فضای سرسبز، هوای دل‎پذیر و سرزمین محصور در کوه‎ها  سبب شده که از رامیان به‌عنوان بهترین مقصد گردشگری استان گلستان یاد شود.
شهرستان رامیان در قسمت جنوبی استان گلستان از شمال به شهرستان گنبدکاووس، از جنوب به استان سمنان، از شرق به شهرستان آزادشهر و از غرب به شهرستان علی‌آباد کتول محدود می‌شود .
وسعت این شهرستان  بالغ‌بر ۷۸۰ کیلومترمربع تخمین زده‌شده و از دو بخش (مرکزی – فندرسک)، چهار شهر (رامیان، دلند، خان به بین و تاتار علیا)، چهار دهستان و ۶۱ آبادی تشکیل‌شده است. ازنظر اقلیمی نقاط جنوبی این شهرستان اقلیم کوهستانی و نقاط شمالی اقلیم نیمه مرطوب دارد.
مردم شهر رامیان به زبان ترکی صحبت می‌کنند و گویش دیگر قومیت‌های این شهرستان فارسی، سیستانی، بلوچی و ترکمنی نیز رایج است.
در مورد پیشینه تاریخی و گردشگری می‎توان گفت که روزگاران پیشین در شمال رامیان اقوامی به نام آرامیان می‌زیستند که بعدها جهت سهولت در تلفظ (آ) از اول آن برداشته‌شده است .
ابنیه، محوطه‌ها و تپه‌های تاریخی و فرهنگی شهرستان ۱۰۵ اثر است و این مهم سبب شده که گردشگران توجه زیادی به رامیان داشته باشند. مهم‌ترین بناهای تاریخی شامل حمام عروج (دوره قاجاریه)، کاخ شاهی (دوره پهلوی)، قلعه میران (دوره ساسانی)، قلعه کافر مربوط به دوره تاریخی، ۲ امامزاده و ۷۳ تپه تاریخی است.
از مهم‌ترین چشم‌اندازهای طبیعی شهرستان رامیان ارتفاعات قلعه میران، گل رامیان، ارتفاعات و روستاهای ییلاقی النگ، پا قلعه، پشمکی، کشکک، ویرو، جوزچال، ملچ آرام، چشمه نیلبرگ، چشمه سیدکلاته، انجیر چشمه، سرگل و آبشارهای پشمکی، شیرآباد، جوزک و…  را می‎توان نام برد.
چشمه گل رامیان؛ نگین فیروزه‌ای گلستان
بی‌شک یکی از کم‌نظیرترین جاذبه‌های کشور چشمه گل رامیان است. این چشمه به‌صورت یک استخر طبیعی و بیضی‌شکل به طول ۹۰ متر و به عرض ۸۰ متر و بر اساس کتب تاریخی به عمق ۴۴ متر و به روایتی ۸۰ متر است که در ارتفاع ۳۲۰ متری از سطح دریا قرار دارد.
این چشمه در ۵ کیلومتری جنوب شهرستان رامیان و در ۸۵ کیلومتری مرکز استان (گرگان) قرار دارد. از ۳ طرف به جنگل و ازیک‌طرف به زمین‌های زراعی متصل است و آب چشمه از کف زمین می‌جوشد.
پوشش گیاهی اطراف آن را درختان پهن‌برگ، بلوط، درختچه‌های ولیک پوشانده است و در نزدیکی این مجموعه دلپذیر و بااهمیت، ذخیره‌گاه جنگلی «سرو زربین» واقع‌شده است.
رنگ این چشمه به دلیل عمق زیاد سبز تیره بسیار خوش‌رنگ و جالب است. درباره این چشمه، دانشنامه گلستان می‌نویسد: «با توجه به اینکه گل رامیان از چشمه‌های آهکی است نمی‌توان برای آن عمق معین و مشخصی بیان کرد ولی مساحت تقریبی آن حدود پنج هزار و ‪ ۶۵۸مترمربع است. این چشمه ۱۰ کیلومتر از جاده اصلی تهران به مشهد و مسیر زائران امام هشتم (ع) فاصله دارد و مکانی دیدنی برای مسافران و گردشگران است. رنگ آن کبود است و به همین جهت آن را کبوداستخر هم می‌گویند و از هیچ کجا آب وارد آن نمی‌شود و خود زاینده است و فقط یک مجرا برای خروج آب دارد.»
گلبرگ، سیدکلاته و چشمه نیلبرگ بخشی از چشمه‌های رامیان بوده که هریک بخشی از دیدنی‌های طبیعی این شهرستان است.
 قلعه میران
قلعه میران، قلعه موران، قلعه ماران یا دژ تاکی قله‌ای به ارتفاع ۲ هزار و ۴۳۰ متر است که در جنوب غرب شهر رامیان واقع‌شده است. در بالای این قله زمینی مسطح به مساحت ۳ کیلومترمربع قرار دارد که در طول تاریخ پایتخت و مرکز برخی حکومت‌ها بوده است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به پایتخت ییلاقی سلسله اشکانیان اشاره کرد.
منطقه گردشگری اُلنگ-بادو
جنگل النگ در ارتفاعات ۲ هزار و ۸۰۰ متری شهرستان رامیان و در مسیر جاده رامیان به شاهرود قرار داشته و این منطقه در نیمی از سال پوشیده از برف است و تابستان‌های فوق‌العاده خنکی دارد.
جنگل و چشمه زیبای نیلبرگ
یکی دیگر از تفریحگاه‌های رامیان جنگل و چشمه‌های نیلبرگ که در ۴ کیلومتری جنوب شرقی مرکز شهر رامیان قرار دارد. راه‌های رسیدن به آن پیمودن جاده‌های خاکی است که بیشتر مورداستفاده کشاورزان و وسایل نقلیه کشاورزی است. جنگل درختان انجیلو که بخشی از جنگل‌های تاریخی هیرکانی بوده مکان خوبی برای گذران اوقات فراغت خواهد بود.
پارک جنگلی دلند
این پارک در ۱۱ کیلومتری غرب آزادشهر در مسیر تهران ـ مشهد و در شرق دلند واقع‌شده است. بازدیدکنندگان پارک اغلب در فصول بهار و تابستان حضور می‌یابند و اغلب از اهالی منطقه و شهرهای اطراف و زائرین و مسافرین مشهد مقدس هستند. امکاناتی از قبیل مسیرهای آسفالته، آب‌رسانی و برق‌رسانی، پارک کودک، نمازخانه، سرویس‌های بهداشتی، مناطق کمپینگ و پیک‌نیک، ساختمان نگهبانی، پناهگاه‌های چوبی، مهمانسرا و چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در آن دایر شده است.
روستای پاقلعه
روستای پاقلعه از توابع بخش مرکزی شهرستان رامیان است و از شمال شرقی به پل آرام، از جنوب و غرب به ارتفاعات قلعه موران و از شمال غربی به منطقه تفریحی جامه شوران محدود می‏‌شود. ارتفاع روستای کوهستانی پا قلعه، از سطح دریا ۱۸۰ متر است.
صنایع‌دستی به‌عنوان زیرمجموعه‌ای وسیع از هنرهای سنتی ایران از گذشته‌های دور تا امروز جایگاه ویژه‌ای در فرهنگ بومی و معنوی سرزمین ما داشته است.
شهرستان رامیان با توجه به ویژگی‌های آن می‌تواند به‌عنوان یک پیام‌رسان جدی از فرهنگ و تمدن ایرانی و اسلامی در منطقه نقش ایفا کند. باوجود قومیت‌های متعدد شاهد صنایع‌دستی متنوعی در این شهرستان هستیم که می‎توان به ابریشم‌بافی و چادرشب بافی رامیانی، قالی‌بافی و گلیم‌بافی ترکمن، سوزن‌دوزی سیستانی و سوزن‌دوزی بلوچستان اشاره کرد.
صنایع‌دستی، فضای زیبا و جاذبه‎های گردشگری این شهرستان موجب شده که مسافران بارها به این شهرستان سفر کنند.

منبع:میراث آریا

قوم قزاق از بازماندگان قبایل تاریخی ترک و مغول در آسیای میانه است و از آغاز قرن بیستم میلادی به دلیل سیاست‌های کمونیستی، عده‌ای از قزاق‌ها مهاجرت و از طریق ترکمنستان در ایران به‌خصوص استان گلستان و شهرهای گنبد، گرگان و بندر ترکمن ساکن شدند.

قزاق‌ها بعد از سکونت در ایران باوجود پذیرش فرهنگ ایرانی، از اصالت‌های قومی خود نیز حفاظت کردند. قزاق‌ها مردمی اهل‌فن، دانا و کار بلد بودند و در بین ترکمن‌های آن دوران به‌عنوان «بیلیش» معروف شدند. مهارت قزاق‌ها در ساخت ارابه، آلاچیق، آهنگری، چارق‌دوزی، نمدمالی، گل یقه‌سازی، سوزن‌دوزی و پوشاک سنتی، بسیار زیاد بود. این قوم به خاطر امکان بالای کسب‌وکار در استان گلستان، به‌تدریج در شهرهای بندر ترکمن، گنبد و گرگان ساکن شده و اولین محلات منسجم قزاق‌ها، در شهرستان‌های بندر ترکمن، گمیشان و روستاهای خواجه نفس و روستای آرخ بزرگ شکل گرفتند.
پوشش سنتی قزاق‌ها 
قزاق‌های مقیم ایران همچنان پوشش سنتی خود را حفظ کرده و عموماً  لباس آن‌ها سفیدرنگ بوده و دارای الحاقاتی چون زیورآلات، قزاق دوزی، منجوق‌دوزی و ملیله‌دوزی است.
قزاق‌دوزی یا بیلیش‌دوزی، سوزن‌دوزی خاص قوم قزاق بوده که با استفاده از نخ‌های ابریشمی و نقوش هندسی خاص قزاق، بر روی پوشاک سنتی انجام می‌شود.
قزاق‌ها در مناسبت‌های مختلف، لباس‌های متفاوتی می‌پوشند. این لباس‌ها در رنگ‌های سفید، قرمز، صورتی و رودوزی‌های متنوع، دوخته می‌شوند. از نقوش شاخص این قوم می‌توان به شاخ حیواناتی چون قوچ، پرنده، گل و خورشید اشاره کرد.
عروس قزاق، لباس ویژه‌ای به نام «کلن کویلک» دارد که جلیقه‌ای مخصوص روی این لباس پوشیده می‌شود که در زبان قزاقی به این جلیقه «کلن بشبت» می‌گویند. عروس در بدو ورود به خانه شوهر، پالتویی از پوست سمور دوخته‌شده می‌پوشد که به نام «اشک» یا «ژاداقای» معروف است و کمربندی از جنس ابریشم که طول آن گاها به سه متر می‌رسد به دور کمر می‌بندند که در ورود به خانه داماد، یک نفر از زنان طایفه داماد که «ژنگشه» نام دارد این کمربند را باز می‌کند.
زنان قزاق متأهل، روسری سفید یا «آق ژاولق» به‌سر کنند. در لباس‌های زنان قزاق انواع نقش و نگارها و منجوق‌دوزی و ملیله‌دوزی نمایانگر است.
لباس اصلی مردان را «کویلک» و روپوش روی آن را «شاپان» می‌نامند. هر مردی به نسبت سن و مقام اجتماعی خود، از انواع کلاه‌ها استفاده می‌کند که هریک اسم جداگانه‌ای دارد. مانند «تاقیا» که در زمان نماز خواندن استفاده می‌شود و «شبکه» که خان‌ها و بزرگان قزاق به‌سر می‌گذارند و «صله»، دستاری که مرد به سفر حج رفته به‌سر می‌بندد.
زنان قزاق لباس‌های خود را با زیورآلات می‌آرایند.زیورهایی مانند گردنبند سکه‌ای طلا (دزبه)، انگشتر (سقینه)، گوشواره (شقرشق)، دستبند (بلیزک).
لباس قزاق با استفاده از پارچه‌های کتان سفیدرنگ، پارچه‌های مخمل، جیر مشکی، پارچه‌های حریر ، خز (پوست روباه)، پشم گوسفند نریسیده (برای آستری)، نخ‌های رنگی ابریشمی (عمدتاً از رنگ قرمز شرابی)، گلابتون، دمسه، نخ‌های زری و با استفاده از ابزار خیاطی تهیه می‌شود.
لباس قزاق متشکل است از  پیراهن بلند (کویلک)، جلیقه بلند (بشود)، کت بلند (اشیک)، کلاه (ژاولق یا بوراما)، شلوار (امبال)، چکمه (تیک).

معرفی تعدادی از قطعات مربوط به پوشاک سنتی قزاق
اِشیک (کت بلند زنانه)
اشیک، کت آستین‌بلند جلو بازی است که روی پیراهن پوشیده می‌شود. قد آن از پیراهن کمی کوتاه‌تر و تا زیر زانو است. آستری آن از پارچه نخی بوده و در کت‌های زمستانه، آستر را با پشم ریسیده نشده گوسفند به شکل مارپیچ با صمغ می‌چسبانند. قسمت رویه کت، پارچه مخمل زرشکی‌رنگ بوده و روی آن را چرخ دوزی می‌کنند. در زمان قدیم تمام نقوش روی لباس با دست دوخته‌شده و دورتادور لباس، یقه و سرآستین را با خز تزئین می‌کردند. مچ آستین‌ها، لبه‌های کت و رویه آن با نوارهای قیطان که نقش‌ها و رنگ‌های گوناگون دارد نواردوزی شده و رویه کت با استفاده از منگوله‌های دستباف، تزئین می‌شده است.
بِشوِد (جلیقه زنانه)
این نوع جلیقه با الگوی بسیار ساده و تزئینات مختلف به‌کار می‌رود. جنس آن از پارچه جیر مشکی و آستری داخل آن از پارچه نخی است. رویه و پشت جلیقه با استفاده از یراق‌های طلایی، آینه‌کاری و مروارید، تزئین شده است.
کؤیلِک (پیراهن زنانه)
این نوع پیراهن از مخمل زرشکی ‌رنگ با الگویی ساده بوده و یقه آن گرد و چاکی تا بالای سینه دارد. دو طرف پیراهن دارای چاک بوده و آستین‌های لباس، بلند و قد آن تا مچ پا است. درگذشته نقوش خاص قزاق را با پولک بر روی لباس می‌دوختند ولی امروزه به‌صورت ماشینی، خامه‌دوزی می‌شود و غالباً لباس عروس پرنقش است و لباس سایر افراد، ساده و بدون تزئینات است.
دامبال (شلوار زنانه)
جنس شلوار از پارچه کنفی و سفیدرنگ بوده، الگوی شلوار ساده و قسمت دم‌پای آن با نقش نگار و نوار قیطان ساده تزئین می‌شده است.
تیک (چکمه)
چکمه چرمی که در قدیم نقره‌کاری می‌شده و نوع کوک ساور آن معروف است.
ژاولق (کلاه زنانه)
زنان میان‌سال و پیرزنان قزاق از دستاری مانند عمامه که تمامی سرو گردن را می‌پوشاند، استفاده می‌کنند که در زبان بومی به آن «بوراما» می‌گویند. این کلاه پارچه‌ای سفیدرنگ با کاربرد روسری و در دو صورت بوراما و ژاولق تولید می‌شود. الگوی آن کلاه مانند بوده و برای دوخت آن از پارچه نخی آهاردار استفاده می‌شود. در متن روسری تزئیناتی به‌شیوه بیلیش دوزی و طرح‌های غالباً هندسی به‌کار می‌رود.
رنگ غالب کلاه جگری ‌رنگ بوده و سایر رنگ‌های آن نارنجی، قرمز، آبی و سبز است. حاشیه آن را با طرح گندم و یا برگ به رنگ سبز تزئین می‌کنند.
هنگام بستن کلاه، روسری را از قطر تاکرده و به شکل سه‌گوش درآورده سپس روی سر انداخته و قسمت جلوی آن‌که بر روی پیشانی قرار می‌گیرد از داخل مقوا گذاشته و دو سر آن را از پشت سر به‌هم گره می‌زنند. دختران قزاق به‌همراه لباس، قبه و زنان متأهل، کلاه ژاولق برسر می‌گذارند. اما امروزه دختران از روسری‌های رنگی و زنان متأهل، از روسری سفید استفاده می‌کنند.

منبع:میراث آریا

حدود ۷۵ کیلومتری جنوب غربی مشهد و در کنار روستای رباط سفید بر فراز تپه‌ای مشرف بر راه قدیمی مشهد به تربت حیدریه، بنای سنگی گنبدداری قرار دارد که برخی آن را «چهارطاقی» و برخی «آتشکده» نامیده‌اند ولی با توجه به ساختار و مطالعاتی که به تازگی پیرامون آن صورت گرفته، آتشکده بودن آن با تردید همراه است.

بر اساس مطالعات و پی گردی‌هایی که طی سال‌های ۱۳۹۳، ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ توسط میثم لباف خانیکی صورت گرفته، مشخص شده است که در بنای اولیه تا پیش از مرمت و بازسازی، ورودی کنونی در غرب بسته بوده و ورودی اصلی آن از سمت جنوب از طریق یک دالان به درون راه پیدا می‌کرده است. در سمت شرق هم یک ایوان ستون‌دار به بنا اتصال داشته و ایوان شمالی نیز به یک رواق کم‌عرض ختم می‌شده است.فضای داخلی بنا چهار ایوانی است اما آثار و نشانه‌ای دال بر آتشکده بودن آن مشاهده نمی‌شود و چنانچه نشانه‌ای در بنا وجود داشته، در فرآیند تغییر و تحولات و مرمت‌ها از میان رفته است.

در مورد کاربری بنا اظهار نظرهای متفاوتی شده است اما آنچه منطقی به نظر می‌رسد این است که بنای موجود بخش مرکزی یک مجموعه معماری بوده و نظریه آندره گدار به‌واقعیت نزدیکتر است که اعتقاد داشته است بنا به منزله پاسگاه پلیس راه امروزی برای امنیت  تنگه کوه «قطاراولنگ» یا «بازه هور»، گذرگاه و معبر اصلی از شمال به جنوب خراسان بوده است.

قدمت این بنا را برخی به دوران اشکانی و برخی به زمان ساسانیان نسبت می‌دهند و آن را کهن‌ترین بنای برپای خراسان می‌دانند.

بنای سنگی بازه هور از نظر معماری بسیار ارزشمند است زیرا احتمالا نخستین بنایی است که در آن نخست قاعدۀ چهار ضلعی به کمک الوارهای چوبی به هشت ضلعی تبدیل شده و آنگاه بر فراز هشت ضلعی گنبد استوار شده و همان نوآوری بعدها موجب ایجاد گوشوار یا فیلگوش شده است تا هم احداث گنبد را تسهیل کند و هم به‌عنوان یک صحنۀ هنر نمایی  مقرنس ایفای نقش کند.

این بنا به‌دلیل اهمیتی که داشته مورد بازدید تنی چند از ایران‌شناسان از جمله هرتسفلد آلمانی و آندره گدار فرانسوی قرار گرفته و به‌عنوان نخستین بنای تاریخی خراسان در ۲۴ شهریور سال ۱۳۱۰ خورشیدی با شماره ۳۹ به‌عنوان نخستین اثر از خراسان در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده و در سال ۱۳۴۷ خورشیدی به همت انجمن آثار ملی مرمت شده است.

درحال حاضر بنای سنگی بازه هور که در مجاورت یک اردوگاه دانش‌آموزی واقع شده ، یکی از جاذبه‌های ارزشمند گردشگری محسوب می‌شود و می‌تواند معرف مراحل تکاملی معماری ایران باشد.

ابوالفضل مکرمی‌فر مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان رضوی درباره این اثر تاریخی می‌گوید: «چهارطاقی بازه هور، یکی از مهمترین آثار پیش از اسلام در خراسان است که در سال ۱۳۱۰ خورشیدی به‌عنوان اولین اثر تاریخی خراسان و ششمین اثر تاریخی ایران در فهرست آثار ملی ثبت شده است. بازه هور در میانه راه قدیمی مشهد‌ـ‌تربت حیدریه قرار دارد،این راه بخشی از راه تاریخی است که سیستان را به نیشابور و به جاده ابریشم متصل کرده بود.»

او با اشاره به مطالعات باستان‌شناسی و کاوش‌های صورت گرفته در عرصه چهارطاقی بازه هور می‌افزاید: «براساس آخرین مطالعات و کاش‌های باستان‌شناسی که در سال ۱۳۹۳ با هدف شناسایی ماهیت معماری این اثر تاریخی انجام شده است، مجموعه‌ای از آثار فرهنگی از جمله استحکامات دفاعی، یک محوطه استقراری و یک گورستان شناسایی شد که با بنای چهارطاقی در ارتباط بوده و مجموعه‌ای زیستی را شکل داده بود. آثاری از یک تالار ستون‌دار در ضلع شرقی چهار طاقی شناسایی شده است و گچ‌بری‌ها و تزئینات گچی کشف شده نشان می‌دهد در این بنا از گچ‌بری استفاده شده است.»

مکرمی‌فر درباره قدمت این اثر می‌گوید: «براساس نظر باستان‌شناسانی مانند آندره گدار، ارنست هرتسفلد و لویی و براساس سفال‌های پراکنده در عرصه، به احتمال زیاد این بنا در دوره ساسانی ساخته شده است.»

منبع:میراث آریا