلی قادر به کاهش فقر و افزایش رفاه جامعه است. پس توسعه گردشگری در کشور مستلزم شناخت سرمایه اجتماعی جوامع محلی و شاخص‌های آن است تا بتوان از این طریق اثرات گردشگری را بر جوامع محلی به سمتی مثبت سوق داد و باعث افزایش مشارکت، انسجام، اعتماد بیشتر در بین اعضای جوامع محلی شد.

شهرستان شوش در جنوب غربی ایران، استان خوزستان و در دشتی قرار گرفته است که نام خود را از شهر شوش گرفته است. این دشت را دشت شوشان می‌نامند. این نام از ارتباط پیشینه کهن و گذشته تاریخی شوش دارد شده است که همواره به صورت مستمر مرکز سکونت مردمانی بوده است که از ویژگی‌های طبیعی شوش بهره برده‌اند و توانسته‌اند زندگی پایداری و با دوامی را در شوش برقرار سازند.

شهرستان شوش دارای دو اثر منحصر به فرد و جهانی به نام «زیگورات چغازنبیل» و «شهر باستانی شوش» است که به لحاظ جغرافیایی و قرار گرفتن در این دشت و در امتداد رودخانه‌های دز، کرخه و شاوور که فضاهای روستایی زیبایی با غنای فرهنگی، آداب و رسوم خاص، پوشش محلی، موسیقی و تنوع اقوام به وجود آورده است.

در بخشی دیگر «تپه ماهور» و «شن زارها» حاشیه رودخانه که فضای بی‌نظیر روستایی را به وجود آورده که محل پرورش شتر است. در بخشی دیگر وجود کشاورزی وسیع نی‌شکر، وجود حیوانات اهلی و جانوری و قطب پرورش اسب اصیل به غنای جاذبه‌ها افزوده است.

بنابراین هر ساله تعداد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به منظور بازدید از سایت‌های جهانی، موزه‌ها، حرم دانیال نبی، دعبل خزاعی، یادمان‌های دفاع مقدس فتح المبین و فکه و بخشی از این نواحی روستایی که ظرفیت بالایی را به منظور توسعه گردشگری به خصوص گردشگری روستایی دارد.

متاسفانه حوزه گردشگری شوش به رغم راهبردهای توسعه گردشگری در برنامه ششم توسعه مورد کم‌لطفی قرار گرفته است.