پاسارگاد

محوطه ی تاریخی پاسارگاد

محوطه ی تاریخی پاسارگاد حوالی شهر شیراز از مهمترین آثار تاریخی کشور و جاذبه های گردشگری استان فارس به شمار می رود. این مجموعه ی گرانبها که نام آن در فهرست میراث جهانی نیز دیده می شود از ارزش تاریخی و فرهنگی بسیار بالایی برخوردار است و بازدید از آن ما را هرچه بیشتر با گذشته ی باشکوه ایران زمین آشنا می سازد. همه ساله گردشگران ایرانی و خارجی زیادی که به شهر شیراز و استان فارس سفر می کنند با بازدید از این مجموعه، عظمت آن و شکوه دوران باستان را به نظاره می نشینند.

آرامگاه کورش بزرگ: محوطه ی تاریخی پاسارگاد بخش های مختلفی را در بر دارد که آرامگاه کورش بزرگ و چندین کاخ از مهمترین آنها به شمار می روند. آرامگاه کورش بزرگ که میعادگاه دوستداران ایران زمین محسوب می شود از معروفترین بناهای این مجموعه است و سیاحان و تاریخ نگاران اروپایی از دیرباز در نوشته های خود از آن سخن به میان آورده اند. قدیمی ترین این توصیفات که به استرابون و به عهد حضرت عیسی نسبت داده می شود این آرامگاه را در باغی باصفا و پنهان در سایه ی درختان توصیف می کند. همچنین او در توصیفات خود آورده است که در بخش بالایی آرامگاه تابوتی زرین که پیکر کورش در آن قرار گرفته، تختی از طلا و میزی با وسایل مذهبی وجود دارد.

این بنای آرامگاهی در عین سادگی بسیار مستحکم و گیرا است و از دور در میان محوطه ی پاسارگاد خودنمایی می کند.

آرامگاه کورش بزرگ با طرحی الهام گرفته شده از نیایشگاه ها و زیگورات های دوران باستان با بلوک های سنگی تراشیده شده و بدون ملات ساخته شده است. در حقیقت با استفاده از سرب و بست های آهنی سنگ های مکعب شکل آرامگاه را به هم متصل نموده اند. بنای آرامگاه در مجموع حدود یازده متر ارتفاع دارد و دو قسمت سکوی پلکانی و اتاقک آرامگاه را شامل می شود. ارتفاع سه پله ی اول سکویی پلکانی یک متر و ارتفاع سایر پله ها نیم متر است.

باغ شاهی: علیرغم ظاهر کنونی محوطه ی تاریخی پاسارگاد که به زمینی بایر می ماند، این محوطه در گذشته های دور باغی باصفا بوده و اولین باغ به سبک ایرانی است که در فلات ایران ساخته شده و به عنوان سرمشق و الگویی در باغ های سلطنتی دوره های بعد مورد استفاده قرار گرفته است. مدارک و کاوش های باستان شناسی وجود انواع درختان و گل ها را در تمام نقاط این باغ نشان می دهند. آبنماهای باغ شاهی پاسارگاد به صورت جوی های سنگی در باغ ساخته شده بودند و آب را در سراسر باغ جاری می ساخته و در مسیر خود به حوضچه هایی چهارگوش و از جنس سنگ می ریخته اند. این آبنماها و حوضچه ها علاوه بر پالایش آب و رساندن آن به تمام محوطه ی باغ، زیبایی آن را نیز دو چندان می کرده اند. آثاری از این آبراهه ها هم اکنون در محوطه ی پاسارگاد قابل مشاهده است و همگان را در برابر ذوق و نبوغ ایرانیان آن زمان متعجب می سازد.

در محوطه ی باغ شاهی کاخ ها و کوشک هایی نیز وجود داشته اند که اکنون بقایای آن ها در محوطه ی تاریخی پاسارگاد دیده می شود. کاخ اختصاصی یکی از این بناهای سلطنتی است که در شمال شرق آرامگاه کورش قرار دارد. در ساخت کاخ اختصاصی از سنگ سفید مرمرنما، سنگ آهکی کبود رنگ و سنگ آهکی سیاه رنگ استفاده شده و چشم اندازی زیبا به باغ داشته است. این کاخ وسیع یک تالار مرکزی و دو ایوان در جهت های شرق و غرب را شامل می گردد. کاخ اختصاصی دو درگاه اصلی و دو درگاه فرعی دارد و از ساختار معماری آن چنین بر می آید که به عنوان اقامتگاه کورش مورد استفاد بوده است. نقوش برجسته ای که در درگاه های این کاخ دیده می شود شاه را در لباس های فاخر نشان می دهد و بسیار تماشایی هستند. بقایای این کاخ که شکوه آن را به خوبی نشان می دهد از دیدنی های گرانقدر مجموعه ی پاسارگاد به شمار می روند.

کاخ بار عام نیز یکی دیگر از کاخ های بزرگ مجموعه ی پاسارگاد است که محل ملاقات کورش بزرگ با میهمانان و مقامات دولت های تابع امپراتوری هخامنشی و پذیرایی از آنان بوده است. این کاخ یک تالار مرکزی وسیع با هشت ستون و چهار ایوان در چهار سمت دارد. به نظر می رسد که ستون های ایوان ها کوچکتر بوده اند. تنها ستون پابرجای تالار اصلی که ارتفاعی بیش از ده متر دارد، نشان می دهد که ارتفاع سقف این تالار از سقف ایوان ها بلندتر بوده است. ساقه ی ستون های تالار اصلی از سنگ سفید و پایه و سرستون آنها از سنگ سیاه ساخته شده بودند. اما در زمان حکمرانی اتابکان از سنگ ستون های این تالار جهت ساخت مسجدی در آن حوالی استفاده شده بود. این سنگ ها هم اینک به محل اصلی خود بازگردانده شده اند.

محوطه ی تاریخی پاسارگاد علاوه بر موارد ذکر شده دیدنی های ازرشمند دیگری نیز دارد که گواه شکوه و عظمت امپراتوری هخامنشی است و دیدن آنها در سفر به شهر شیراز خالی از لطف نیست.