نقش کارآفرینان گردشگری در توسعه نواحی جاذب گردشگر

 باید توجه داشت که امروزه کشورهای بزرگ صنعتی و پیشرفته جهان، در پرتو وجود افراد تحصیل کرده و متخصص مراکز علمی، تحقیقاتی و فرهنگی، نه تنها به نحو شایسته و مطلوب از منابع و سرمایه‌های کشور بهره‌مند می‌شوند و با استفاده از آنان، چرخ‌های تکنیک و تولید برای رشد و توسعه کشور به حرکت در می‌آید، بلکه در این حرکت به ابداعات و نوآوری‌هایی دست می یابند که منجر به تسریع در رشد و توسعه کشور می‌شود. محققان در پژوهشی با عنوان «اهمیت ترویج کارآفرینی در صنعت گردشگری» آورده‌اند: «موضوع کارآفرینی و ترویج آن در بخش گردشگری به عنوان یکی از محورهای توسعه اقتصادی کشور، اهمیت پیدا می‌کند».

در این پژوهش که توسط پری نجفی کارشناس مرکز مطالعات و تحقیقات توسعه جهاد دانشگاهی و سیامک آزادی مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات توسعه جهاد دانشگاهی انجام شده، آمده است: «کارآفرینی با رشد گردشگری و افزایش تقاضاهای جدید نسبت به انواع مختلف گردشگری وابسته است و فعالیت‌های گردشگری اصولا از نوع بنگاه‌های اقتصادی کوچک است». بنابراین با توجه به تغییرات سریع اجتماعی و اقتصادی در سطح بین‌المللی، توجه به مسئله جهانی شدن در بخش‌های گوناگون اقتصادی از جمله گردشگری، امری اجتناب ناپذیر است.

شرکت‌های کوچک اغلب می‌توانند واکنش سریعی به نیازها و بازارهای جدید بدهند و این مقدمه‌ای برای انواع نوآوری‌ها می‌شود. مشخصه بارز کارآفرینان کوچک این است که خلاءها را پُر می‌کنند. آن‌ها توانایی شناسایی فرصت‌های بارز و توسعه محصولات یا خدمات جدیدی که مورد تقاضای بازار است را دارند. کارآفرینان همچنین فرصت‌های به کارگیری منابع جدید اقتصادی را فراهم می‌کنند.

آن‌ها سازمان‌ها یا نهادهای بزرگ را تغییر نمی‌دهند بلکه یک استراتژی جدید مدیریت و رهبری را فراهم می‌کنند. علاوه بر اشتغال‌زایی، بنگاه‌های اقتصادی کوچک نیز بازیگران بزرگی در عرصه نوآوری هستند. بنابراین، به نظر می‌رسد که کارآفرینان ارتباط دهنده بزرگی بین محصول و تامین خدمات باشند.

این صنعت اکنون در بسیاری از کشورها با رشد سریع‌تر نسبت به سایر بخش‌های اقتصادی و با ایجاد فرصت‌های شغلی جدید، یک صنعت پیشرو تلقی می‌شود. امروزه گردشگری به قدری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها اهمیت دارد که اقتصاددانان آن را «صادرات نامرئی» نام نهاده‌اند. در تقسیم‌بندی مهم‌ترین منابع درآمدزایی در جهان، صنعت اکتشاف نفت و بهره‌برداری از آن به عنوان پردرآمدترین فعالیت صنعتی مطرح می‌شود و پس از آن صنعت خودروسازی و در رتبه سوم گردشگری و جذب گردشگر قرار دارد.

گردشگری سرمایه‌ای ارزشمند است که می‌توان با صرف هزینه معمول آغازین، بهره‌وری پُر سود دائمی را از آن انتظار داشت. حال اگر به صنعت ماشین‌سازی برگردیم، در می‌یابیم که برخلاف پیشرفت تکنولوژی و طبق پیش‌بینی کارشناسان در آینده‌ای نزدیک تحولی اساسی در این چیدمان به وجود خواهد آمد. به طوری که گردشگری با در اختیار گرفتن فناوری‌های پیشرفته و با توجه به رویکرد کشورها، رتبه اول درآمد زایی ارزی را در کشورهای جهان به خود اختصاص خواهد داد.

محققان می‌گویند، بین فرهنگ مردم و گرایش به کارآفرینی رابطه وجود دارد. برخی از فرهنگ‌ها یا گروه‌های اجتماعی بیشتر از فرهنگ‌ها و گروه‌های دیگر به رفتارهای کارآفرینی توجه می‌کنند. مطابق این دیدگاه، عواملی که در حمایت از کارآفرینان موثرند مواردی مانند سنت کارآفرینی، موقعیت خانوادگی، جایگاه اجتماعی و سطح آموزش است. این عقیده وجود دارد که افراد خانواده‌هایی که در گذشته کسب و کار کوچکی داشتند نسبت به دیگران بیشتر تمایل به کارآفرینی دارند. بنابراین، درک مبانی اجتماعی و فرهنگی یک منطقه یا اجتماع خاص می‌تواند نقطه شروع مناسبی برای ایجاد اقتصاد و جامعه کارآفرینانه را فراهم کند.

نقش کارآفرینان گردشگری برای توسعه نواحی مختلف جاذب گردشگر اهمیت دارد

امروزه کارآفرینی در گردشگری اهمیت زیادی پیدا کرده است. نقش کارآفرینان گردشگری برای توسعه نواحی مختلف جاذب گردشگر می‌تواند بسیار حیاتی باشد. همچنین مسئولیت محیطی کارآفرینی می‌تواند مبنایی برای استفاده از منابع طبیعی باشد و بر ارزش‌های غیر مادی و منابع طبیعی تجدید شونده تاکید ویژه‌ای داشته باشد.

کارآفرینی سازگار با محیط باید ویژگی‌هایی مانند توجه به محیط طبیعی، بومی، محلی، توجه به صنایع دستی و منحصر به فرد را داشته باشد. شرکت‌هایی که کارآفرینی آن‌ها به صورت فعالیت پایدار است، معمولا کوچک هستند. تشکیلات اقتصادی توریستی در مقیاس کوچک پتانسیل زیادی برای ارائه خدمات و محصولات توریستی دارا هستند.

کارآفرینی پایدار را می‌توان به دسته‌های پاسخگویی به گردشگران و ارائه خدمات براساس فرصت‌های متناسب با طبیعت، بهره‌برداری پایدار از دانه‌های وحشی، قارچ‌ها، رستنی‌ها و سایر محصولات جمع‌آوری شده از طبیعت، بهره‌برداری از نباتات وحشی به عنوان مناظر و چشم‌انداز استفاده در مقیاس کوچک و پایدار از جنگل، استفاده مناسب از منابع آبی و استفاده مناسب از سایر خدماتی که از طبیعت گرفته می‌شوند تقسیم کرد.

در حقیقت آموزش و ترویج فرآیند کارآفرینی سیاستی است که به طور مستقیم در کمیت و کیفیت عرضه در یک جامعه اثر می‌گذارد. به همین دلیل است که در بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای پیشرفته که حتی الامکان در آن‌ها مشکلات و موانع برطرف شده‌اند، دولت‌ها به شکوفا کردن توان بالقوه مردم پرداخته‌اند. در واقع با اجرای این سیاست همواره می‌توان به اهداف گوناگونی مانند شناخت فرصت‌ها و چگونگی بهره‌برداری از آن‌ها، روش‌های جدید علمی، مدیریتی و بازرگانی جامه عمل پوشید.

اهمیت کارآفرینی موجب افزایش تلاش‌ها برای توسعه آن در زمینه گردشگری شده است 

با ورود جامعه‌شناسان و روانشناسان به عرصه مطالعات و تحقیقات پیرامون کارآفرینی و کارآفرینان، ضرورت کارآفرینی در بخش‌های مختلف به ویژه آموزش کارآفرینی بیش از پیش مشهود شده و همین امر موجب افزایش تلاش‌ها برای توسعه کارآفرینی در زمینه گردشگری و آموزش آن در دو دهه گذشته نیز شده است. از طرفی، شرایط دشوار و پیچیده فعالیت‌ها در اقتصاد جهانی و ضرورت ورود به تجارت جهانی نمایانگر آن است که جز با توسعه منابع انسانی خلاق، پرورش یافته و مهارت آموخته در راه اندازی کسب و کارهای نوین، نمی‌توان فعالیتی را در عرصه جهانی ایفا کرد.

همچنین حرکت دولت به سوی خصوصی‌سازی و تاکید بر کاهش تصدی‌گری، مستلزم آن است که شرایط راه‌اندازی کسب و کارهای جدید در بخش خصوصی فراهم شود و این مهم با تقویت آموزش‌های دانشگاهی میسر خواهد بود. در نهایت اینکه، وابستگی و ارتباط تنگاتنگ بخش گردشگری با توسعه پایدار و راه اندازی انواع حرفه‌ها و کسب و کارهای کوچک موجود در کشور به اندازه‌ای است که آموزش کارآفرینی و مهارت آموزی در این زمینه، جز با توسعه برنامه‌های آموزشی مرتبط با بخش‌های مختلف از جمله فناوری‌های نو، صنعت، بازرگانی، حمل و نقل و از طریق ارتباط مستمر با بازارهای جهانی در حوزه‌های مزبور میسر نخواهد شد.

براساس این پژوهش، با توجه به تلاطم در بازارهای جهانی و تنگ شدن حلقه رقابت اقتصادی، وجود پتانسیل‌های گردشگری فراوان در کشور، به دلیل رشد روزافزون گردشگری و افزایش تقاضاهای جدید، انواع گردشگری پایدار نیاز به ترویج و توسعه کارآفرینی در گردشگری احساس می‌شود. نتیجه اصلی حاصل از این مطالعه در ترویج کارآفرینی در صنعت گردشگری به این نقطه تاکید می‌کند که درک فرهنگ و جو کارآفرینانه شرطی لازم برای ایجاد محیط کارآفرینانه توانا به شمار می‌رود.

علاوه بر این، حمایت از کارآفرینان باید از طریق فراهم کردن فاکتورهای انگیزشی مانند مشوق‌ها یا حمایت‌های مالی، تعلیم و تربیت و آموزش مورد توجه قرار گیرد. این فاکتورها می‌توانند به کارآفرینان در مراحل اولیه فعالیت‌های‌شان و همچنین در ایجاد خدمات گردشگری منحصر به فرد و در توسعه پایدار گردشگری کمک کنند.

در نتیجه، باید سیاست‌هایی را که می‌توانند به ایجاد آگاهی‌های عمومی درباره فواید و منافع کارآفرینی در اقتصاد و جامعه کمک کند، ترویج داده شود. تجمیع عناصر کارآفرینانه در تمامی سطوح سیستم آموزشی، توسعه برنامه‌های هدایتی و حمایتی می‌تواند به افزایش سطح توسعه کارآفرینی و شکل‌گیری نگرش‌های مثبت نسبت به کارآفرینی کمک کند.

این پژوهش در کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب و کارهای دانش‌بنیان، ارائه شده است.

منبع:ایسنا